MISCELLANEA
Badania archeometryczne ceramiki z wczesnej epoki żelaza ze Starego Kraju na Ziemi Lubuskiej
1
Instituto de Historia, Centro de Ciencias Humanas y Sociales Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Calle Albasanz 26-28, E 28037 Madrid
2
Instituto de Historia
Centro de Ciencias Humanas y Sociales Consejo Superior de Investigaciones Científicas
Calle Albasanz 26-28
E 28037 Madrid
3
Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Al. Solidarności 105
PL 00-140 Warszawa
4
Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
ul. Wóycickiego 1/3, bud. 23
PL 01-938 Warszawa
Data publikacji: 31-12-2017
Wiadomości Archeologiczne 2017;LXVIII(68):147-178
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Early Iron Age settlement of the Polish “Old Country region is a relatively well documented period from recent archaeological fieldworks. Functionally distinct sites, such as strongholds, ceremonial places and cemeteries have been found, covering the chronology between the sixth and the fifth century BC. The results of an archaeometric study undertaken with the aim of approaching the production technology and providing some insights into the probable local or non-local provenance of the main pottery types found in such sites are here reported. Selected pottery samples and modern raw clays from three coeval and functionally distinct sites (the stronghold of Starosiedle, the ceremonial place of Kozów, and the cemetery of Sękowice) were characterized by different techniques, such as thin-section petrography, X-ray diffraction (xrd), scanning electron microscopy (sem) and X-ray fluorescence (xrf) spectrometry. Resulting data indicated the sharing of a single technological tradition among the three sites with no particular specialization concerning the functionality of each site. This tradition is characterized by the general use of non-calcareous illitic clays, which showed a high presence of kaolinitic clay minerals in the case of Starosiedle pottery and a high content of chlorite clay minerals in the case of pottery from Kozów. All the pottery types were fired under predominantly reducing conditions at relatively low temperatures between 700 and 750 °C.
REFERENCJE (31)
2.
Bishop, R. L., Neff, H., Compositional data analysis in archaeology, [w:] R. O. Allen (red.), Archaeological chemistry IV, Washington D.C., 1989, s. 57–86.
3.
Buck, D.-W., Die Billendorfer Gruppe. 1 – Katalog, Veröffentlichungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam 11, Berlin, 1977.
4.
Buck, D.-W., Die Billendorfer Gruppe. 2 – Text, Veröffentlichungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam 13, Berlin, 1979.
5.
Conde, J. F., Agua, F. García-Heras, M., Archaeometric study of pottery / Badania archeometryczne ceramiki, [w:] Z. Kobyliński (red.), Contextualisation of the Hoard from Vettersfelde/Witaszkowo: archaeological excavation at Kozów, site 2 in the Lubusz Land / Kontekstualizacja skarbu z Vettersfelde/Witaszkowa: badania archeologiczne na stan. 2 w Kozowie w Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra, 2014, s. 361–381.
6.
Domański, G., Die ur- und frühgeschtliche Biesiedlung an der Wodra, [w:] E. Gringmuth-Dallmer, L. Leciejewicz (red.), Forschungen zu Menschen und Umwelt im Odergebiet in ur- und frühgeschichtlicher Zeit, Römisch-Germanische Forschungen 60, Mainz, 2002, s. 68–86.
7.
García-Heras, M., Agua, F., Villegas, M. A., Kobylińska, U., Kobyliński, Z., Archaeometric study of pottery from the Early Iron Age stronghold at Starosiedle (Lubuskie Province, western Poland), Archaeologia Polona 46, 2008, s. 173––193.
8.
García-Heras, M., Agua, F., Villegas, M. A., Kobylińska, U., Kobyliński, Z., Early Iron Age pottery production in Western Poland, Estudos Arqueológicos de Oeiras 19, 2012, s. 79–88.
9.
García-Heras, M., Agua, F., Villegas, M. A., Kobylińska, U., Kobyliński, Z., General results of archaeometric studies on Bronze Age and Early Iron Age pottery from site 3 at Starosiedle / Ogólne wyniki badań archeometrycznych ceramiki z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza ze Starosiedla, stan. 3, [w:] Z. Kobyliński (red.), Starosiedle in the Lubusz Land: Prehistoric and Early Medieval settlement / Starosiedle w Ziemi Lubuskiej: osadnictwo starożytne i wczesnośredniowieczne, Warszawa, 2014, s. 447–470.
10.
García-Heras, M., Agua-Martinez, F., Villegas, M. A., Archaeometric study of Bronze Age and early iron Age pottery vessels from site 3 at Starosiedle / Badania archeometryczne ceramiki ze stanowiska w Starosiedlu, pochodzącej z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, [w:] Z. Kobyliński (red.), Starosiedle in the Lubusz Land: Prehistoric and Early Medieval settlement / Starosiedle w Ziemi Lubuskiej: osadnictwo starożytne i wczesnośredniowieczne, Warszawa, 2014, s. 471–486.
11.
Griesa, S., Die Göritzer Gruppe, Veröffentlichungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam 16, Berlin, 1982.
12.
Jaszewska, A., Kałagate, S. (red.), Wicina. Badania archeologiczne w latach 2008–2012 oraz skarb przedmiotów pochodzących z Wiciny, Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 7, Zielona Góra, 2013.
13.
Jentsch, H., Die prähistorischen Altertümer aus dem Stadt- und Landkreise Guben, t. 1–5, Guben, 1883–1892.
14.
Kobylińska, U., Pottery vessels / Ceramika naczyniowa, [w:] Z. Kobyliński (red.), Contextualisation of the Hoard from Vettersfelde/Witaszkowo: archaeological excavation at Kozów, site 2 in the Lubusz Land / Kontekstualizacja skarbu z Vettersfelde/Witaszkowa: badania archeologiczne na stan. 2 w Kozowie w Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra, 2014, s. 225–360.
15.
Kobylińska, U., Prehistoric pottery from excavations at Starosiedle, site 3, in the years 2001–2004 / Pradziejowa ceramika zabytkowa z badań w Starosiedlu, stan. 3, w latach 2001–2004, [w:] Z. Kobyliński (red.), Starosiedle in the Lubusz Land: Prehistoric and Early Medieval settlement / Starosiedle w Ziemi Lubuskiej: osadnictwo starożytne i wczesnośredniowieczne, Warszawa, 2014, s. 265–446.
16.
Kobylińska, U., Kobyliński, Z., Nebelsick, L. D., Starosiedle – an Early Iron Age stronghold in western Poland. 80 years after, COALITION 16, 2008, s. 2–7.
17.
Kobyliński, Z. , Borowski, M., Budziszewski, J., Herbich, T., Kobyliński, Ł., Sławik, Ł., Wach, D., J. Wysocki, A. Jaszewska, Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych Starego Kraju w województwie lubuskim, Archeologia Środkowego Nadodrza 9, 2012, s. 11–42.
18.
Kobyliński, Z., Nebelsick, L. D., Gród z wczesnej epoki żelaza w Starosiedlu na Ziemi Lubuskiej: mit naukowy i jego obalenie, ZOW 65/1–4, 2010, s. 157–165.
20.
Lewczuk, J., Sękowice, gmina Gubin, stanowisko 8. Cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej ze starszego okresu przedrzymskiego, Zielona Góra, 2004.
21.
Lewczuk, J., Z Pomorza na Dolne Łużyce. Grupa górzycka kultury łużyckiej w okresie halsztackim epoki żelaza, [w:] M. Fudziński, H. Paner (red.), Aktualne problem kultury łużyckiej na Pomorzu, Gdańsk, 2007, s. 145-152.
22.
Maggetti, M., Phase analysis and its significance for technology and origin, [w:] J. S. Olin, A. D. Franklin (red.), Archaeological ceramics, Washington D.C., 1982, s. 121–133.
23.
Marcinkian, A., Ziemia lubuska w dobie cywilizacji łużyckiej, t. 1–2, Zielona Góra, 2010.
25.
Nebelsick, L. D., Der doppelte Abschied. Überlegungen zum hallstattzeitlichen Bestattungsritual auf dem Gräberfeld Niederkaina, Lkr. Bautzen, Archäologie Aktuell im Freistaat Sachsen 3, 1995, s. 61–73.
26.
Nebelsick, L. D., The Vettersfelde (Witaszkowo) Hoard: history of discovery, identification of the findspot, reconstruction of the hoard’s contents, and its cultural-historical and iconographic context / Skarb z Vettersfelde (Witaszkowa): dzieje odkrycia, identyfikacja miejsca ukrycia skarbu, rekonstrukcja jego zawartości oraz kontekst ikonograficzny i kulturowo-historyczny, [w:] Z. Kobyliński (red.), Contextualisation of the Hoard from Vettersfelde/Witaszkowo: archaeological excavation at Kozów, site 2 in the Lubusz Land / Kontekstualizacja skarbu z Vettersfelde/Witaszkowa: badania archeologiczne na stan. 2 w Kozowie w Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra, 2014, s. 15–73.
27.
Nebelsick, L. D., Carl Schuchhardt at Starzeddel (Starosiedle) / Badania Carla Schuchhardta w Starzeddel (Starosiedlu), [w:] Z. Kobyliński (red.), Starosiedle in the Lubusz Land: Prehistoric and Early Medieval settlement / Starosiedle w Ziemi Lubuskiej: osadnictwo starożytne i wczesnośredniowieczne, Warszawa, 2014, s. 59–96.
28.
Nebelsick, L. D., Drinking against death. Studies on the materiality and iconography of ritual, sacrifice and transcendence in later prehistoric Europe, Warszawa, 2016.
29.
Nebelsick, L. D., Kobyliński, Z., Skarb z Vettersfelde czyli skarb z Kozowa: śledztwo archiwalne, [w:] A. Jaszewska (red.), Z najdawniejszych dziejów. Grzegorzowi Domańskiemu na pięćdziesięciolecie pracy naukowej, Zielona Góra, 2012, s. 55–76.
31.
Schuchhardt, C., Witzen und Starzeddel, zwei Burgen der Lausitzer Kultur, Praehistorische Zeitschrift 17, 1926 s. 184–201.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| ISSN: | 0043-5082 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
