PL EN
MISCELLANEA
Bronzes from Słupia – an Incomplete Story
 
More details
Hide details
1
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie ul. Długa 52 «Arsenał» PL 00-241 Warszawa
 
 
Publication date: 2017-12-31
 
 
Wiadomości Archeologiczne 2017;LXVIII(68):119-145
 
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
The State Archaeological Museum in Warsaw (PMA) has in its collections two striking Hallstatt bronze pieces (Fig. 1) recorded as “presumably from Słupia Nowa, Kielce County (PMA/III/5701). They had been purchased for the Museum in 1928 from G. Soubise-Bisier (1849–1937), Warsaw antiquarian, with an information that they came “from Słupia, from Wilczewski’s collection – presumably Leonard Tallen-Wilczewski (1857–1933 or 1935), a Warsaw lawyer. The Archaeological Museum in Cracow (MAK) has in its keeping a group of bronzes which in the inventory registers and catalogue are provenanced to Słupia Nowa vel Nowa Słupia (MAK/7653). Listed under one number are three objects which correspond chronologically and typologically to the pieces now in Warsaw, and two other artefacts whose association with the same assemblage raises some reservation. All of them used to be part of the collection of Bolesław Podczaszyński (1822–1876), a Warsaw architect, archaeologist and collector of antiquities whose holdings were sold in 1880 from his heirs to the Academy of Learning in Cracow. Both groups (the Warsaw and the Cracow one) were published as finds from Słupia Nowa, County Kielce, vel Sandomierz Region, by J. Kostrzewski (1964, p. 66, 67–68, fig. 87) in an article in which he presented and discussed Bronze Age and Early Iron Age metal finds from the middle and southern area of the Warta and the Vistula drainages. Basing on differences in their appearance (type of patina) Kostrzewski concluded that the bronzes originally belonged to two group finds (hoards). Hoard I supposedly included the two pieces now in Warsaw and two from the Cracow group, with a ‘water’ patina (Fig. 2:2.4–6), while Hoard II included the three other Cracow specimens with a green patina (Fig. 2:1). Moreover, Kostrzewski concluded that Hoard I included two almost identical spiral bracelets, one of which is at present in the Cracow, the other in Warsaw. The present paper proposes to revisit the attribution of the bronzes of interest into two ‘hoards’, basing on the criteria adopted by J. Kostrzewski to see if it is fully corroborated by the history of this whole set, of which the composition in any case also raises doubts, hindering the analysis and interpretation of these finds. Additionally, analysis is made of the reasons for various shortcomings in the way the pieces were presented in the publication of Kostrzewski, with serious consequences for their attribution. Answers to some of the questions raised, particularly those concerning the circumstances of discovery of the artefacts, and their acquisition and recording in a succession of collections (private ones at first, then public), were found in the now widely accessible archival resources of the museums in Cracow and Warsaw, as well as in the works of archaeological and historical literature from the late nineteenth and early twentieth century. Especially helpful were exhibition catalogues of antiquities and reports published in contemporary daily press and periodicals. Invaluable insight was furnished when our knowledge of the discussed bronzes was compared against the archival record in the legacy of B. Podczaszyński, now in the Museum in Cracow, and inventories of the Museum of Archaeology attached to the Academy of Learning (since 1919, Polish Academy of Learning). What our analysis established is that the group addressed by J. Kostrzewski in his publication included three Hallstatt bronzes, definitely previously owned by B. Podczaszyński, and earlier still, by the amateur finder Józef Bałandowicz of Radom: an ankle-ring folded from a thick bronze bar (type Stanomin), a heavy, twisted neckring with loop terminals, a spiral ribbon bracelet which in 1852 passed F. M. Sobieszczański (1814–1878), a Warsaw historian and journalist (Fig. 2:1–3). Podczaszyński is named as owner of these pieces as early as 1856 at the time of their display at the first great exhibition of antiquities and artwork held in Warsaw. They were published in the exhibition catalogue and discussed in texts dedicated to it. Podczaszyński recorded (Fig. 5, 6) that they had been discovered in Sandomierz (the bracelet) and at Słupia Nowa (the others). In the exhibition catalogue the site of the discovery Podczaszyński described very generally as Sandomierz Region. This shows that he was not certain as to the location of discovery of these bronzes. After B. Podczaszyński’s death in 1876, but before the sale to the Academy of Learning, his collection were put into order. Index cards with descriptions of individual pieces were made out and numbered, which duplicated or supplemented notes made out by Podczaszyński – “neckring, “armlet (spiral bracelet) and “ring (ankle-ring), i.e. pieces known from the Warsaw exhibition, were assigned numbers 71, 74 and 124 (Fig. 6). The value of the collection was estimated, complete with extensive and general lists of the pieces and their valuation. However, as a result of errors made when identifying the artefacts and when recording the contents of the collection, upon its entry to the museum of the Academy of Learning the set of artefacts named earlier was augmented by three objects of unknown provenance, namely: a plain rod bracelet, belonging earlier to Tadeusz Zieliński, a collector from Kielce, and two fragments of obliquely grooved early medieval Balt neckrings with angular terminals (Fig. 3), presumably from the ‘Livonian’ part of Podczaszyński’s collection. In an inventory book completed around 1890 by G. Ossowski, the whole group is described as stray finds “from Słupianowa. J. Kostrzewski, on his visit to Cracow presumably in the 1920s, personally recorded the archaeological objects placed in one assemblage by Ossowski. However, Kostrzewski had had no access to Podczaszyński’s archival papers or to early inventory books or some nineteenth century publications. This led him to describe and sketch in his card file all the recorded objects as a group of ornaments from “Słupia Nowa (Fig. 4). In his 1964 publication he had been drawing on his notes and on the photographs of most artefacts made available to him, but the latter were not explicit enough. In the numbered card file of Podczaszyński’s collection there are two more index cards, marked with numbers 237 and 238, on which were recorded two other pieces found “in the village of Słupia Nowa in the proximity of Kielce (Fig. 7). But at present they (“arm ring and “coil) are not to be found in the collection of the Cracow museum. The analysis of the archival documentation related to Podczaszyński’s collections and evidence furnished by e.g., the catalogue of artefacts exhibited in 1876 at Pest during an international congress of anthropology and archaeology suggests that these are the same as the two pieces now found in Warsaw. The bronzes from Podczaszyński’s collection, presumably also acquired from Bałandowicz, disappeared in unknown circumstances, presumably after his death, and before the sale of the collection to Cracow. It is likely that they were purchased by an unknown amateur antiquarian of Warsaw when after Podczaszyński’s death, Teodor Ziemięcki (1845–1919), a member of the Academy of Learning, proposed to purchase the pieces from his collection and present them to public institutions in Warsaw in a noble attempt to prevent the scattering of this valuable collection. The predecessor of Wilczewski and Soubise-Bisier, previous owner of bronzes now in the State Archaeological Museum in Warsaw, remains unknown. It is certain only that these artefacts entered that museum only half a century later. J. Kostrzewski (Fig. 8) presumably examined and sketched them in the 1930s, when they were part of the permanent display of the State Archaeological Museum. After the war, until the time of their publication, he had had no access to them; after the wartime misadventures of the collection of the Warsaw museum the bronzes “from Słupia were identified and catalogued only in the early 1970s. This would explain their incomplete description and poor quality illustrations in Kostrzewski’s publication which do not convey the actual appearance of these objects. It may be concluded therefore that out of the objects which J. Kostrzewski had published as two hoards from Słupia Nowa five are pieces from the collection of B. Podczaszyński, discovered most likely near today’s Nowa Słupia, in Kielce County (Fig. 2:1–3.5.6). There is no sufficient basis to attribute them to one, possibly to two assemblages (hoards). Nevertheless, the current appearance of the spiral bracelet held by the State Archaeological Museum in Warsaw (gold-brown, but with some green patina residue) and the information handed down by Podczaszyński about the original appearance of the bracelet now in the Archaeological Museum in Cracow (reportedly covered by a patina) suggest that these two almost identical ornaments could indeed have been discovered together. It is also feasible that they could have formed a set (a single find) with the other objects now in the Cracow museum, covered with a noble patina: the neckring and the ankle-ring, decorated similarly as the bracelets, with designs typical for metalwork provenaced to the workshops in the Kujawy Region. Outstanding in this group is the ankle-ring now in the State Archaeological Museum in Warsaw with a residue of a ‘water’ patina (which was almost fully removed during conservation), and equally importantly, a decoration characteristic for ankle rings type Stanomin, Mazowsze variant, not encountered so far in the area of Kielce and Sandomierz.
 
REFERENCES (103)
1.
Abramowicz, A., Historia archeologii polskiej. XIX i XX wiek, Warszawa-Łódź, 1991.
 
2.
Andrzejowska, M., Cista spod Słupcy. Przyczynek do dziejów polskiej archeologii, [w:] A. Bursche, R. Ciołek (red.), Antyk i Barbarzyńcy. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Kolendo w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa, 2003, s. 11–32.
 
3.
Andrzejowski, J., Dwa cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich w Węgrze. Koniec pewnego mitu, [w:] A. Jarzec, W. Nowakowski, A. Szela (red.), Pogranicze trzech światów – Mazowsze u schyłku starożytności, Światowit Suppl. Series P: Prehistory and Middle Ages XVII, Warszawa, 2016, s. 9–36.
 
4.
Antoniewicz, J., Gustaw Gizewiusz-Giżycki, polski zbieracz starożytności z okolic Ostródy z okresu Wiosny Ludów, Roman Period Cemeteries at Parski, Grudziądz County V/ 1–2, 1953, s. 20–30.
 
5.
Antoniewicz, W., s.v. Demetrykiewicz Włodzimierz Józef (1859–1937), Polski Słownik Biograficzny V, Kraków (1939–1946), 1946, s. 102–103.
 
6.
Bąk-Koczarska, C., s.v. Łepkowski Józef Aleksander (1826–1894), Polski Słownik Biograficzny XVIII, Kraków, 1973, s. 339–343.
 
7.
Beyer, K., Album de l’exposition des objets d’art et d’antiquité, Varsovie, 1856.
 
8.
Beyer, K., Album fotograficzne wystawy starożytności i Zabytków sztuki urządzonej przez c.k. Towarzystwo Naukowe w Krakowie 1858 i 1859, Warszawa, 1859.
 
9.
Bieńkowski, W., s.v. Sadowski Jan Nepomucen (1814–1897), Polski Słownik Biograficzny XXXIV/2, Wrocław, 1992, s. 305–306.
 
10.
Biernacki, A., s.v. Przezdziecki Aleksander Narcyz Karol (1814–1871), Polski Słownik Biograficzny XXIX/1, Wrocław, 1986, s. 45–51.
 
11.
Biernacki, A., Aleksander Przezdziecki (1814–1871). Życiorys uczonego i mecenasa, Biblioteka Tradycji XXXVI, Kraków, 2005.
 
12.
Bitner-Wróblewska, A., Latvijas senlietu kolekciju Polijas krātuvēs vēsture / Dzieje kolekcji zabytków łotewskich w zbiorach polskich, [w:] Bitner-Wróblewska, A., Ciglis, J., Radiņš, A. Latvijas arheoloģiskās senlietas Polijas krātuves / Zabytki łotewskie w zbiorach polskich, Latvijas kultūrvēsturiskais mantojums ārzemju krātuvēs 2. Arheoloģija, Rīga, 2005, s. 13–22.
 
13.
Bitner-Wróblewska, A., Ciglis, J., Radiņš, A. Latvijas arheoloģiskās senlietas Polijas krātuves / Zabytki łotewskie w zbiorach polskich, Latvijas kultūrvēsturiskais mantojums ārzemju krātuvēs 2. Arheoloģija, Rīga, 2005.
 
14.
Blajer, W., Skarby przedmiotów metalowych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich, Kraków, 2001.
 
15.
Blajer, W., Młodsza epoka brązu na ziemiach polskich w świetle badań nad skarbami, Kraków, 2013.
 
16.
Blajer, W., Chudzińska, B., Ein Bronzebeinring aus unbekannten Fundort in der Umgebung von Radomsko, [w:] S. Kadrow (red.), A Turning of Ages. Im Wandel der Zeiten. Jubilee Book Dedicated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary, Kraków, 2000, s. 47–55.
 
17.
Ciglis, J., Radiņš, A., Latvijas senlietas Polijas krātuvēs Austrumlatvijas 1. g. t. pr. Kr. –14. gadsimta kultūretniskās situācijas kontekstā / Zabytki łotewskie w zbiorach polskich na tle sytuacji kulturowej Łotwy Wschodniej od 1 tysiąclecia przed Chr. po XIV w., [w:] Bitner-Wróblewska, A., Ciglis, J., Radiņš, A. Latvijas arheoloģiskās senlietas Polijas krātuves / Zabytki łotewskie w zbiorach polskich, Latvijas kultūrvēsturiskais mantojums ārzemju krātuvēs 2. Arheoloģija, Rīga, 2005, s. 217–232.
 
18.
Chochorowska, E., Zbiory krakowskiego Muzeum Archeologicznego dawniej i dziś, Materiały Archeologiczne XXXII, 2001, s. 13–18.
 
19.
Nieznane łopatkowate ostrze kościane z Litwinek na Polesiu, Materiały Archeologiczne XXXVIII, 2010, s. 35–41.
 
20.
Czarniecki, S., s.v. Ossowski Godfryd (1835–1897), Polski Słownik Biograficzny XXIV/3, Wrocław, 1979, s. 436–438.
 
21.
Dąbrowski, J., Okuliczowa, Ł., Skarb brązowy ze Stawiszyc, pow. Pińczów, Wiadomości Archeologiczne XXVIII/ 3, 1962 s. 234–250.
 
22.
Drobniewicz, B., Zając, M., Historia i prahistoria mezolitycznego kościanego ostrza z Potwiecia (Litwa), Materiały Archeologiczne XXXI, 1998, s. 5–20.
 
23.
Durczewski, D., Skarby halsztackie z Wielkopolski, Przegląd Archeologiczny XIII (1960), 1961, s. 7–107.
 
24.
Durczewski, Z., Grupa górnośląsko-małopolska kultury łużyckiej w Polsce. Część II (Materiały), Prace Prehistoryczne 6, Kraków, 1948.
 
25.
Fajnhauz, D., Nosek, S., s.v. Kirkor Adam Honory, pseud. I krypt. Jan ze Śliwina, Jan ze Ś., Sobarri, Jan Waligórski, Tułacz Sobarri (1818 lub 1819–1886), Polski Słownik Biograficzny XII/4, Wrocław, 1967, s. 475–478.
 
26.
Gardawski, A., Wystawa Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Sprawozdania P.M.A.V/1–2, 1953, s. 79–86.
 
27.
Gedl, M., Die Fibeln in Polen, Prähistorische Bronzefunde XIV/ 10, Stuttgart, 2004.
 
28.
Gloger, Z., Bolesław Podczaszyński, [w:] Album biograficzne zasłużonych Polaków i Polek wieku XIX, tom 2, Warszawa, 1902, s. 59–61.
 
29.
Godłowski, K., Rzadki import rzymski z IV w. z Jakuszowic, (w:) A. Bursche, M. Mielczarek, W. Nowakowski (red.), Nvnc de Svebis dicendvm est... Studia archaeologica et historica Georgio Kolendo ab amicis et discipulis dicata. Studia dedykowane profesorowi Jerzemu Kolendo w 60-lecie urodzin i 40-lecie pracy naukowej, Warszawa, 1995, s. 129–135.
 
30.
Gołubiew, Z., Misja Muzeum. Muzeum Narodowe w Krakowie wczoraj, dziś, jutro, Alma Mater 109, 2008, s. 64–72.
 
31.
Haisig, M., Bolesław Podczaszyński sfragistyk i archeolog, Biblioteka archeologiczna 3, Wrocław, 1952.
 
32.
Jakimowicz, I., Tomasz Zieliński i jego zbiory, Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 6, 1970, s. 239–389.
 
33.
Jakimowicz, R., Sprawozdanie z działalności Państwowego Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych Okręgu Warszawskiego za rok 1923, Wiadomości Archeologiczne IX/3–4, 1925, s. 305–330.
 
34.
Kiślak, E., s.v. Siemieński (Siemiński) Lucjan Hipolit (1807–1877), Polski Słownik Biograficzny XXXVII/1, Warszawa-Kraków, 1979, s. 23–28.
 
35.
Kleemann, O., Die Bronzefunde von Osterode Ostpr. und Dittersdorf, Kreis Mohrungen Ostpr., Alt-Preussen 7/1, 1942, s. 2–7.
 
36.
Konarski, S., s.v. Lubomirski Jan Tadeusz, krypt. J. T. L., T. X. L., T. Xżę L., T. L., L., XX (1826–1908), Polski Słownik Biograficzny XVIII/1, Wrocław, 1973, s. 58–60.
 
37.
Konarski, S., s.v. Sobieszczański Franciszek Maksymilian, krypt.: F.M.S., F. M. Sob., F. Max. S. (1814–1878), Polski Słownik Biograficzny, XXXIX/4, Warszawa-Kraków, 2000, s. 522–525.
 
38.
Konarski, S., s.v. Soubise-Bisier (właściwie Bisier) Gustaw Wilhelm Ludwik (1849–1937), Polski Słownik Biograficzny XL/4, Warszawa-Kraków, 2001, s. 623–624.
 
39.
Kossinna, G., Die illyrische, die germanische und die keltische Kultur der frühesten Eisenzeit im Verhältnis zu dem Eisenfunde von Wahren bei Leipzig, Mannus VII, 1915, s. 87–126.
 
40.
Kossinna, G., Das Weichselland, ein uralter Heimatboden der Germanen, Danzig, 1919.
 
41.
Kostrzewski, B., Znaczenie Odry w pradziejach, Przegląd Archeologiczny VIII/2, 1949, s. 248–299.
 
42.
Kostrzewski, J., O wzajemnych stosunkach kultury łużyckiej i kultury grobów skrzynkowych, Slavia Occidentalis III/IV, 1925, s. 241–281.
 
43.
Kostrzewski, J., La rôle de la Vistule dans la préhistorie de la Pologne, [w:] La Pologne au VII-e Congrès International des Sciences Historiques, tom 1, Varsovie, 1933, s. 189–197.
 
44.
Kostrzewski, J., Rola Wisły w czasach prehistorycznych Polski, Przegląd Archeologiczny V/1 (1933–1934), 1935, s. 62–69.
 
45.
Kostrzewski, J., Ś.p. Prof. Dr Józef Żurowski, Z otchłani wieków XI/1, 1936, s. 1–5.
 
46.
Kostrzewski, J., Ze studiów nad wczesnym okresem żelaznym w Polsce, Slavia Antiqua IV, 1954, s. 22–70.
 
47.
Kostrzewski, J., Studien über die ältere Eisenzeit in Polen, Acta Archaeologica XXIX, 1958, s. 51–94.
 
48.
Kostrzewski, J., Skarby i luźne znaleziska metalowe od eneolitu do wczesnego okresu żelaza z górnego i środkowego dorzecza Wisły i górnego i środkowego dorzecza Warty, Przegląd Archeologiczny XV (1962), 1964, s. 5–133.
 
49.
Kostrzewski, J., Z mojego życia. Pamiętnik, Wrocław, 1970.
 
50.
Kośka M., Uczony, kolekcjoner i wydawca – hrabia Aleksander Przezdziecki, starożytnik warszawski epoki międzypowstaniowej Miscellanea Historico-Archivistica XIV, 2002, s. 61–70.
 
51.
Kowalczyk, J., Starożytnicy warszawscy połowy XIX w. i ich rola w popularyzacji zabytków ojczystych, [w:] J. Maternicki (red.), Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego w XIX w., Warszawa, 1981, s. 157–202.
 
52.
Krajewska, M., Dzieje Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie. Kalendarium, [w:] W. Borkowski (red.), Państwowe Muzeum Archeologiczne – Informator, Warszawa, 2009, s. 5–63.
 
53.
Krajewska, M., Erazm Majewski i archeologia w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami Przeszłości, Światowit VIII (XLIX)/B (2009–2010), 2010, s. 13–25.
 
54.
Krajewska, M., Zygmunt Gloger – starożytnik, kolekcjoner i krajoznawca, Spotkania z Zabytkami 5–6/2010, 2010, s. 68–69.
 
55.
Kuśnierz, J., Die Beile in Polen III, Prähistorische Bronzefunde IX/21, Stuttgart, 1998.
 
56.
Kutrzeba-Pojnarowa, A., s.v. Gloger Zygmunt (1845–1910), Polski Słownik Biograficzny VIII/1, Wrocław, 1986, s. 80–81.
 
57.
Lubomirski, J. T., Zabytki krajowe z okresu bronzowego. Wykopalisko we wsi Raszewie, Wiadomości Archeologiczne I, 1873, s. 17–36.
 
58.
Łepkowski, J., Zbiór śp. Tomasza Zielińskiego w Kielcach. Oddział starożytności, Warszawa, 1860.
 
59.
Łepkowski, J., (J. Ł.) Wspomnienie o Alexandrze hr. Przezdzieckim (* 1814 roku 29 Lipca † 1871 roku 26 Grudnia.), Kraków, 1872.
 
60.
Łepkowski, K., Aleksander hr. Przezdziecki. (Ur. 1814 † 1871 r.), Biblioteka Warszawska 1887/II, 1887, s. 167–191, 387–403.
 
61.
Majewski, E., Tak się rozpraszają zabytki krajowe, Światowit I, 1899, s. 159–160.
 
62.
Manteuffel, T., Centralne władze oświatowe na terenie b. Królestwa Kongresowego (1807–1915), Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego VI/2, Warszawa, 1929.
 
63.
Mierzyński, A., Kongres międzynarodowy antropologii i archeologii przedhistorycznej, Kłosy 23, nr 595, s. 339–340; nr 567, s. 297–298; nr 598, s. 378–379, 1876.
 
64.
Miśkiewicz, J., Kultura łużycka w międzyrzeczu Pilicy i środkowej Wisły, Materiały Starożytne XI, 1968, s. 129–208.
 
65.
Mogielnicka-Urban, M., Nagolennik typu stanomińskiego z Biejkowskiej Woli koło Biejkowa, gm. Promna, pow. białobrzeski, woj. mazowieckie na tle innych znalezisk tego typu w Polsce, [w:] M. Mogielnicka-Urban (red.), Opera ex Aere. Studia z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza dedykowane profesorowi Janowi Dąbrowskiemu przez przyjaciół, uczniów i kolegów z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, Warszawa, 2008, s. 211–222.
 
66.
Nosek, S., Materiały do badań nad historią starożytną i wczesnośredniowieczną międzyrzecza Wisły i Bugu, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F – Nauki filozoficzne i humanistyczne VI (1951), 1957, s. 3–502.
 
67.
Nosek, S., Zabytki brązowe z Niewiadomej w powiecie sokołowskim na Podlasiu, Materiały Archeologiczne II, 1960, s. 333–347.
 
68.
Orlińska, G., Ozdoby z Warszawy-Zacisza świadectwem starożytnego brązownictwa sprzed 2500 lat, [w:] M. Bryl, Artur Badach (red.), Brązy warszawskie. Dzieła, twórcy, kolekcjonerzy, badacze, Warszawa, 2016, s. 9–13, 89, 102–106.
 
69.
Orlińska, G., Karczmarek, Ł., Niepublikowane nagolenniki typu stanomińskiego, Wiadomości Archeologiczne LXI (2009–2010), 2010, s. 81–109.
 
70.
Paegle, E., Ārzemju muzejos, Latvijas Saule 57/58, 1927, s. 631–647.
 
71.
Pamiętnik wystawy miniatur oraz tkanin i haftów urządzonej w domu własnym w Warszawie przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości w czerwcu i lipcu 1912 roku. Z przedmowami: O miniaturach – Z. Przesmyckiego, O Tkaninach – ks. Kan. Władysława Górzyńskiego i ze 126 reprodukcjami światłodrukowemi i fotograficznemi, Warszawa, 1912.
 
72.
Pawiński, A., Listy ze stolicy Węgier, Tygodnik Ilustrowany 44 (892), 1876, s. 281–282.
 
73.
Podczaszyński, B., (red.) Katalog Wystawy Starożytności i Przedmiotów Sztuki 1856 urządzonéj w pałacu w r.1856. W JW. hr. Augustostwa Potockich w Warszawie. na Krakowskiem-Przedmieściu, na korzyść Domu Schronienia Opieki Najświętszej Maryi Panny, Warszawa, 1856.
 
74.
Podczaszyński, B., Przegląd historyczny starożytności krajowych z powodu wystawy urządzonéj w Warszawie w r. 1856. W pałacu JW. Hr. Aug. Potockich, Warszawa, 1857.
 
75.
Poznański, K., Oświata i szkolnictwo w Królestwie Polskim 1831–1869. Lata zmagań i nadziei, tom 3: Polityka oświatowa caratu w latach 1834–1861, Warszawa, 2004.
 
76.
Przezdziecki, A., Rastawiecki, E., Wzory sztuki średniowiecznej i z epoki odrodzenia po koniec wieku XVII. w dawnej Polsce, seria trzecia, zesz. III i IV, Warszawa, 1861.
 
77.
Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, tom VII, Warszawa, 1929.
 
78.
Rocznik Zarządu Akademii Umiejętności w Krakowie. Rok 1883, Kraków, 1884.
 
79.
Rożek, M., s.v. Podczaszyński Bolesław Paweł (1822–1876), Polski Słownik Biograficzny XXVII/1, Wrocław, 1982, s. 74–76.
 
80.
Rydzewski, J., (red.) Pradzieje i wczesne średniowiecze Małopolski. Przewodnik po wystawie, katalog zabytków, Kraków, 2005.
 
81.
Ryszewska, K., Wycieczki archeologiczne w międzyrzeczu Wisły i Pilicy jako przykład XIX-wiecznej turystyki kulturowej i archeoturystyki, Turystyka kulturowa 12/2012, 2012, s. 21–41, [www.turystykakulturowa.org; dostęp 16.05.2017].
 
82.
Sadowski, J. N., Sprawozdanie z posiedzeń ósmego międzynarodowego kongresu antropologiczno-archeologicznego w Peszcie w r. 1876 przez J. N. Sadowskiego (z dwoma tablicami), Rozprawy i sprawozdania z posiedzeń Wydziału historyczno-filozoficznego Akademii Umiejętności VI, 1877, s. I–XXVI.
 
83.
Siemieński, L., Przegląd wystawy starożytności i zabytków sztuki urządzonej w Krakowie przez Komisję delegowana z oddziału archeologii i sztuk pięknych w c. k. Tow. Nauk. Krakowskiem, Kraków, 1858.
 
84.
Sobieszczański, F. M., Wycieczka archeologiczna w niektóre strony guberni radomskiej odbyta w miesiącu wrześniu 1851 roku przez F. M. Sobieszczańskiego, Warszawa, 1852.
 
85.
Sobieszczański, F. M., Bolesław Podczaszyński, Tygodnik Ilustrowany nr 47 (895) z 1876 roku, s. 321–322; Bolesław Podczaszyński (dokończenie), tamże, nr 48 (896) z 1876 roku, 1876, s. 347/ 350.
 
86.
Sudolski, Z., s.v. Krasiński Adam, pseud. Jan Przysiecki, Leon Przyłęcki, Julian Pogorzelski (1870–1909), Polski Słownik Biograficzny XV/2, Wrocław, 1970, s. 168–169.
 
87.
Beyer, K., Supplément du Catalogue l’exposition préhistoire arrangée a l’occasion de la VIIIème session du congrès international d’archéologie et d’anthropologie préhistoriques a Budapest. Objets trouvés dans les contrées située au nord des Carpates jusqu’à la mer Baltique, Budapest, 1876.
 
88.
Sztuka Pradziejowa ziem polskich. Katalog wystawy, Gniezno, 2002.
 
89.
Szulc, K., Życie Gizewiusza, Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi 1854/1 (LIII), 1854, s. 566–572.
 
90.
Wawrzeniecki, M., Zbiory polskie IV. Działu Wykopalisk przedhistorycznych w MPR, Ziemia III/3, 1912, s. 36–37.
 
91.
Węgrzynowicz, T., Zespół ozdób brązowych z Gośniewic Nowych, pow. Grójec, Wiadomości Archeologiczne XXX/1–2, 1964, s. 84–86.
 
92.
Wilczewski, M., Znaleziska w Kurzelówce (pow. Uszycki, gub. Podolska). Stacye krzemienne na Podolu, Światowit V, 1904, s. 181–183.
 
93.
Woźny M., Włodzimierz Demetrykiewicz (1859–1937) – pierwszy prehistoryk z Krakowa, Materiały Archeologiczne XXXVIII, 2010, s. 175–192.
 
94.
Wrońska, J., Muzea prehistoryczne i zbiory prywatne w Warszawie (od przełomu XIX i XX w. do 1918 r.), Wiadomości Archeologiczne XLVIII/2 (1983), 1987, s. 193–210.
 
95.
Wrońska, J., Archeologia w periodykach warszawskich w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław, 1989.
 
96.
Zaitz, M., Zestawienie ważniejszych wydarzeń z historii Muzeum Archeologicznego w Krakowie, [w:] K. Radwański, 130 rocznica powstania Muzeum Archeologicznego w Krakowie (historia i dzień dzisiejszy muzeum), Materiały Archeologiczne XXI, 1981, s. 16–23.
 
97.
Zalewski, M., Zigmunda Glogera arheologiskās ekspedīcijas / O wyprawach archeologicznych Zygmunta Glogera, [w:] Bitner-Wróblewska, A., Ciglis, J., Radiņš, A. Latvijas arheoloģiskās senlietas Polijas krātuves / Zabytki łotewskie w zbiorach polskich, Latvijas kultūrvēsturiskais mantojums ārzemju krātuvēs 2. Arheoloģija, Rīga, 2005, s. 241–257.
 
98.
Zalewski, M., O kolekcjach tworzących zbiory Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Mazowsze, Mazowsze. Studia Regionalne 5, 2010, s. 107–128.
 
99.
Zasztowt, L., Eustachy Tyszkiewicz, 19th-Century Archaeologist and Antiquary. On his Approach to the History of the Grand Duchy of Lithuania, Organon 26–27 (1997–1998), 1998, s. 31–38.
 
100.
Ziemięcki, T., Muzeum Narodowe w Krakowie. Projekt T. Ziemięckiego członka kom. Arch. Akad. Umiej., Kraków, 1878.
 
101.
Wiadomości, Dwutygodnik Naukowy poświęcony archeologii, historyi i lingwistyce 1/19, 1878, s. 477–478.
 
102.
Żaki, A., Początki rozwoju kultury łużyckiej w dorzeczu górnej Wisły, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F – Nauki filozoficzne i humanistyczne III/1 (1948), 1950, s. 1–214.
 
103.
Żurowski, J., Skarby halsztackiego okresu z doliny Dunajca, Prace i Materjały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne IV/I, Kraków, 1927, s. 3–112.
 
ISSN:0043-5082
Journals System - logo
Scroll to top