ODKRYCIA
Gliniana pisanka-grzechotka z wyspy na Jeziorze Golenicko-Dobropolskim
Więcej
Ukryj
1
Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
PL 00-927 Warszawa
Data publikacji: 31-12-2018
Wiadomości Archeologiczne 2018;LXIX(69):204-208
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
During testing of hydroacoustic equipment (sonar) conducted by the team of the Institute of Archaeology, University of Warsaw in the Lake Golenicko-Dobropolskie (NW Poland), an astounding archaeological relic was discovered by chance, i.e. resurrection-egg-shaped rattle (Polish pisanka). It is made of clay and richly decorated, i.a. with incised cross-shaped motives and punctured dots (Fig. 2, 3). The item was found sticking out of the ground on the surface of medieval stronghold, unknown so far, situated on the island in the western part of the lake (Fig. 1). Such rattles are dated to the time-span from 11th until 13th cent. They were quite popular in the Kievan Rus’ but also in the territory of Poland and – rarely – also in north-eastern Germany and southern Scandinavia. Great majority of egg-shaped rattles is glazed which is not the case of the described finding. However, it also differs from non-glazed ones as its ornament is much more elaborate than the others. Symbolic meaning of such finds is frequently connected with their apotropaic value but they are treated as symbols of new life and resurrection as well.
REFERENCJE (15)
1.
Antoniewicz W., Pisanki w Polsce, Ziemia IV/12, 1913, s. 180–189.
2.
Brather S., Archäologie der westlichen Slawen. Siedlung, Wirtschaft und Gesellschaft im früh- und hochmittelalterlichen Ostmitteleuropa, Reallexikon der Germanischen Altertumskunde Ergbd. 61, Berlin-New York, 2008.
3.
Dzik M., W sprawie pochodzenia wczesnośredniowiecznych grzechotek guzowatych, [w:] B. Chudzińska, M. Wojenka, M. Wołoszyn (red.), Od Bachórza do Światowida ze Zbrucza. Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Michała Parczewskiego, Kraków-Rzeszów, 2016, s. 397–419.
4.
Gabriel I., Hof- und Sakralkultur sowie Gebrauchs- und Handelsgut im Spiegel der Kleinfunde von Starigard/Oldenburg, [w:] M. Müller-Wille (red.), Oldenburg – Wolin – Staraja Ladoga – Novgorod – Kiev. Handel und Handelsverbindungen im südlichen und östlichen Ostseeraum während des frühen Mittelalters. Internationale Fachkonferenz der Deutschen Forschungsgemeinschaft vom 5.–9. Oktober1987 in Kiel, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 68 (1987), 1988, s. 103–292.
5.
Hilczerówna Z., Przyczynki do handlu Polski z Rusią Kijowską, Przegląd Archeologiczny IV/1, 1950, s. 8–23.
6.
Kersting T., Slawen in Brandenburg: eine archäologische Momentaufnahme, [w:] J. Müller, K. Neitmann, F. Schopper (red.), Wie die Mark entstand. 850 Jahre Mark Brandenburg, Wünsdorf, 2009, s. 15–30.
7.
Kostrzewski J., Pisanki wczesnohistoryczne, Przegląd Archeologiczny I/1–2, 1919, s. 42–45.
8.
Kostrzewski J., Grzechotki wczesnośredniowieczne bez polewy, Archeologia Polski XIII, 1968, s. 211–218.
9.
Łuczak E., Prapisanki, Z otchłani wieków XLIV/4, 1978, s. 255–259.
10.
Łuczak E., Zabytek kulturowy czy zabawka dziecięca?, Z otchłani wieków XLIX/4, 1983, s. 306–310.
11.
Mogielnicka-Urban, M., Warsztat ceramiczny w kulturze łużyckiej, Wrocław, 1984.
12.
Moschkau R., Eine slawische Tonklapper von Magdeborn, Ortsteil Göltzschen, Landkreis Leipzig, Arbeits- und Forschungsberichte zur sächsischen Bodendenkmalpflege 1952, 1954, s. 427–432.
13.
Siemianowska E., Wczesnośredniowieczne grzechotki i pisanki w strefie przebiegu szlaku lądowego z Rusi na Pomorze, [w:] P. Kucypera, S. Wadyl (red.), Kultura materialna średniowiecza w Polsce. Materiały ze studenckiej konferencji naukowej. Toruń, 24–25 kwietnia 2008 roku, Toruń, 2008, s. 67–84.
14.
Ślusarski K. W., Wczesnośredniowieczne pisanki i grzechotki gliniane z ziem polskich. Próba typologii, [w:] Z. Kobyliński (red.), Hereditatem cognoscere. Studia i szkice ofiarowane Profesor Marii Miśkiewiczowej, Warszawa, 2004, s. 79–110.
15.
Wiatrolik E., Grzechotka z XII wieku z Kołobrzegu, Wiadomości Archeologiczne XXIII/3, 1956, s. 268–269.