ROZPRAWY
Kultura jastorfska na Niżu Polskim. Próba określenia chronologii, zasięgu i powiązań
Data publikacji: 31-12-2015
Wiadomości Archeologiczne 2015;LXVI(66):127-181
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
The Early/Late Pre-Roman Period transition was a time of a profound cultural change in the Odra and Vistula drainages, on the north-eastern periphery of the Celtic world. Its result was the decline of the “post-Hallstatt” Pomeranian-Cloche Grave Culture previously spread across much of Poland, now replaced by two formations deeply influenced by the La Tène Culture – the Przeworsk and the Oksywie cultures. The view dominant in the literature is that these two are a direct continuation of the “post-Hallstatt” cultures. According to currently accepted views the main cause of this major cultural transformation was impact from the La Tène Culture which triggered significant changes in the spiritual and the material culture, and in the economic systems of the “Pomeranian-Cloche Grave” communities. Only recently the role of the Jastorf Culture in this process has come to be recognized as vital. The number of Jastorf sites recorded across the Polish Lowland, far east of the lands on the lower and the middle Odra settled by the communities of the peripheral Gubin Group and the Oder Group of the Jastorf Culture. A special contribution to the recognition of Jastorf Culture materials and charting the current line of research on the archaeological situation at the onset of the Late Pre-Roman Period in Poland was made by the research of T. Dąbrowska and Z. Woźniak.
Relics of Jastorf settlement are scattered mostly in areas of Wielkopolska, Kujawy, western Mazowsze and the Lublin region. Some rare finds have been recorded in Lower Silesia outside the range of the Gubin Group of Jastorf Culture. Others are known from the northern reaches of the Lowland, the cradle of the Oksywie Culture, and from the West Balt Barrow Culture (Fig. 1, 2). Jastorf settlement does not form any more obvious concentrations, this may partly reflect the status of research, i.a., the general failure to identify settlements of this culture. This is because in many cases we have to rely only on the sparse and poorly diagnostic surface finds.
Jastorf Culture materials recorded in the Lowland, is mostly pottery, dated by analogy to other zones of Jastorf Culture settlement (Fig.3). Pottery assemblages of this culture from the Lowland (Fig. 4–10) are obviously in correspondence with materials recorded in Denmark – in Jutland and Funen, dated mostly to between phase Ib and IIIa acc. to C.-J. Becker, and to phases I and II acc. to E. Albrectsen, which corresponds to phases IB and IIA in the modified division of J. Martens. They are similar to some extant also to finds originating from the parent territory of the Jastorf Culture in the middle and the lower Elbe drainage linked with the Ripdorf phase acc. to G. Schwantes, or phases Id and IIa acc. to H. Hingst. On the other hand, there are no recognizable connections of this pottery with the wares of the Gubin Group and the Oder Group.
Jastorf Culture pottery connects also with forms which are present in the earliest pottery assemblages of the Przeworsk and the Poieneşti-Lukaševka cultures, dating to phases A1–A2 of the Late Pre-Roman Period.
Some of the objects recovered in the Lowland in settlements and in burials with Jastorf pottery can be dated with some precision. They are e.g., northern Jastorf pins from the Early/Late Pre-Roman Period transition and Celtic imports, mostly brooches characteristic for phase LTC1 (Fig. 12). The latter are noted in assemblages with pottery resembling the younger Danish materials from Becker phase IIIa, or Martens phase IIA (Fig. 13). The presence of this pottery has been confirmed also in Celtic settlements in Upper Silesia occupied during the Middle La Tène, mostly during its earlier segment, i.e., LTC1 (Fig. 11).
A small group of metal objects of northern Jastorf origin recovered as stray finds or excavated from Jastorf sites in the Lowland has been dated to the close of the Early and the onset of the Late Pre-Roman Period. They include: winged pins of the Danish type, typologically late Holstein pins of Skovby/Bjerndrup type, early and later forms of crown neck-rings (Kronenhalsring) and cast bronze brooches characteristic for the Danish-northern German region (Fig. 14).
It follows from the above remarks that the dating of Jastorf finds recorded in the Lowland is based largely on the analysis of the pottery, the most plentiful here, which is compared against the materials from Jutland, and in part, also from the northern Elbe region. Primarily on this evidence, but making use also of the chronologically diagnostic forms recorded in association with this pottery – the rare objects of a Celtic provenance and some of the Jastorf ornaments – we can attempt to separate the older and the younger materials. The older forms, datable to the close of the Early Pre-Roman Period, would include two- and tripartite vases, wide-mouthed mugs and cups which have correspondence with forms known from Jutland, assigned to Becker phases Ib and II. Their characteristic feature is a thickened and strongly folded out rim. Sometimes there may be a strap handle and a zone of an archaic, finely engraved geometric decoration. These forms are resembled also by large bowls with a wide, strongly folded out, nearly vertical rim, storage vessels with several lugs, or with a cordon set in the upper portion of the body, and jars which have a tall neck separated from the broad lower body by a distinct set off, decorated with deeply engraved designs, like in the “post-Hallstatt” inventories (Fig. 4:1.3.5, 5:7, 7:5, 10:4). So far no early Jastorf materials have been recorded in sites found in the eastern part of the Lowland. A much larger group, noted also in the region to the east of the Vistula, are pottery finds recognized as having a chronologically later position, dated to the onset of the Later Pre-Roman Period. These vessels have internally facetted rims and handles constricted in their middle section. This younger pottery includes “tableware” – neckless vases, mugs and large bowls with a folded out rim, but also, slender basin-like forms with a well defined neck reminiscent of the inversely pyriform vessels. On some of these wares, mostly vases, there is a zone of a finely engraved geometric decoration, sometimes filled with a pricked decoration, a feature which is encountered also on the younger pottery from Jutland. The much smaller group of “kitchenware” includes jars with a facetted rim and two constricted handles, and jar-like storage vessels with finger-impressed cordon near the rim (Fig. 5:6.8, 7:1, 11:6, 13:2.4.7.8).
The legitimacy of the division of the Jastorf pottery from the Lowland into older and younger forms based on analogies from the northern Jastorf zone would be validated by metal finds found in the same context which are dated according to the system of chronological divisions developed for the La Tène Culture. The association of younger Jastorf Culture vessels with brooches corresponding to Celtic brooches from phase LTC1 should be stressed in this context. Of high importance is also presence of similar pottery in Celtic settlements in Upper Silesia, occupied mainly during LTC. The younger Jastorf pottery has parallels in materials of the Przeworsk and the Poieneşti-Lukaševka cultures. However, any dating made on this basis is imprecise because it covers a period which corresponds to phases A1 and A2.
The absolute chronology of the Jastorf materials from the Lowland can be determined only through synchronization with the current system of dating the La Tène Culture. It has been concluded on this basis that the older Jastorf finds from the close of the Early Pre-Roman Period, ie, approximately from phase LTB2, may date to the late 4th century or the first half of the 3rd century BC. The much more abundant younger materials, dated to the onset of the Late Pre-Roman Period – phase A1, and presumably present also in phase A2, are likely to belong mostly in phase LTC1, i.e., the first half of the 3rd century and the first decades of the 2nd century BC. The latest possible dating for Jastorf finds come from around half of the 1st century BC.
During the Pre-Roman Period there is a development in the Polish Lowland of four large culture units – the “post-Hallstatt” Pomeranian- Cloche Grave Culture, the even more archaic West Balt Barrow Culture, the Latenized Przeworsk Culture, and the Oksywie Culture related to it. There is no evidence for any connection between the Pomeranian-Cloche Grave and the Jastorf cultures. On the other hand, there is an evident similarity of the pottery, built structures and features of the burial rite shared by the Jastorf and the early Przeworsk cultures. More than once, the materials of these two units have surfaced in the same settlement and grave context. On the evidence of more precisely dated grave assemblages from phase A1, which corresponds to phase LTC2, the emergence of the Przeworsk Culture belongs in a period which followed the decline of the Jastorf settlement. Nevertheless, the latter unit did have some influence on the formation of the Przeworsk Culture. Definitely less easy to assess is the relationship between the Jastorf settlement scattered sparsely across the northern Lowland and the Oksywie Culture and the West Balt Barrow Culture.
The presence of Jastorf communities in the Lowland used to be linked with the migration of the Germanic Bastarnae, who supposedly moved through the Odra and the Vistula drainages in the 3rd century making for the south-eastern regions. The result of this migration to the present-day Romanian-Moldovan border would be the emergence of the Poieneşti-Lukaševka Culture. It does not appear likely, despite the similarity of the Jastorf and Poieneşti-Lukaševka inventories, that the Jastorf communities of from the Polish Lowland played a part in the emergence of the latter culture. It is more likely that the makers of the Poieneşti-Lukaševka came from the parent territory of the Jastorf Culture, this is suggested by the presence of many “Elbian” elements in the material culture. On the other hand, the communities of northern Jastorf origin settled in the Lowland, whose first representatives may have moved into this region still at the close of the 4th century BC, had some share in the process of the formation of the Przeworsk Culture. It cannot be ruled out that at least a part of this population were Vandals, which tribe is regarded as one of the makers of the Przeworsk Culture. Mostly on the evidence from linguistic and toponomastic studies the homeland of this people has been placed in Jutland, with an offshoot also traced in the southern region of Norway.
REFERENCJE (350)
1.
Abramowicz, A., Materiały z cmentarzyska w Zadowicach pow. Kalisz (Część I), Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 1, 1956, s. 61–95.
2.
Abramowicz, A., Lepówna, B., Materiały z cmentarzyska w Zadowicach pow. Kalisz (Część II), Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 2, 1957, s. 25–51.
5.
Andrałojć, M., Pochówki psów u pradziejowych społeczeństw Europy Środkowej, Inowrocław, 1986.
6.
Andrzejowska, M., Andrzejowski, J., Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych na stanowisku 6 w Starych Koczargach, gmina Stare Babice, województwo warszawskie, Wiadomości Archeologiczne LIII/2 (1993–1994), 1997, s. 85–99.
7.
Babeş, M., Germanische latènezeitliche Einwanderungen im Raum östlich der Karpaten (Zum heutigen Stand der Forschung über die Poieneşti-Lukaševka-Kulturgruppe), [w:] M. V. Garašanin, A. Benac, N. Tasić (red.), Actes du VIII Congrès International des Sciences Préhistoriques et Protohistoriques 3, Belgrad, 1973, s. 207–213.
8.
Babeş, M., Die Frühgermannen im östlichen Dakien in den letzten Jahrhunderten v.u.Z. Archäologische und historische Belege, [w:] F. Horst, F. Schlette (red.), Frühe Völker in Mitteleuropa, Berlin, 1988, s. 129–156.
9.
Babeş, M., Die Poieneşti-Lukaševka-Kultur. Ein Beitrag zur Kulturgeschichte im Raum östlich der Karpaten in den letzten Jahrhunderten vor Christi Geburt, Saarbrücker Beiträge zur Altertumskunde 30, Bonn, 1993.
10.
Bech, J.-H., Nordjyske fibler fra per. IIIa af førromersk jernalder – et bidrag til diskussionen vedrørende kulturforbindelserne i yngre førromersk jernalder, Hikuin 2, 1975, s. 75–88.
11.
Bech, J.-H., Lerkarskår i tusindvis. Om betydningen af oltidskeramik fra arkæologiske udgravningen, [w:] Danmarks længste udgravning. Arkæologi på naturgassens vej 1979–86, København, 1987, s. 94–100.
12.
Becker, C. J., Førromersk jernalder i Danmark. Aktuelle problemer, Finsk Fornminnesförenings Tidskrift LIII, 1951, s. 29–50.
13.
Becker, C. J., Førromersk jernalder i Syd– og Midtjylland, Nationalmuseets Skrifter VI, København, 1961.
14.
Becker, C. J., Ein früheisenzeitliches Dorf bei Grøntoft, Westjütland, Acta Archaeologica XXXVI, 1965, s. 209–222.
15.
Becker, C. J., Studien zur jüngeren vorrömischen Eisenzeit auf Bornholm, Acta Archaeologica 63 (1992), 1993, s. 1–38.
16.
Bednarczyk, J., Sujecka, A., Młodszy okres przedrzymski, [w:] J. Bednarczyk, A. Kośko (red.), Od długiego domu najstarszych rolników do dworu staropolskiego. Wyniki badań archeologicznych na trasach gazociągów Mogilno-Włocławek i Mogilno-Wydartowo, Poznań, 2004, s. 399–451.
17.
Bednarczyk, J., Romańska, A., Sujecka, A., Kultura przeworska, [w:] J. Bednarczyk, J. Jabaciński, A. Kośko (red.), Osadnictwo Kotliny Kolskiej. Archeologiczne badania ratownicze na trasie autostrady A2, Poznań, 2010, s. 405–512.
18.
Bednarek, M., Celtycki grób ciałopalny z czworobocznym obiektem rowkowym w Nowej Cerekwi, gm. Kietrz, woj. opolskie, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 35, 1994, s. 495–506.
20.
Benadik, B., Zur Datierung des jüngsten Horizontes der keltischen Flachgräberfelder im mittleren Donaugebiet, [w:] B. Chropovský (red.), Symposium. Ausklang der Latène-Zivilisation und Anfänge der Germanischen Besiedlung im mittleren Donaugebiet, Bratislava, 1977, s. 15–31.
21.
Bernat, W. Cmentarzysko ciałopalne z okresu rzymskiego we wsi Drozdowo, powiat Płońsk, Wiadomości Archeologiczne XXII/2, 1955, s. 212–214.
22.
Bezzenberger, A., Analysen vorgeschichtlichen Bronzen Ostpreussens, Königsberg, 1904.
23.
Bienia, M., Żółkowski, S., Badania ratownicze na stanowisku z młodszego okresu przedrzymskiego w Dobryniu Małym stan. VII, gm. Zalesie, woj. Biała Podlaska, [w:] Najważniejsze odkrycia archeologiczne w Polsce środkowo-wschodniej w 1993 roku, Biała Podlaska, 1994, s. 70–79.
24.
Bierbrauer, V., s.v. Wandalen: Archäologisch, [w:] Reallexikon der Germanischen Altertumskunde 33, Berlin-New York, 2006, s. 209–217.
25.
Blume, E., Vor- und frühgeschichtliche Altertümer aus dem Gebiet der Provinz Posen. Ausstellung im Kaiser Friedrich-Museum, Posen, 1909.
26.
Blume, E., Aus der Provinz Posen. Erwerbungen des Kaiser-Friedrich-Museums zu Posen vom Januar bis Juni 1909, Mannus I, 1909, s. 303–305.
27.
Blume, E., Aus der Provinz Posen. Erwerbungen der Kaiser-Friedrich-Museums zu Posen im Jahre 1910, Mannus VII, 1915, s. 147–168.
28.
Bochnak, T., Uzbrojenie ludności kultury przeworskiej w młodszym okresie przedrzymskim, Rzeszów, 2005.
29.
Bohnsack, D., Die Burgunden in Ostdeutschland und Polen während des letzten Jahrhunderts v.Chr., Quellenschriften zur ostdeutschen Vor- und Frühgeschichte 4, Leipzig, 1938.
30.
Bokiniec, E., Cmentarzysko z młodszego okresu przedrzymskiego w Świerkówcu, gm. Mogilno, [w:] J. Andrzejowski (red.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, 1999, s. 115–140.
31.
Bokiniec, E., Uwagi na temat powiązań kultury oksywskiej z kręgiem jastorfskim i Europą Północną w świetle materiałów z cmentarzyska w Podwiesku, stanowisko 2, pow. Chełmno, woj. kujawsko-pomorskie, Wiadomości Archeologiczne LIV (1995–1998), 2001, s. 37–48.
32.
Bokiniec, E., Kultura oksywska na ziemi chełmińskiej w świetle materiałów sepulkralnych, Toruń, 2008.
33.
Bokiniec, E., Szynych, gm. Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie. T. 1: Katalog: stanowisko 12, [w:] W. Chudziak, J. Olczak (red.), Pozostałości osadnictwa z okresów przedrzymskiego i rzymskiego w strefie przebiegu autostrady A-1 w województwie kujawsko-pomorskim, Toruń, 2014.
34.
Bokiniec, E., Chudziak, W., Cyrek, K., Gackowski, J., Sprawozdanie z ratowniczych prac wykopaliskowych przeprowadzonych w 2000 roku w strefie planowanej budowy autostrady A-1 na odcinku województwa kujawsko-pomorskiego (b. woj. toruńskie), [w:] Raport 2000. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za rok 2000, Zeszyty OODA, Seria B: Materiały Archeologiczne, Warszawa, 2003, s. 29–59.
35.
Božič, D., Relativna kronologija mlajše železne dobe v jugoslovanskem Podonavju, Arheološki Vestnik XXXII, 1981, s. 335–347.
36.
Brandt, J., Jastorf und Latène. Kultureller Austausch und seine Auswirkungen auf soziopolitische Entwicklungen in der vorrömischen Eisenzeit, Internationale Archäologie 66, Rahden/Westf., 2001.
37.
Brutzer, I., Neueingänge und Fundnachrichten im Berichtsjahr 1941, Gothiskandza 1942/4, 1942, s. 47–78.
38.
Bujna, J., Spiegelung der Sozialstruktur auf latènezeitlichen Gräberfeldern im Karpatenbecken, Památky archeologické LXXIII, 1982, s. 312–341.
39.
Bujna, J., Malé Kosihy. Latènezeitliches Gäberfeld. Katalog, Archaeologica Slovaca monographiae, Nitra, 1995.
40.
Bujna, J., Spony z keltských hrobov bez výzbroje z územia Slovenska (Typovo-chronologické triedenie LTB-a C1-spôn), Slovenská archeológia LI/1, 2003, s. 39–108.
42.
Castritius, H., s.v. Wandalen: Historisch, [w:] Reallexikon der Germanischen Altertumskunde 33, Berlin-New York, 2006, s. 168–209.
43.
Ciesielski, M., Osada ludności kultury przeworskiej w Gniewowie, mps pracy magisterskiej w archiwum Instytutu Prahistorii UAM w Poznaniu, 1980.
44.
Ciesielski, M., Gorczyca, K., Fund einer Holsteiner Nadel aus Konin-Grójec. Fragen zur Problematik der Jastorf-Kultur in Großpolen, [w:] Nachbarn im Zentrum Europas – Gemeinsames und Trennendes in „Jastorf-“ und „Latènekultur“, Zusammenfassungen der Vorträge beim 8. Deutschen Archäologiekongress, Berlin, 6./7.10.2014, 2014, s. 7.
45.
Cofta-Broniewska, A., Grupa kruszańska kultury przeworskiej. Z badań nad rozwojem regionalizmu społeczeństw Kujaw, Poznań, 1979.
46.
Czarnecka, K. , Materiały z wielokulturowej osady i cmentarzyska kultury przeworskiej na stanowisku 1 i 2 w Oronnem, pow. garwoliński, Wiadomości Archeologiczne LXIII, 2012, s. 115–144.
47.
Czerska, B., Osada z okresu późnolateńskiego koło Nowej Cerekwi w powiecie Głubczyce, [w:] Archeologia Śląska III, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego im. Bolesława Bieruta, Seria A, nr 18, Wrocław, 1959, s. 25–68.
48.
Czerska, B., Wyniki badań późnolateńskiej osady kultury celtyckiej koło Nowej Cerekwi, pow. Głubczyce w latach 1958–1960, Wiadomości Archeologiczne XXIX/3, 1963, s. 289–311.
49.
Czerska, B., Badania archeologiczne późnolateńskiej osady celtyckiej pod Nową Cerekwią, pow. Głubczyce, w 1961 roku, Sprawozdania Archeologiczne XV, 1963, s. 136–143.
50.
Czerska, B., Ceramika późnolateńskiej kultury przeworskiej z Mierczyc w powiecie Legnica, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne XVI, 1968, s. 22–24.
51.
Czerska, B., Badania w Nowej Cerekwi w powiecie głubczyckim, w 1973 roku, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne XVI, 1974, s. 33–36.
52.
Czerska, B., Osada celtycka koło wsi Nowa Cerekwia w powiecie głubczyckim w świetle najnowszych badań, Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia Archeologiczne VII, Wrocław, 1976, s. 95–137.
53.
Czerska, B., Osada celtycka z okresu późnolateńskiego w Łanach, gm. Cisek, Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia Archeologiczne XIII, Wrocław, 1983, s. 57–93.
54.
Czopek, S., Problem kultury zarubinieckiej na Lubelszczyźnie, Problemy Studenckiego Ruchu Naukowego 2/54, 1981, s. 40–44.
55.
Czopek, S., Kultura pomorska a kultura zarubiniecka. Z badań nad schyłkową fazą kultury pomorskiej we wschodniej Lubelszczyźnie, [w:] A. Kokowski (red.), Mémoires Archéologiques, Lublin, 1985, s. 93–107.
56.
Czopek, S., Grupa czerniczyńska jako wynik latenizacji wschodniej Lubelszczyzny, Archeologia Polski XXXVI, 1991, s. 93–111.
57.
Czopek, S., Grupa czerniczyńska – prezentacja i analiza źródeł, Prace i Materiały Zamojskie III, 1991, s. 45–143.
59.
Čižmař, M., Relativní chronologie keltských pohřebišť na Moravě (Die relative Chronologie der keltischen Gräberfelder in Mähren), Památky archeologické LXVI, 1975, s. 411–437.
60.
Dannheimer, H., Gebhard, R., (red.) Das keltische Jahrtausend, Mainz am Rhein, 1993.
61.
Danys-Lasek, K., Lasek, P., Morysiński, T., Waluś, A., Tłuste, st. II, woj. mazowieckie. Badania w latach 2008–2009, Światowit VIII (XLIX), fasc. B (2009–2010), s. 269–271, 2011.
62.
Dąbrowska, T., Wczesne fazy kultury przeworskiej. Chronologia – zasięg – powiązania, Warszawa, 1988.
63.
Dąbrowska, T., Wpływy jastorfskie na kulturę przeworską w młodszym okresie przedrzymskim, [w:] J. Gurba, A. Kokowski (red.), Kultura przeworska I, Lubelskie Materiały Archeologiczne VIII/1, Lublin, 1994, s. 72–87.
64.
Dąbrowska, T., Kamieńczyk. Ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur in Ostmasowien, Monumenta Archaeologica Barbarica III, Kraków, 1997.
65.
Dąbrowska, T., Wschodnie tereny kultury przeworskiej w młodszym okresie przedrzymskim, Wiadomości Archeologiczne LIV (1995–1998), 2001, s. 25–36.
66.
Dąbrowska, T., Młodszy okres przedrzymski na Mazowszu i zachodnim Podlasiu. Zarys kulturowo-chronologiczny, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne VII, 2008.
67.
Dąbrowska, T., Liana, T., Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Werbkowicach-Kotorowie, pow. Hrubieszów w 1960 roku, Wiadomości Archeologiczne XXIX/1, 1963, s. 44–59.
68.
Dąbrowska, T., Woźniak, Z., Problem genezy kultury przeworskiej i oksywskiej, [w:] P. Kaczanowski, M. Parczewski (red.), Archeologia o początkach Słowian, Kraków, 2005, s. 87–101.
69.
Demetrykiewicz, W., Korony bronzowe przedhistoryczne znalezione na obszarze ziem dawnej Polski, Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne IV, 1900, s. 71–91.
70.
Dernoga, M., Gajda, E., Grób z młodszego okresu przedrzymskiego w Drawsku, gm. Drawsko, woj. wielkopolskie, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 259–263.
71.
Domański, G., Die Jastorf-Kultur in Polen, [w:] Z. Woźniak (red.), Kontakte längs der Bernsteinstraβe (zwischen Caput Adriae und den Ostseegebieten) in der Zeit um Christi Geburt, Kraków, 1996, s. 293–299.
72.
Domański, G., Szlak czarnomorski, [w:] J. Andrzejowski (red.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, 1999, s. 179–188.
73.
Domański, G., Lodowski, J., Osada z okresu lateńskiego w Starym Zamku, woj. Wrocław, Silesia Antiqua XXVI, 1984, s. 35–43.
74.
Domaradzka, S., Waluś, A., Izdebno Kościelne, st. I, woj. mazowieckie. Badania w latach 2008–2009, Światowit VIII (XLIX), fasc. B (2009–2010), 2011, s. 205–207.
75.
Dymaczewski, A., Cmentarzysko w Źrenicy, pow. Środa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 15. Archeologia, Etnografia I, Poznań, 1958, s. 3–34.
76.
Dzieduszycki, W., Makiewicz, T., Sobucki, A., Nowa Wieś, st. 1 i 12, gmina Bledzew, GAZ nr 43/43a, AZP 51-12: 7 i 55, [w:] R. Mazurowski (red.), Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego. Tom I. Ziemia Lubuska, Poznań, 1998, s. 117–195.
77.
Dzieńkowski, T., Gołub, I., Wyniki badań w 1998 roku w Chełmie-Bieławinie, Archeologia Polski Środkowowschodniej IV, 1999, s. 176–180.
78.
Ebert, M., Neuerwerbungen des Prussia-Museums, Prussia 24 (1909–1922), 1923, s. 149–172.
79.
Eggers, H. J., Stary, P. F., Funde der Vorrömischen Eisenzeit, der Römischen Kaiserzeit und der Völkerwanderungszeit in Pommern, Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommerns 38, Lübstorf, 2001.
80.
Erzepki, B., Przedhistoryczne bronzy z Łuszczewa, Zapiski Archeologiczne Poznańskie I, 1890, s. 53–54.
81.
Erzepki, B., Kostrzewski, J., (red.) Album zabytków przedhistorycznych Wielkiego Księstwa Poznańskiego zebranych w Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, tom III, Poznań, 1914.
82.
Felczak, O., Cmentarzysko kultury wschodniopomorskiej w Sychowie, gm. Luzino, oraz kwestia popielnic z wyobrażeniem rąk, Pomerania Antiqua XII, 1985, s. 121–148.
83.
Furger-Gunti, A., Die Ausgrabungen im Basler Münster I. Die spätkeltische und augusteische Zeit (1. Jh. v.Chr.), Basler Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte 6, Derendingen-Solothurn, 1979.
85.
Gaerte, W., Bericht über die Tätigkeit des Prussia-Museums im Jahre 1937, Nachrichtenblatt für Deutsche Vorzeit 14/5, 1938, s. 113–116.
86.
Galewski, T., Nowe materiały do poznania początków kultury przeworskiej na terenie zachodniego Mazowsza, Materiały Archeologiczne XL, 2015, s. 195–220.
87.
Galewski, T., Michalak, K., Nowy Drzewicz, stanowisko 5. Opracowanie ceramiki osadowej z okresu przedrzymskiego, mps w archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, 2011.
88.
Gałęzowska, A., Materiały z młodszego okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich z Kuźnicy Żelichowskiej, w woj. pilskim, Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne IV, 1996, s. 155–184.
89.
Gebhard, R., Der Glasschmuck aus dem Oppidum von Manching, Die Ausgrabungen in Manching 11, Stuttgart, 1989.
90.
Gebhard, R., Die Fibeln aus dem Oppidum von Manching, Die Ausgrabungen in Manching 14, Stuttgart, 1991.
91.
Gediga, B., W kręgu kultury Celtów, [w:] M. Derwich, A. Żurek (red.), U źródeł Polski, Polska dzieje cywilizacji i narodu do roku 1038, Warszawa-Wrocław, 2002, s. 86–91.
92.
Godłowski, K., Okres lateński w Europie, Archeologia pierwotna i wczesnośredniowieczna IV, Kraków, 1977.
93.
Godłowski, K., Kultura przeworska, [w:] Prahistoria Ziem Polskich, tom V: Późny okres lateński i okres rzymski (red. J. Wielowiejski), Wrocław, 1981, s. 57–135.
94.
Godłowski, K., Północni barbarzyńcy i wojny markomańskie w świetle archeologii, [w:] J. Wielowiejski (red.), Znaczenie wojen markomańskich dla państwa rzymskiego i północnego Barbaricum, Scripta Archaeologica II, Warszawa, 1982, s. 48–80.
95.
Godłowski, K., Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej i środkowej Polsce w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim, Prace Komisji Archeologicznej 23, Wrocław, 1985.
96.
Godłowski, K., Germanische Wanderungen im 3. Jh. v.Chr. – 6. Jh. n.Chr. und ihre Wiederspiegelung in den historischen und archäologischen Quellen, [w:] Peregrinatio Gothica III, Universitetets Olsaksamlings Skrifter, Ny rekke 14, Oslo, 1992, s. 53–75.
97.
Godłowski, K., Die Przeworsk-Kultur, [w:] G. Neumann, H. Seemann (red.), Beiträge zum Verständnis der Germania des Tacitus, Teil II, Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen. Philologisch-Historische Klasse 3/195, Göttingen, 1992, s. 9−90.
98.
Godłowski, K., Woźniak, Z., Chronologia, [w:] Prahistoria Ziem Polskich, tom V: Późny okres lateński i okres rzymski (red. J. Wielowiejski), Wrocław, 1981, s. 51–57.
99.
Gomolka, H.-J., Die vorrömische Eisenzeit in der Altmark und in den Kreisen Genthin und Havelberg, mps dysertacji doktorskiej w bibliotece Humboldt-Universität w Berlinie, 1972.
100.
Grabarek, A., Grób jastorfski z młodszego okresu przedrzymskiego z miejscowości Wilcza Wólka, pow. piaseczyński, Światowit VIII (XLIX), fasc. B, 2011, s. 69−75.
101.
Grygiel, M., Problem chronologii i przynależności kulturowej materiałów o charakterze jastorfskim z Brześcia Kujawskiego, woj. kujawsko-pomorskie, w świetle ostatnich badań nad problematyką okresu przedrzymskiego w Polsce, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 13−82.
102.
Guštin, M., Die Kelten in Jugoslawien. Übersicht über das archäologische Fundgut, Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz 31, 1984, s. 305−363.
103.
Hachmann, R., Jastorf-Funde außerhalb der Jastorf-Kultur, Die Kunde N.F. 8, 1957, s. 7−24.
104.
Hachmann, R., Die Chronologie der jüngeren vorrömischen Eisenzeit. Studien zum Stand der Forschung im nördlichen Mitteleuropa und in Skandinavien, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 41 (1960), 1961, s. 1–276.
106.
Haevernick, Th. E., Die Glasarmringe und Ringperlen der Mittel- und Spätlatènezeit auf dem europäischen Festland, Bonn, 1960.
107.
Haffner, A., Zur absoluten Chronologie der Mittellatènezeit, Archäologisches Korrespondenzblatt 9, 1979, s. 405–409.
108.
Harck, O., Nordostniedersachsen vom Beginn der jüngeren Bronzezeit bis zum Frühenmittelalter, Materialhefte zur Ur- und Frühgeschichte Niedersachsens 7 (1972–1973), Hildesheim, 1973.
109.
Hatt, G., Nørre Fjand an Early Iron Age Village Site in West Jutland, Arkæologisk-kunsthistoriske skrifter 2/2, København, 1957.
110.
Hellebrandt, M., Előzetes jelentés a Vác-Kavicsbányai kelta temető 1969–1970. évi feltárásáról, Archeologiai értesitő 98/2, 1971, s. 176–185.
111.
Hingst, H., Vorgeschichte des Kreises Stormarn, Die vor- und frühgeschichtlichen Denkmäler und Funden Schleswig-Holstein 5, Neumünster, 1959.
112.
Hingst, H., Jevenstedt. Ein Urnenfriedhof der älteren vorrömischen Eisenzeit im Kreise Rendsburg-Eckernförde, Holstein, Offa-Bücher 47, Neumünster, 1974.
113.
Hingst, H., Die vorrömische Eisenzeit Westholsteins, Offa-Bücher 49, Neumünster, 1983.
114.
Hingst, H., Urnenfriedhöfe der vorrömischen Eisenzeit aus dem östlichen Holstein und Schwansen, Urnenfriedhöfe in Schleswig-Holstein 9, Offa-Bücher 58, Neumünster, 1986.
115.
Horvath, L., The Surroundings of Keszthely, [w:] Corpus of Celtic Finds in Hungary 1. Transdanubia 1, Budapest, 1987, s. 62–178.
116.
Hvass, S., Hodde. Et vestjysk landsbysamfund fra ældre jernalder, Arkæologiske Studier VII, København, 1985.
117.
Iarmulschi, V., Contribuţii la poziţia cronologică a necropoloei de tip Poieneşti-Lucaşeuca de la Dolinjany, Revista Arheologică SN VIII/1–2, 2012, s. 84–92.
118.
Jahn, M., Die Kelten in Schlesien, Quellenschriften zur ostdeutschen Vor- und Frühgeschichte I, Leipzig, 1931.
119.
Jakimowicz, R., Zbiór wykopalisk przedhistorycznych w Muzeum Piotrkowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Wiadomości Archeologiczne V/1–2, 1920, s. 56–64.
120.
Jakimowicz, R., Sprawozdanie z działalności Państw. Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych Okręgu Warszawskiego za rok 1923, Wiadomości Archeologiczne IX/3–4, 1925, s. 306–331.
121.
Jakimowiczowa, Z., Miecz celtycki z Żerania, w powiecie warszawskim, [w:] J. Kostrzewski (red.), Księga pamiątkowa ku uczczeniu siedemdziesiątej rocznicy urodzin prof. dr Włodzimierza Demetrykiewicza, Poznań, 1930, s. 291–300.
122.
Jarysz, R., Grób kultury przeworskiej z Brodna, stan. 1, gm. Środa Śląska, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 41, 1999, s. 469–474.
123.
Jażdżewski, K., Kujawskie przyczynki do zagadnienia tubylczości Słowian na ziemiach polskich, Wiadomości Archeologiczne XVI (1939), 1948, s. 107–161.
124.
Jensen, C. K., Chronologische Probleme und ihre Bedeutung für das Verständnis der vorrömischen Eisenzeit in Süd-/Mitteljütland, Praehistorische Zeitschrift 71/2, 1996, s. 194–216.
125.
Jensen, C. K., Kronologiske problemer og deres betydning for forståelsen af førromersk jernalder i Syd- og Midtjylland, [w:] J. Martens (red.), Chronological problems of the Pre-Roman Iron Age in Northern Europe, Arkæologiske Studier 7 (1992), Copenhagen, 1997, s. 91–106.
126.
Jensen, C. K., Kontekstuel kronologi: en revision af det kronologiske grundlag for førromersk jernalder i Sydskandinavien, Aarhus, 2005.
127.
Jurkiewicz, B., Machajewski, H., Łęki Górne, stanowisko 1, gm. Krzyżanów, woj. łódzkie. Osada z okresu przedrzymskiego, mps w Instytucie Antropologii i Archeologii Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, 2007.
128.
Jurkiewicz, B., Machajewski, H., Osada z okresu przedrzymskiego, [w:] L. Czerniak, J. Gąsowski (red.), Osada wielokulturowa w Łękach Górnych, gmina Krzyżanów, woj. łódzkie, Via Archaeologica Pultuskiensis II, Pułtusk, 2008, s. 61–91.
129.
Kaczanowski, P., Kozłowski, J. K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wielka Historia Polski 1, Kraków, 1998.
130.
Kaczmarek, Ł., Miecz obosieczny z okolic Bydgoszczy. Krótki przyczynek do badań nad uzbrojeniem w okresie przedrzymskim, Studia Europaea Gnesnensia 5, 2012, s. 157–164.
131.
Kaczor, W., Żółkiewski, M., Osadnictwo z okresu przedrzymskiego na stanowisku nr 8 w Grabkowie, gm. Kowal, woj. kujawsko-pomorskie. Zarys problematyki, Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 15, 2014, s. 71–94.
132.
Karwowski, M., Keltische Glasfunde im polnischen Gebiet, Przegląd Archeologiczny 45, 1997, s. 33–71.
133.
Karwowski, M., Latènezeitlicher Glasringschmuck aus Österreich, Mitteilungen der Prähistorischen Kommission 55, Wien, 2004.
134.
Karwowski, M., The earliest types of eastern Celtic glass ornaments, [w:] H. Dobrzańska, V. Megaw, P. Poleska (red.), Celts on the Margin. Studies in European Cultural Interaction 7th Century BC–1st Century AD Dedicated to Zenon Woźniak, Kraków, 2005, s. 163–171.
135.
Kasprowicz, T., Stanowisko kultury jastorfskiej w Wojnowie stan. 23, gm. Murowana Goślina, woj. wielkopolskie, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 215–233.
136.
Kasprowicz, T., Osada i cmentarzysko ludności z okresu przedrzymskiego na stanowisku 284 (AUT 192) Poznań-Nowe Miasto, [w:] H. Machajewski, R. Pietrzak (red.), Poznań Nowe Miasto. Źródła archeologiczne do studiów nad pradziejami i wczesnym średniowieczem dorzecza środkowej Warty, Poznań, 2008, s. 225–298.
137.
Kaszewska, E., Materiały z cmentarzyska w Zadowicach, pow. Kalisz (część III), Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 6, 1961, s. 191–290.
138.
Kaszewska, E., Cmentarzysko kultury wenedzkiej w Piotrkowie Kujawskim, pow. Radziejów, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 8, 1962, s. 5–78.
139.
Kaszewska, E., Fibule z późnego okresu lateńskiego i z początku okresu rzymskiego między Prosną a Pilicą, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 14, 1967, s. 231–248.
140.
Kaszewska, E., Cmentarzysko kultury wenedzkiej w Nowym Młynie, pow. Włocławek, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 16, 1969, s. 107–134.
141.
Kaszewska, E., Wielookresowe cmentarzysko ciałopalne w Zadowicach, pow. Kalisz, Sprawozdania Archeologiczne XXVII, 1975, s. 141–164.
142.
Kaszewska, E., Cmentarzysko kultury przeworskiej w Gledzianówku (st.1), woj. płockie, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 24, 1977, s. 63–232.
143.
Kaszewska, E., Problem der keltischen Besiedlung in Mittel- und Nordpolen, [w:] B. Chropovský (red.), Symposium. Ausklang der Latène-Zivilisation und Anfänge der Germanischen Besiedlung im mittleren Donaugebiet, Bratislava, 1977, s. 107–122.
144.
Kaszewski, Z., Materiały starożytne z Kałdusa, woj. toruńskie, Pomerania Antiqua III, 1979, s. 155–227.
145.
Katalog, Katalog der Ausstellung prähistorischer und anthropologischer Funde Deutschlands, Berlin, 1880.
146.
Keiling, H., Die vorrömische Eisenzeit im Elde-Karthane-Gebiet (Kreis Perleberg und Kreis Ludwigslust), Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte der Bezirke Rostock, Schwerin und Neubrandenburg 3, Schwerin, 1969.
147.
Keiling, H., Fundgut von einem Urnenfriedhof der vorrömischen Eisenzeit bei Granzow, Kreis Neustrelitz, Jahrbuch der Bodendenkmalpflege in Mecklenburg 1969, 1970, s. 165–195.
148.
Kelemen, M. H., Komárom county I, [w:] Corpus of Celtic Finds in Hungary 1. Transdanubia 1, Budapest, 1987, s. 179–230.
149.
Kendelewicz, T., Sprawozdanie z badań wykopaliskowych stanowiska Wierzchowice 2, pow. Jawor, [w:] Raport 2003–2004, tom 1. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003–2004, Zeszyty OODA, Seria B: Materiały Archeologiczne, Warszawa, 2006, s. 317–328.
150.
Klindt-Jensen, O., Foreign influences in Denmark’s Early Iron Age, Acta Archaeologica XX, 1949, s. 1–229.
151.
Klindt-Jensen, O., Bronzekedelen fra Brå, Jysk Arkæologisk Selskabs Skrifter III, Aarhus, 1953.
153.
Kobyliński, Z., Szymański, W., Pradziejowe i wczesnośredniowieczne osadnictwo w zespole kemów w Haćkach, [w:] J. B. Faliński et alii (red.), Haćki. Zespół przyrodniczo-archeologiczny na Równinie Bielskiej, Białowieża-Warszawa, 2005, s. 43–74.
154.
Kokowski, A., Stosunki kulturowe na Lubelszczyźnie od II w. p.n.e. do schyłku starożytności (w młodszym okresie przedrzymskim i wpływów rzymskich), Archeologiczne Listy 4, 1983, s. 1–7.
155.
Kokowski, A., Stan i potrzeby badań nad młodszym okresem przedrzymskim i okresem wpływów rzymskich na Lubelszczyźnie [w:] K. Godłowski, R. Madyda-Legutko (red.), Stan i potrzeby badań nad młodszym okresem przedrzymskim i okresem wpływów rzymskich w Polsce, Kraków, 1986, s. 180–200.
156.
Kokowski, A., Krusza Zamkowa. Strefa sepulkralna cmentarzyska z późnego podokresu lateńskiego, [w:] A. Cofta-Broniewska (red.), Miejsce pradziejowych i średniowiecznych praktyk kultowych w Kruszy Zamkowej, województwo bydgoskie, stanowisko 13, Studia i Materiały do Dziejów Kujaw, Poznań, 1989, s. 65–124.
157.
Kokowski, A., Lubelszczyzna w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim, Lubelskie Materiały Archeologiczne IV, Lublin, 1991.
158.
Kokowski, A., Dzieje badań okresu rzymskiego w Kotlinie Hrubieszowskiej, [w:] A. Kokowski (red.), „Rzymskie” dzieje Kotliny Hrubieszowskiej, Lublin, 2001, s. 19–53.
159.
Kokowski, A., Hrubieszowskie w dobie późnej epoki brązu i w epoce żelaza, [w:] R. Szczygieł (red.), Dzieje Hrubieszowa I. Od pradziejów do 1918 roku, Hrubieszów, 2006, s. 49–69.
160.
Kolendo, J., Lugiowie Burowie oraz Burowie. Przyczynek do interpretacji sytuacji politycznej i kulturowej Europy Barbarzyńskiej w końcu I wieku i w II wieku n.e., [w:] J. Andrzejowski (red.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, 1999, s. 217–232.
161.
Kolendo, J., Antyczne źródła pisane o najdawniejszych dziejach Wandalów, [w:] J. Andrzejowski, A. Kokowski, Ch. Leiber (red.), Wandalowie – strażnicy bursztynowego szlaku. Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 8 marca – 16 czerwca 2004. Katalog wystawy, Lublin-Warszawa, 2004, s. 11–23.
162.
Kołacz, M., Osada kultury przeworskiej w Izdebnie Kościelnym, stanowisko I, gmina Grodzisk Mazowiecki, Barbaricum 5, Warszawa, 1995, s. 5–63.
164.
Kostrzewski, J., Die ostgermanische Kultur der Spätlatènezeit. 1. und 2. Teil, Mannus-Bibliothek 18 i 19, Leipzig-Würzburg, 1919.
165.
Kostrzewski, J., Kultura lateńska (La Tène) na obszarze b. Królestwa Polskiego, Przegląd Archeologiczny I/1–2, 1919, s. 2–27.
166.
Kostrzewski, J., Jeszcze o kulturze lateńskiej na obszarze b. Królestwa Polskiego, Przegląd Archeologiczny I/3–4 (1920–1921), 1921, s. 114–122.
167.
Kostrzewski, J., Kilka osad kultury grobów skrzynkowych i zagadnienie przynależności etnicznej tej kultury, Przegląd Archeologiczny VI/2–3, 1939, s. 273–292.
168.
Krämer, W., Die Grabfunde von Manching und die latènezeitlichen Flachgräber in Südbayern, Die Ausgrabungen in Manching 9, Stuttgart, 1985.
169.
Kres, B., Tymczasowe sprawozdanie z wykopalisk w Żółwinie, pow. Międzyrzecz Wlkp. w 1962 roku, Materiały Komisji Archeologicznej 1, 1965, s. 44–54.
170.
Kres, B., Osada lateńska w Żółwinie, pow. Międzyrzecz-Wlkp., Z badań nad przeszłością Ziemi Lubuskiej. Informator Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra, 1965.
171.
Kurpiewski, A., Narloch, K., Osada ludności kultury przeworskiej w Kowalu, woj. kujawsko-pomorskie, Polska (stanowisko 14), [w:] J. Beljak, G. Březinová, V. Varsik (red.), Hospodárstvo Germánov. Sídliskove a ekonomické štruktúry od neskorej doby laténskej po včasný stredovek. Archeológia barbarov 2009. Zborník referátov z V. protohistorickej konferencie. Nitra, 21.–25. septembra 2009, Archaeologica Slovaca Monographiae. Communicationes X, Nitra, 2010, s. 291–308.
172.
Langenhan, A., Fibelfunde in Schlesien, Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift V/4, 1890, s. 95–112.
174.
Lemaniak, P., Pogorzelski, W., Wyniki badań na wielokulturowym stanowisku w Gorzowie Wielkopolskim-Karninie, stanowisko 197, gm. M. Gorzów Wielkopolski, woj. lubuskie, [w:] Raport 2007–2008, tom II, Warszawa, 2013, s. 163–190.
175.
Lewczuk, J., Kultura przeworska na środkowym Nadodrzu w okresie lateńskim, Prace Komisji Archeologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 17, Poznań, 1997.
176.
Łowmiański, H., Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., tom 1, Warszawa, 1963.
177.
Łuczkiewicz, P., Uzbrojenie ludności ziem Polski w młodszym okresie przedrzymskim, Archaeologia Militaria II, Lublin, 2006.
178.
Machajewski, H., Stosunki kulturowe w dorzeczu Parsęty w młodszym okresie przedrzymskim, [w:] J. Andrzejowski (red.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, 1999, s. 233–245.
179.
Machajewski, H., Wygoda. Ein Gräberfeld der Oksywie-Kultur in Westpommern, Monumenta Archaeologica Barbarica IX, 2001, Warszawa.
180.
Machajewski, H., Studien zur Besiedlung Nordgroßpolens zur Vorrömischen Eisenzeit. Das Problem der Siedlungen vom Typ Posen-Nowe Miasto, [w:] M. Meyer (red.), Haus-Gehöft-Weiler-Dorf, Berliner Archäologische Forschungen 8, Berlin, 2010, s. 199–216.
181.
Machajewski, H., Pietrzak, R., Osada ludności z okresu przedrzymskiego na stanowisku 278 (AUT 191) Poznań-Nowe Miasto, [w:] H. Machajewski, R. Pietrzak (red.), Poznań Nowe Miasto. Źródła archeologiczne do studiów nad pradziejami i wczesnym średniowieczem dorzecza środkowej Warty, Poznań, 2008, s. 153–223.
182.
Machajewski, H., Pietrzak, R., Osada ludności z okresu przedrzymskiego na stanowisku 226 (AUT 194) Poznań-Nowe Miasto, [w:] H. Machajewski, R. Pietrzak (red.), Poznań Nowe Miasto. Źródła archeologiczne do studiów nad pradziejami i wczesnym średniowieczem dorzecza środkowej Warty, Poznań, 2008, s. 299–350.
183.
Machajewski, H., Walkiewicz, B., Wyniki archeologicznej penetracji terenowej przeprowadzonej w okolicy Nowego Miasta nad Wartą, woj. poznańskie, Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne II, 1993, s. 103–113.
184.
Machajewski, H., Maciejewski, M., Niedzwiedzki, R., Wyniki badań na cmentarzysku kultury jastorfskiej w Rosku, gm. Wieleń, woj. wielkopolskie, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 267–271.
185.
Machnio, K., Affelski, J., Osada ludności kultury przeworskiej w rejonie historycznej części miasta Ciechanów, woj. mazowieckie, [w:] Raport 9, Warszawa, 2014, s. 207–239.
186.
Maciałowicz, A., Dwie interesujące misy z cmentarzyska kultury przeworskiej w Suchodole, powiat sochaczewski – ślad kontaktów wzdłuż tzw. szlaku bastarneńskiego?, Barbaricum 7, Warszawa, 2004, s. 43–60.
187.
Maciałowicz, A., Nowe spojrzenie na grób nr 94 z Równiny Dolnej (d. Unterplehnen) jako przyczynek do interpretacji wybranych znalezisk z okresu przedrzymskiego w południowo-wschodniej strefie Bałtyku, [w:] A. Bitner-Wróblewska, G. Iwanowska (red.), Bałtowie i ich sąsiedzi. Marian Kaczyński in memoriam, Seminarium Bałtyjskie II, Warszawa, 2009, s. 183–217.
188.
Maciałowicz, A., Pomorze Gdańskie na przełomie starszego i młodszego okresu przedrzymskiego w świetle analizy zewnętrznych oddziaływań kulturowych, [w:] M. Fudziński, H. Paner (red.), Między kulturą pomorską a kulturą oksywską – przemiany kulturowe w okresie lateńskim, Gdańsk, 2011, s. 79–120.
189.
Maciałowicz, A., Nowakowska, M., Naszyjniki tzw. koronowate z Kluczewa i Lochstädt. Przyczynek do badań kontaktów Sambii i północnego Mazowsza w młodszym okresie przedrzymskim, [w:] A. Szela, W. Nowakowski (red.), Pogranicze trzech światów. Kontakty kultur przeworskiej, wielbarskiej i bogaczewskiej w świetle materiałów z badań i poszukiwań archeologicznych, Warszawa, 2006, s. 321–334.
190.
Madsen, A. P., Neergaard, C., Jydske gravpladser fra den førromerske jernalder, Aarbøger for nordisk oldkyndighed og historie II/9, 1894, s. 165–212.
191.
Makiewicz, T., Ołtarze i paleniska ornamentowane z epoki żelaza w Europie, Przegląd Archeologiczny XXIV, 1976, s. 103–183.
192.
Makiewicz, T., Znaczenie sakralne tak zwanych „pochówków” psów na terenie środkowoeuropejskiego Barbaricum, Folia Praehistorica Posnaniensia 2, 1987, s. 239–277.
193.
Makiewicz, T., Formy kultu bóstw domowych na terenie Europy w starożytności. Poznań, 1987.
194.
Makiewicz, T., Odkrycia tzw. grobów psów w Polsce i ich sakralne znaczenie, [w:] M. Kwapiński, H. Paner (red.), Wierzenia przedchrześcijańskie na ziemiach polskich, Gdańsk, 1993, s. 110–117.
195.
Makiewicz, T., Verzierte Tonaltäre und Feuerstellen als Ausdruck der interkulturellen Kontakte in der Eisenzeit Europas, [w:] E. Istvánovits, V. Kulcsár (red.), International Connections of the Barbarians of the Carpathian Basin in the 1st–5th centuries A.D. Proceedings of the international conference held in 1999 in Aszód and Nyíregyháza, Aszód-Nyíregyháza, 2001, s. 9–23.
196.
Makiewicz, T., Osada kultury jastorfskiej na stan. 22 w Pławcach, woj. wielkopolskie, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 235–244.
197.
Makiewicz, T., Łaszkiewicz, T., Znalezisko zapinki kultury jastorfskiej z osady w Sowinkach koło Poznania, [w:] E. Wilgocki et alii (red.), Instatntia est mater doctrinae. Księga jubileuszowa prof. Władysława Filipowiaka, Szczecin, 2001, s. 71–76.
198.
Malinowski, T., Nabytki b. Działu Przedhistorycznego Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu w latach 1929–1932, Fontes Archaeologici Posnanienses VI (1955), 1956, s. 104–161.
199.
Marciniak, J., Cmentarzysko ciałopalne z okresu późnolateńskiego w Wilanowie koło Warszawy, Materiały Starożytne II, 1957, s. 7–174.
200.
Marschall, K., Heidnische Funde im Weichsel-Nogat Delta, Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig N.F. V/3, 1882, s. 1–7.
201.
Martens, J., Borremose Reconsidered. The Date and Development of a Fortified Settlement of the Early Iron Age, Journal of Danish Archeology 7, 1988, s. 159–181.
202.
Martens, J., Borremose in North Jutland – a Fortified Settlement of the Early Iron Age, Barbaricum 2, Warszawa, 1992, s. 102–113.
203.
Martens, J., The Pre-Roman Iron Age Cemetery at Kraghede, Barbaricum 2, Warszawa, 1992, s. 114–136.
204.
Martens, J., On the so-called Kraghede-group – the Pre-Roman Iron Age in North Jutland and its connections with the Przeworsk Culture, [w:] J. Gurba, A. Kokowski (red.), Kultura przeworska I, Lubelskie Materiały Archeologiczne VIII/1, Lublin, 1994, s. 37–69.
205.
Martens, J., Refuge Fort – Fortified Settlement – Central Place? Three years of archaeological investigations in the Borremose Stronghold, Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift 1994/2, 1994, s. 177–198.
206.
Martens, J., Die vorrömische Eisenzeit in Südskandinavien. Probleme und Perspektiven, Praehistorische Zeitschrift 71/2, 1996, s. 217–243.
207.
Martens, J., The Pre-Roman Iron Age in North Jutland, [w:] J. Martens (red.), Chronological Problems of the Pre-Roman Iron Age in Northern Europe. Symposium at the Institute of Prehistoric and Classical Archaeology, University of Copenhagen, December 8 1992, Arkæologiske Studier 7, Copenhagen, 1997, s. 107–136.
208.
Martyniak, G., Pastwiński, R., Pazda, S., Cmentarzysko kultury przeworskiej w Ciecierzynie, gmina Byczyna, woj. opolskie, Wrocław, 1997.
209.
Maute, M., s.v. Fibeln. Latènezeit. Fibeln-Typen und Verbreitung, [w:] Reallexikon der Germanischen Altertumskunde: 8, Berlin-New York, 1994, s. 458–462.
210.
Mazurek, W., Badania ratownicze na stanowisku z okresu przedrzymskiego w Wytycznie, stan. 5, woj. Chełm, [w:] Najważniejsze odkrycia archeologiczne w Polsce środkowo-wschodniej w 1993 roku, Biała Podlaska, 1994, s. 80–85.
211.
Mazurek, W., Materiały grupy czerniczyńskiej w województwie chełmskim, [w:] T. Węgrzynowicz et alii (red.), Kultura pomorska i kultura grobów kloszowych. Razem czy osobno? Materiały z konferencji w dniach 24–26 listopada 1993, Warszawa, 1995, s. 229–264.
212.
Mazurek, W., Badania sondażowe na osadzie z okresu przedrzymskiego w Leszczanach, stan. 3, gm. Żmudź, [w:] Informator o badaniach archeologicznych w województwie chełmskim w 1992–1993 roku VII, Chełm, 1996, s. 9–16.
213.
Mazurek, W., Wyniki badań ratowniczych na stanowisku z okresu przedrzymskiego w Wytycznie, stan. 5, gm. Urszulin, [w:] Informator o badaniach archeologicznych w województwie chełmskim w 1992–1993 roku VII, Chełm, 1996, s. 17–34.
214.
Mazurek, W., Materiały typu jastorfskiego ze stanowiska 5 w Wytycznie, gm. Urszulin, woj. lubelskie, Wiadomości Archeologiczne LIV (1995–1998), 2001, s. 49–57.
215.
Mazurek, T., Mazurek, W., Wyniki badań osady z okresu przedrzymskiego w Wytycznie, stan. 5, gm. Urszulin, woj. chełmskie, Archeologia Polski Środkowowschodniej I, 1996, s. 75–81.
216.
Mazurek, T., Mazurek, W., Kilka uwag na temat tzw. grupy czerniczyńskiej, [w:] A. Kokowski (red.), 20 lat archeologii w Masłomęczu, Lublin, 1997, s. 135–148.
217.
Mazurek, T., Mazurek, W., Wyniki badań wykopaliskowych w Wytycznie, stan. 5 i nadzorów archeologicznych na stanowiskach wokół jeziora Wytyckiego w woj. chełmskim, Archeologia Polski Środkowowschodniej II, 1997, s. 86–94.
218.
Mazurek, T., Mazurek, W., Plemiona barbarzyńskie wśród poleskich błot, [w:] E. Banasiewicz-Szykuła (red.), Badania archeologiczne na Polesiu Lubelskim, Lublin, 2006, s. 87–104.
220.
Merkbuch für Ausgrabungen, Merkbuch für Ausgrabungen. Eine Anleitung zum Ausgraben und Aufbewahren von Altertümern, Berlin, 1914.
221.
Metzler, J., La chronologie de la fin de l’Âge du Fer et du début de l’époque romaine en pays trévire, Revue archéologique de Picardie 3/4, 1996, s. 153–163.
222.
Meyer, M. Migration und Adaption – ein differenziertes Modell zur Erklärung der latènezeitlichen Przeworsk-Funde in Deutschland, Alt-Thüringen 38, 2005, s. 203–212.
223.
Meyer, M. Mardorf 23, Lkr. Marburg-Biedenkopf. Archäologische Studien zur Besiedlung des deutschen Mittelgebirgsraumes in den Jahrhunderten um Christi Geburt, Berliner Archäologische Forschungen 5, Rahden/Westf., 2008.
224.
Meyer, M., Rauchfuß, B., Leimbach, Lkr. Nordhausen: Ausgrabung einer Siedlung der Przeworsk-Kultur im Südharzvorland, [w:] W. Schier, M. Meyer (red.), Vom Nil bis an die Elbe. Forschungen aus fünf Jahrzehnten am Institut für Prähistorische Archäologie der Freien Universität Berlin, Internationale Archäologie. Studia Honoraria 36, Rahden/Westf., 2014, s. 197–210.
225.
Michałowski, A., Powiat wrzesiński w okresie przedrzymskim, wpływów rzymskich i wędrówek ludów, [w:] M. Brzostowicz (red.), Archeologia powiatu wrzesińskiego, Biblioteka Wielkopolskich Sprawozdań Archeologicznych III, Poznań-Września, 2003, s. 63–87.
226.
Michałowski, A., Łyżki gliniane z okresu przedrzymskiego z terenów Europy Środkowej, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 123–160.
227.
Michałowski, A., Kultura jastorfska w Wielkopolsce północnej, [w:] H. Machajewski (red.), Pradolina Noteci na tle pradziejowych i wczesnośredniowiecznych szlaków handlowych, Piła-Płotki, 2006, s. 183–199.
228.
Michałowski, A., Die Siedlungen der Jastorf-Kultur in Großpolen, [w:] M. Meyer (red.), Haus-Gehöft-Weiler-Dorf, Berliner Archäologische Forschungen 8, Berlin, 2010, s. 169–198.
229.
Michałowski, A., Gliniany ołtarz z osady kultury przeworskiej w Sosnowcu, gm. Śrem, [w:] A. Michałowski, M. Teska, M. Żółkiewski (red.), Viator per devia scientiae itinera. Studia nad problematyką okresów przedrzymskiego, rzymskiego, wędrówek ludów i wczesnego średniowiecza. Professori Thaddeo Makiewicz septuagenario amici et socii, Poznań, 2015, s. 117–123.
230.
Michałowski, A., Teska, M., Nowe odkrycia figurek Feuerböcke z terenów ziem polskich, Folia Praehistorica Posnaniensia 17, 2012, s. 331–334.
231.
Michałowski, A., Różański, A., Wierzbicki, J., Wstępne wyniki badań osad z okresów neolitu, przedrzymskiego i wczesnego średniowiecza w Grabkowie, stan. 7, gm. Kowal, pow. włocławski, woj. kujawsko-pomorskie, Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 13, 2012, s. 201–211.
232.
Miron, A., Das Gräberfeld von Horath. Untersuchungen zur Mittel- und Spätlatènezeit im Saar-Mosel-Raum, Trierer Zeitschrift 49, 1986, s. 7–198.
233.
Miron, A., Die späte Eisenzeit im Hunsrück-Nahe-Raum: mittel- und spätlatènezeitliche Gräberfelder, [w:] A. Haffner, A. Miron (red.), Studien zur Eisenzeit im Hunsrück-Nahe-Raum. Symposium Birkenfeld 1987, Trierer Zeitschrift, Beiheft 13, Trier, 1991, s. 151–169.
234.
Miron, A., Die babylonische Verwirrung. Überlegungen zur Terminologie der Spätlatène-Chronologie, [w:] A. Müller-Karpe et alii (red.), Studien zur Archäologie der Kelten, Germanen und Römern in Mittel- und Westeuropa. Alfred Haffner zum 60. Geburtstag gewidmet, Internationale Archäologie. Studia honoraria 4, Rahden, 1998, s. 429–438.
235.
Montelius, O., Den nordiska jernålders kronologi, Svenska Fornminnesföreningens Tidskrift 9, 1896, s. 155–274.
236.
Munteanu, O., Iarmulschi, V., Linguri de lut din mediul culturii Poieneşti-Lucaşeuca, Revista Arheologică SN IX/2, 2013, s. 76–84.
237.
Muzolf, B., Badania archeologiczne wielokulturowego stanowiska w miejscowości Kobielice stan. 1 (nr GAZ-119), gm. Zakrzewo, woj. kujawsko-pomorskie, mps w archiwum Europol Gaz S.A. w Warszawie, 1999.
238.
Muzolf, B., Kittel, P., Muzolf, P., Sprawozdanie z prac badawczych na wielokulturowym kompleksie osadniczym w miejscowości Smólsk, stanowisko 2/10, gm. Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie, [w:] Raport 2007–2008, tom I, Warszawa, 2012, s. 43–64.
239.
Müller, R., Die Grabfunde der Jastorf- und Latènezeit an unterer Saale und Mittelelbe, Veröffentlichungen des Landesmuseums für Vorgeschichte in Halle, 38, Berlin, 1985.
240.
Müller, S., Vendsyssel-studier III. Jernalderens kulturhistorie og fund, Aarbøger for nordisk oldkyndighed og historie III/2, 1912, s. 83–142.
241.
Mycielska, R., Woźniak, Z., Cmentarzysko wielokulturowe w Błoniu. Część I, Materiały Archeologiczne XXIV, 1988, s. 5–326.
242.
Natuniewicz, M., Osady z okresu rzymskiego w Kołozębiu i Poświętnem. Studium krytyczne wyników wykopalisk, [w:] W. Nowakowski, A. Szela (red.), Pogranicze trzech światów. Kontakty kultur przeworskiej, wielbarskiej i bogaczewskiej w świetle materiałów z badań i poszukiwań archeologicznych, Światowit: Suplement Series P: Prehistory and Middle Ages XIV, Warszawa, 2006, s. 115–144.
243.
de Navarro, J. M., Zu einigen Schwertscheiden aus La Tène, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 40, 1959, s. 79–119.
244.
Neergaard, C., Sønderjyllands jernalder, Aarbøger for nordisk oldkyndighed og historie III/6, 1916, s. 255–310.
245.
Neergaard, C., Nogle sønderjyske fund fra den ældre jærnalder, Fra Nationalsmuseet Arbejdsmark 1931, 1931, s. 63–80.
246.
Nowakowski, Z., Nowe znaleziska z Kamieńczyka, pow. wyszkowski, Wiadomości Archeologiczne LVIII, 2006, s. 388–390.
247.
Nylén, E., Die jüngere vorrömische Eisenzeit Gotlands. Funde, Chronologie, Formenkunde, Uppsala, 1955.
248.
Pačkova, S. P., Romanovskaâ, M. A., Pamâtniki Karpato-Dunajskogo regiona konca I tys. do n.è., [w:] V. D. Baran (red.), Slavâne na Dnestre i Dunae, Kiev, 1983, s. 48–77.
249.
Pare, Chr., Zur Bewaffnung, [w:] Ch. Pare (red.), Bevor die Römer Kamen. Kelten im Alzeyer Land. Katalog zur Sonderausstellung im Museum der Stadt Alzey, 17. November 2003 bis 25. Januar 2004, Alzeyer Geschichtsblätter, Sonderheft 17, Mainz, 2003, s. 63–68.
250.
Parzinger, H., Chronologie der Späthalstatt- und Frühlatènezeit. Studien zu Fundgruppen zwischen Mosel und Save, Quellen und Forschungsberichte Prähistorischen und Provinzialrömischen Archäologie 4, Weinheim, 1989.
251.
Pasternak, J., Der Kronenhalsring von Ulwiwok, Posener Jahrbuch für Vorgeschichte I, 1944, s. 103–110.
252.
Pastwiński, R., Wyniki badań wykopaliskowych na cmentarzysku kultury przeworskiej w Ciecierzynie, pow. Kluczbork, w latach 1965–1968, Sprawozdania Archeologiczne XXII, 1970, s. 117–130.
253.
Pescheck, Ch., Die frühwandalische Kultur in Mittelschlesien (100 vor bis 200 nach Christus), Quellenschriften zur ostdeutschen Vor- und Frühgeschichte 5, Leipzig, 1939.
254.
Peschel, K., Zu Bewegungen im Mittelgebirgsraum vor den Kimbern (Belgen – Bastarnen – Sueben), [w:] E. Speitel (red.), Beiträge zur keltisch-germanischen Besiedlung im Mittelgebirgsraum, Weimarer Monographien zur Ur- und Frühgeschichte 28, Stuttgart, 1992, s. 113–128.
255.
Petersen, E., Eine spätlatènezeitliche Siedlung aus Niederschlesien, [w:] Festgabe für den 70jährigen Gustaf Kossinna von Freunden und Schülern, Mannus Erg.-Band VI, Leipzig, 1928, s. 59–66.
256.
Pfützenreiter, F., Die vor- und frühgeschichtliche Besiedlung des Kreises Fraustadt, Sonderheft der Grenzmärkischen Heimatblätter 2, Fraustadt, 1933.
257.
Pietraszewski, J., Notatki archeologiczne z ziemi sandomierskiej. 3. Znalezisko z okresu lateńskiego we wsi Dwikozy, pow. sandomierski, Wiadomości Archeologiczne IX/1–2, 1924, s. 122–124.
258.
Pietrzak, M., Rumia. Cmentarzysko z młodszego okresu przedrzymskiego i wpływów rzymskich, Gdańsk, 1987.
259.
Piętka-Dąbrowska, T., Liana, T., Sprawozdanie z badań ratowniczych przeprowadzonych w 1959 r. na stanowisku I w Werbkowicach-Kotorowie, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne XXVIII/2, 1962, s. 142–173.
260.
Pilarski, B., Cyganiewicz, P., Kruszyn st. 13. Analiza osadnictwa z okresu przedrzymskiego o cechach kultury jastorfskiej, [w:] W. Koszkul, B. Pilarski, P. Cyganiewicz (red.), Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych na stanowisku nr 13 w Kruszynie (AUT 104), gm. Włocławek, woj. kujawskopomorskie, mps w archiwum Archeo-Explorers w Krakowie, 2011, s. 138–229.
262.
Pogorzelski, W., Lemaniak, P., Wyniki badań archeologicznych prowadzonych na stanowisku archeologicznym Gorzów Wielkopolski-Karnin nr 197, mps w Dziale Archeologicznym Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Głogowie, 2010.
263.
Polenz, H., Mittel- und Spätlatènezeitliche Brandgräber aus Dietzenbach, Landkreis Offenbach am Main, Studien und Forschungen N.F. 4, 1971, s. 1–115.
264.
Polenz, H., Gedanken zu einer Fibel von Mittellatèneschema aus Káyseri in Anatolien, Bonner Jahrbücher 178, 1978, s. 181–216.
265.
Polenz, H., Münzen in latènezeitlichen Gräbern Mitteleuropas aus der Zeit zwischen 300 und 50 v. Chr. Geburt, Bayerische Vorgeschichtsblätter 47, 1982, s. 27–223.
266.
Photographisches Album, Photographisches Album der prähistorischen und antropologischen Austellung zu Berlin, Berlin, 1880.
267.
Prochowicz, R., Osada z młodszego okresu przedrzymskiego i okresu rzymskiego w Strzyżowie, pow. hrubieszowski, w świetle badań z lat 1935–1937 i 1939, Wiadomości Archeologiczne LVIII, 2006, s. 265–281.
268.
Prochowicz, R., Szpila holsztyńska ze stanowiska 4 w Tomaszach, pow. ostrołęcki, Wiadomości Archeologiczne LVIII, 2006, s. 384–388.
269.
Prochowicz, R., Zapinka typu Zachow z Pręgowa Dolnego w powiecie gdańskim, Wiadomości Archeologiczne LXII, 2011, s. 237–241.
270.
Przyborowski, J., Kilka wycieczek archeologicznych po prawym brzegu Wisły, Wiadomości Archeologiczne I, 1873, s. 39–96.
271.
Reichmann, Ch., Zur Besiedlungsgeschichte der Lippemündungsgebietes während der jüngeren vorrömischen Eisenzeit und ältesten römischen Kaiserzeit, Wesel, 1979.
272.
Reinecke, P., Studien zur vorrömischen Eisenzeit im Umland der südlichen Ostsee. Forschungsstand – Chronologie – kulturhistorische Beziehungen, mps dysertacji doktorskiej w bibliotece Humboldt-Universität w Berlinie, 1988.
273.
von Richthofen, B., Auf den Spuren alten Siedlungen, Altschlesien 1/2, 1924, s. 59–65.
274.
von Richthofen, B., Einführung in die Ur- und frühgeschichtliche Abteilung des Museums Ratibor, Ratibor, 1927.
276.
Rieckhoff, S., Überlegungen zur Chronologie der Spätlatènezeit in südlichen Mitteleuropa, Bayerische Vorgeschichtsblätter 57, 1992, s. 103–121.
277.
Rieckhoff, S., Süddeutschland im Spannungsfeld von Kelten, Germanen und Römern. Studien zur Chronologie der Spätlatènezeit im südlichen Mitteleuropa, Trierer Zeitschrift, Beiheft 19, Trier, 1995.
278.
Rieckhoff, S., Wo sind sie geblieben? Zur archäologischen Evidenz der Kelten in Süddeutschland im 1. Jahrhundert v. Chr., [w:] H. Birkhan (red.), Kelten-Einfälle an der Donau. Akten des Vierten Symposiums deutschsprachiger Keltologinnen und Keltologen. Philosophische-Historische-Archäologische Evidenz, Wien, 2007, s. 409–440.
279.
Rieckhoff, S., Geschichte der Chronologie der Späten Eisenzeit in Mitteleuropa und das Paradigma der Kontinuität, Leipziger Beiträge zur Ur- und Frühgeschichtlichen Archäologie 30, 2008, s. 1–11.
280.
Rindel, P.-O., Den keramiske udvikling i sen førromersk og ældre romersk jernalder i Sønderjylland, [w:] J. Martens (red.), Chronological problems of the Pre-Roman Iron Age in Northern Europe, Arkæologiske Studier 7 (1992), Copenhagen, 1997, s. 159–167.
281.
Rosen-Przeworska, J., Zabytki celtyckie na ziemiach polskich, Światowit XIX (1946–47), 1948, s. 179-322.
282.
Rudnicki, M., Nowa Cerekwia. Celtic Centre for craft and commerce of interregional importance north of the Carpathians, [w:] S. Berecki (red.), Iron Age Crafts and Craftsmen in the Carpathian Basin, Proceedings of the international colloquium from Târgu Mureş 10–13 October 2013, Târgu Mureş, 2014, s. 33–70.
283.
Rutkowski, L., Bronzowe naramienniki, obręcze i korona, znalezione w Kluczewie w pow. płońskim, Wiadomości Archeologiczne VI, 1921, s. 132–134.
284.
Schoknecht, U., Zislow. Ergebnisse archäologischer Untersuchungen, Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommerns 25, Schwerin, 1991.
285.
Schubart, H., Fibeln der älteren Eisenzeit von Quitzenow Kreis Teterow, Jahrbuch der Bodendenkmalpflege in Mecklenburg 1953, s. 57–68.
286.
Schubart, H., Zachower Fibeln in Berliner Museum, Berliner Blätter für Vor- und Frühgeschichte 6, 1957, s. 81–96.
287.
Schwantes, G., Die Gräber der ältesten Eisenzeit im östlichen Hannover, Praehistorische Zeitschrift I/2, 1909, s. 140–162.
288.
Schwantes, G., Die ältesten Urnenfriedhöfe bei Uelzen und Lüneburg, Urnenfriedhöfe Niedersachsen I/1–2, Hannover, 1911.
289.
Schwantes, G., Die zeitliche Stellung des Moorfundes von Hirschsprung, Nordelbingen. Beiträge zur Heimatforschung in Schleswig-Holstein, Hamburg und Lübeck 11, 1935, s. 20–33.
290.
Schwantes, G., Die Jastorf-Zivilisation, [w:] G. Behrens, J. Werner (red.), Reinecke-Festschrift zum 75. Geburtstag von Paul Reinecke am 25. September 1947, Mainz, 1950, s. 119–130.
291.
Schwantes, G., Die Gruppen der Ripdorf-Stufe, Jahresschrift für mitteldeutsche Vorgeschichte 41/42, 1958, s. 334–388.
292.
Schwartz, W., I. Nachtrag zu den „Materialien zur prähistorischen Kartographie der Provinz Posen“, Beilage zum Programm des Königlichen Friedrich-Wilhelms-Gymansiums in Posen, Posen, 1879.
293.
Seger, H., Schlesische Fundchronik, Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift VII/4, 1899, s. 531–558.
294.
Seger, H., Ein Begräbnisplatz der mittleren La Tènezeit. Beiträge zur Urgeschichte Schlesiens, Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift N.F. II, 1902, s. 31–44.
295.
Seroczyński, Z., Wysocka, M., Osadnictwo pradziejowe, wczesnośredniowieczne i nowożytne na stanowisku nr 5 (AUT 27) w Powodowie II, gm. Wartkowice, pow. poddębicki, woj. łódzkie, część II, rozdział V – Osadnictwo społeczności kultury przeworskiej, mps w archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, oddział w Poznaniu, 2006.
296.
Seyer, H., Siedlung und archäologische Kultur der Germanen im Havel-Spree-Gebiet in den Jahrhunderten vor Beginn u. Z. Schriften zur Ur- und Frühgeschichte 34, Berlin, 1982.
297.
Shchukin, M. B, Val’kova, T. P., Schevchenko, Y. Y., New finds of „kronenhalsringe” in the Chernigov region, Ukraine and some problems of their interpretation, Acta Archaeologica 63 (1992), 1993, s. 39–56.
298.
Skowron, J., Tynki wapienne i naczynia z „polewą” wapienną z osady kultury przeworskiej w Antoniewie, stan. 1, woj. mazowieckie. Przyczynek do badań nad wykorzystaniem wapna w młodszym okresie przedrzymskim, Archeologia Polski XLVII/1–2, 2002, s. 229–244.
299.
Skowron, J.,Ausgrabungen auf der Siedlung der Przeworsk-Kultur in Antoniew, Masowien, Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift 43, 2002, s. 23–45.
300.
Skowron, J.,Kultura przeworska w dorzeczu środkowej i dolnej Bzury. Monografia osadnictwa, Poznań, 2006.
301.
Skowron, J.,Cmentarzysko ludności kultury przeworskiej w Kunach na stanowisku 4, w Wielkopolsce wschodniej, [w:] J. Skowron, M. Olędzki (red.), Kultura przeworska. Odkrycia – interpretacje – hipotezy 2. Łódź, 2008, s. 11–210.
302.
Smaruj, A., Ze studiów nad sytuacją osadniczo-kulturową u schyłku starożytności w południowo-wschodniej części Pałuk, Fontes Archaeologici Posnanienses 48, 2012, s. 161–196.
303.
Sobucki, A., Woźniak, Z., Nowe materiały o cechach jastorfskich z Wielkopolski, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 199–214.
304.
Stąporek, M., Najstarsza faza kultury oksywskiej, mps pracy magisterskiej w archiwum Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, 1995.
305.
Stöckli, W. E., Bemerkungen zur räumlichen und zeitlichen Gruppierung der Funde im Oppidum von Manching, Germania 52/2 (1974), 1974, s. 368–385.
306.
Stöckli, W. E., Chronologie der jüngeren Eisenzeit im Tessin, Veröffentlichungen der Schweizerischen Gesellschaft für Ur- und Frühgeschichte, Antiqua 2, Base, 1975.
307.
Strzelczyk, J., s.v. Wandalowie, [w:] G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik Starożytności Słowiańskich, tom 6: T–W, Wrocław, 1977, s. 311–314.
309.
Szenicowa, W., Badania archeologiczne w Łagiewnikach w woj. bydgoskim, Komunikaty Archeologiczne. Badania wykopaliskowe na terenie województwa bydgoskiego w latach 1973–1979, Bydgoszcz, 1982, s. 81–99.
310.
Świerkowska-Barańska, E., Sprawozdanie z badań wykopaliskowych osady z okresu lateńskiego i wpływów rzymskich w Młodzikowie, gm. Krzykosy, woj. poznańskie, stan. 21, Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne I, 1992, s. 31–44.
311.
Tackenberg, K., Die Wandalen in Niederschlesien, Vorgeschichtliche Forschungen 1/2, Berlin, 1925.
312.
Tackenberg, K., Die frühgermanische Kultur in Schlesien, Altschlesien 1/3–4 (1922), 1926, s. 121–156.
313.
Tackenberg, K., Zu den Wanderungen der Ostgermanen, Mannus 22, 1930, s. 268–295.
314.
Tackenberg, K., Zu den Funden von Lukaschewka im Bezirk Kischinew Moldau-Republik, Alt-Thüringen VI (1962/1963), 1963, s. 403–427.
315.
Terpilovskij, R. V., The Mutyn Burial Site from the Turn of Eras on th Seym River (preliminary Report), [w:] J. Brandt, B. Rauchfuß (red.), Das Jastorf-Konzept und die vorrömische Eisenzeit im nördlichen Mitteleuropa. Beiträge der internationalen Tagung zum einhundertjährigen Jubiläum der Veröffentlichung „Die ältesten Urnenfriedhöfe bei Uelzen und Lüneburg“ durch Gustav Schwantes, 18.–22.05. 2011 in Bad Bevensen, Hamburg, 2014, s. 331–345.
316.
Teska, M., Na „bastarneńskim szlaku”. Elementy kultury jastorfskiej z dorzecza Bzury, [w:] L. Tyszler, A. Marciniak- -Kajzer, M. Olędzki (red.), Brzeziny. Dzieje miasta i regionu, Studia Brzezinensia I, Brzeziny-Łódź, 2014, s. 159–176.
317.
Tetzlaff, W., Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Zarębowie, pow. Aleksandrów Kujawski, i Nowinach, pow. Inowrocław, przeprowadzonych w 1959 roku, Sprawozdania Archeologiczne XIV, 1962, s. 146–153.
318.
Tetzlaff, W., Cmentarzysko z okresu lateńskiego w Zarębowie, pow. Aleksandrów Kujawski, Slavia Antiqua XIV, 1967, s. 253–06.
319.
Tomaszewska, I., Uwagi na temat celtyckiej pochwy miecza z Warszawy-Żerania, Archeologia Polski XLII/1–2, 1997, s. 141–154.
320.
Tomaszewska, I., Młodszy okres przedrzymski i okres wpływów rzymskich. Rezultaty ostatnich badań, [w:] W. Szymański (red.), Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w dorzeczu Słupianki, pod Płockiem, Archeologia Mazowsza i Podlasia. Studia i Materiały I, Warszawa, 1998, s. 65–93.
321.
Trachsel, M., Untersuchungen zur relativen und absoluten Chronologie der Hallstattzeit, Universitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie 104, Bonn, 2004.
323.
Uzarowiczowa, A., Nowe znaleziska archeologiczne z powiatu Puławy, Wiadomości Archeologiczne XXXV/3, 1970, s. 422–423.
325.
Vulpe, R., Le probléme des Bastarnes à la lumiére des découvertes archéologiques en Moldavie, [w:] Nouvelles études d’histoire présentées au Xe Congrès de Sciences historiques, Roma 1955, Bucarest, 1955, s. 103–119.
326.
Waldhauser, J., Keltische Gräberfelder in Böhmen. Dobrá Voda und Letky sowie Radovesice, Stránce und Tuchomyšl, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 68, 1987, s. 25–179.
327.
Waluś, A., Domaradzka, S., Brzóska, A., Via Archaeologica Masoviensis. Badania archeologiczne na mazowieckim odcinku autostrady A-2, Uniwersytet Warszawski. Pismo Uczelni 2/2010 (46), 2010, s. 20–21.
328.
Wendowski-Schünemann, A., Fibeln mit Spätlatèneschema vom Typ „Cuxhaven“ – Bemerkungen zum Typenkonzept „Hornbek 3a2“, Nachrichten aus Niedersachsens Urgeschichte 59, 2000, s. 105–120.
329.
Wenskus, R., s.v. Bastarnen, [w:] Reallexikon der Germanischen Altertumskunde 2, 1976, s. 88–90.
330.
Wiklak, H., Grób ciałopalny z późnego okresu lateńskiego odkryty w miejscowości Widawa, pow. Łask, Wiadomości Archeologiczne XXVI/3–4 (1959–1960), 1960, s. 392–393.
331.
Willroth, K.-H., Untersuchungen zur Besiedlungsgeschichte der Landschaften Angeln und Schwansen von der älteren Bronzezeit bis zum frühen Mittelalter, Offa-Bücher 72, Neumünster, 1992.
332.
Wiślański, T., Wyniki prac wykopaliskowych w Strzelcach w pow. mogileńskim w latach 1952 i 1954, Fontes Archaeologici Posnanienses X, 1959, s. 1–95.
333.
Wołągiewicz, R., Kultura pomorska a kultura oksywska, [w:] T. Malinowski (red.), Problemy kultury pomorskiej, Koszalin, 1979, s. 33–69.
334.
Wołągiewicz, R., Kultura oksywska, [w:] Prahistoria Ziem Polskich, tom V: Późny okres lateński i okres rzymski (red. J. Wielowiejski), Wrocław, 1981, s. 156–165.
335.
Wołągiewicz, R., Lubieszewo. Materiały do studiów nad kulturą społeczności Pomorza Zachodniego w okresie od IV w. p.n.e. do I w. n.e., Szczecin, 1997.
337.
Woźniak, Z., Die jüngste Phase der keltischen Kultur in Polen, Archeologické rozhledy 23, 1971, s. 504–519.
339.
Woźniak, Z., Kulturelle Beziehungen zwischen den Gebieten Polens und der DDR, während der Latène- und der frühen römischen Kaiserzeit, Arbeits- und Forschungsberichte zur sächsichen Bodendenkmalpflege 22, 1977, s. 269–287.
340.
Woźniak, Z., Chronologia młodszej fazy kultury pomorskiej w świetle importów i naśladownictw zabytków pochodzenia południowego, [w:] T. Malinowski (red.) Problemy kultury pomorskiej, Koszalin, 1979, s. 125–148.
341.
Woźniak, Z., Kulturelle und ethnische Veränderungen während der zweiten Hälfte der 1. Jahrtausends v.u.Z. im Südpolnischen Raum, [w:] F. Horst, F. Schlette (red.), Frühe Völker in Mitteleuropa, Berlin, 1988, s. 235–245.
342.
Woźniak, Z., Zur Chronologie der keltischen Siedlungsmaterialien aus Schlesien und Kleinpolen, [w:] K. Godłowski, R. Madyda-Legutko (red.), Probleme der relativen und absoluten Chronologie ab Latènezeit bis zum Frühmittelalter. Materialen des III. Internationalen Symposiums: Grundprobleme der frühgeschichtlichen Entwicklung im nördlichen Mitteldonaugebiet, Kraków-Karniowice 3.–7. Dezember 1990, Kraków, 1992, s. 9–17.
343.
Woźniak, Z., Wczesna faza kultury przeworskiej na Wyżynie Sandomierskiej, [w:] J. Gurba, A. Kokowski (red.), Kultura przeworska I, Lubelskie Materiały Archeologiczne VIII/1, Lublin, 1994, s. 127–145.
344.
Woźniak, Z., Rola Celtów i kultury jastorfskiej w przemianach kulturowych i etnicznych na ziemiach Polski w 2. połowie I tysiąclecia p.n.e., [w:] L. Bakalarska (red.), Wspólnota dziedzictwa archeologicznego ziem Ukrainy i Polski. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego. Łańcut (26–28 X 2005 r.), Warszawa, 2007, s. 390–419.
345.
Woźniak, Z., Poleska, P., Zabytki typu jastorfskiego z zachodniej Małopolski, [w:] J. Andrzejowski (red.), COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, 1999, s. 379–394.
346.
Wydra, F., Niestronno. Nowe Wykopaliska, Z otchłani wieków XIV/7–8, 1939, s. 100–101.
347.
Zielonka, B., Rejon Gopła w okresie późnolateńskim i rzymskim, Fontes Archaeologici Posnanienses XX (1969), 1970, s. 147–217.
348.
Żychliński, D., Osada z młodszego okresu przedrzymskiego z elementami kultury jastorfskiej w Otorowie, pow. Szamotuły, stan. 66, [w:] H. Machajewski (red.), Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej, Poznań, 2004, s. 245–258.
349.
Żychliński, D., Osada ludności kultury przeworskiej z młodszego okresu przedrzymskiego w Jaromierzu, pow. Wolsztyn, woj. wielkopolskie, stan. 19, Archeologia Środkowego Nadodrza 7, 2010, s. 81–100.
350.
Żychliński, D., Przybytek, M., Grób ciałopalny ludności kultury jastorfskiej z Grodziszcza, pow. świebodziński, woj. lubuskie, stan. 12, Archeologia Środkowego Nadodrza 6, 2008, s. 199–213.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| ISSN: | 0043-5082 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
