ROZPRAWY
Kultura strzyżowska w świetle znalezisk grobowych
1
Instytut Archeologii UMCS w Lublinie, pl. M. Curie-Skłodowskiej 4, 20-031 Lublin
Data publikacji: 31-12-2006
Wiadomości Archeologiczne 2006;LVIII(58):65-99
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Publishing his monograph on the Strzyżów Culture in 1968 J. Głosik had at his disposal materials obtained from 18 sites located in 14 towns from the Lublin Region, among which there were seven cemeteries. The insufficient knowledge about the cultural situation in phase I of the Bronze Age in mid-eastern Poland resulted in including all these features into that culture. Today, we know that they should be divided between the Strzyżów and Mierzanowice Cultures. Cemeteries and individual graves typically located at hills do not represent the actual original set-up. Hence, they often differ in size today, which is also connected with the extent to which the individual features have been excavated. The recorded form of burials at all cemeteries are flat (at discovery) inhumation graves, which are sometimes arranged in rows and contain human remains of different state of preservation. The bodies were mainly laid in a supine position and were oriented along the E-W axis. The gender and age were determined for 56 individuals (42 graves), which included 41% of women, 34% of men, while the rest were children and adolescent individuals. Among 20 women, the greatest death rate was noted in the age groups adultus (35%) and maturus (45%). Among men, the majority of deaths occurred at the age group maturus (92.9%), with a minimal fraction of the individuals who died at the age of 20 (7.1%). The average lifespan for men in the society of the Strzyżów Culture is 41.6 and it is 33.8 for women. The burial furniture deposited in 76 features (88.3%) is diverse and comprises mainly artefacts made of clay, flint, stone, copper, bone, shell and faience. The most common are vessels which have a unique character, which is easily detectable from materials of other cultures. These are, among others, such characteristic features as rich ornamentation in the form of densely arranged impressions of rope with less numerous other features (stamps, engraved lines) and strong wiping with a bunch of straw of the surface of the vessel before burning. Among the flint materials, which are copiously represented at cemeteries and made solely of the Volhynian flint, one can distinguish a few groups. The first one, and the most numerous group includes subtriangular sickle-shaped knives with sharply ended top, lenticular axes, heart-shaped arrowheads, individual ‘spearheads’. Artefacts of stone other than flint are represented by an individual battle axe On the other hand, copper artefacts include earrings and bracelets. The burials also contained bone and faience beads, pendants made of antlers and halved tusks of a wild boar. Among the materials constituting the furniture of the graves 30 types of artefacts were distinguished. Most of them were noted in Husynne Kolonia 6 and in Raciborowice-Kolonia II. It seems, that elements which could be unequivocally attributed to one of the genders are missing in the structure of grave furniture. The relation between the type of grave goods and gender or age could be analysed on the basis of 49 burials. In 22 female graves, a richer and more varied furniture was noted – 26 types of artefacts (the indicator of an average furniture 3.3). In male graves, 15 types of artefacts were found with an average coming close to the female ones (3.2). Much poorer are the burials of children and adolescent individuals (indicator: 0.8). An analysis of the inventories of the Strzyżów Culture leads us to the conclusion that the burial “richness’ does not closely reflect the relation between gender and age of the dead, and hence, the ritual does not fully reflect (?) the internal social structure of the group. We also do not understand the reasons why the grave of two adolescent individuals (Raciborowice-Kolonia II, grave 7) was honoured with the most rich furniture. The absence of C14 dating for the assemblages of the Strzyżów Culture and for the stratification layers makes it quite difficult to posit the chronology for this unit. Most probably, the Strzyżów Culture can be synchronised with the classical phase of the Mierzanowice Culture, developing at the territory of Little Poland. At Volhynia, this corresponds to the disappearance of the so called Gródek-Zdołbice Culture constituting a counterpart of the early phase of the Mierzanowice Culture.
REFERENCJE (107)
1.
Baczyńska, B., Cmentarzysko kultury mierzanowickiej w Szarbi, woj. kieleckie. Studium obrządku pogrzebowego, Kraków, 1994.
2.
Balcer, B., Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem polskich, Wrocław, 1983.
3.
Banasiewicz, E., Badania na stanowisku 1 w Hyżej, gm. Zamość, [w:] Sprawozdanie z badań terenowych w województwie zamojskim w 1986 roku, Zamość, 1986, s. 12–14.
4.
Banasiewicz, E., Badania na cmentarzysku kultury strzyżowskiej w Hrubieszowie-Podgórzu, woj. Zamość, w latach 1983–1986, Sprawozdanie Archeologiczne XLII, 1990, s. 213–226.
5.
Bargieł, B., Badania nad I okresem epoki brązu na Lubelszczyźnie, [w:] Schyłek neolitu i wczesna epoka brązu w Polsce środkowowschodniej, (materiały z konferencji) (red. J. Gurba), Lubelskie Materiały Archeologiczne VI, Lublin, 1991, s. 103–134.
6.
Bargieł, B., Obrządek pogrzebowy na Lubelszczyźnie w I okresie epoki brązu, m-pis rozprawy doktorskiej w Instytucie Archeologii UW w Warszawie, 1995.
7.
Bargieł, B., Materiały z wielokulturowych stanowisk w Horodysku, pow. chełmski, Archeologia Polski Środkowowschodniej VIII, Lublin, 2006.
8.
Bargieł, B., Kokowski, A., Nowe groby kultury ceramiki sznurowej i kultury strzyżowskiej ze wschodniej części Wyżyny Lubelskiej, Sprawozdania Archeologiczne XLIII, 1991 s. 127–146.
9.
Bargieł, B., Libera, J., Z badań nad formami bifacjalnymi w Małopolsce, [w:] Z badań nad krzemieniarstwem epoki brązu i wczesnej epoki żelaza (red. J. Lech, D. Piotrowska), Prace Komisji Nauk Pra- i Protohistorycznych II, Warszawa, 1997, s. 145–161.
10.
Bargieł, B., Libera, J., „Groty typu strzyżowskiego” – mit a rzeczywistość, [w:] Przez pradzieje i wczesne średniowiecze. Księga jubileuszowa na siedemdziesiąte piąte urodziny docenta doktora Jana Gurby (red. J. Libera, A. Zakościelna), Lublin, 2004, s. 169–187.
11.
Bargieł, B., Libera, J., Zespoły grobowe z krzemiennymi płoszczami w Małopolsce i na Wołyniu, Wiadomości Archeologiczne LVII, 2004–2005, 2005, s. 3–28.
12.
Bąbel, J., Obrządek pogrzebowy we wczesnym okresie epoki brązu na Wyżynie Sandomierskiej, m-pis pracy doktorskiej w Instytucie Archeologii UW w Warszawie, 1987.
13.
Bienia, M., Czasy prehistoryczne, [w:] Północna Lubelszczyzna od pradziejów po okres wczesnego średniowiecza (red. E. Banasiewicz-Szykuła), Skarby z przeszłości V, Lublin, 2003, s. 23–72.
14.
Bronicki, A., Najważniejsze odkrycia archeologiczne sezonu 1991 w Pol¬sce środkowowschodniej. Katalog wystawy, Chełm, 1992.
16.
Buchvaldek, M., Kultura se šňůrovou keramikou ve středni Evropě, Praehistorica XII, Praha, 1986.
17.
Cynkałowski, A., Materiały do pradziejów Wołynia i Podola Wołyńskiego, Warszawa, 1961.
18.
Černiš, O. P. (red.), Arheologìčnì pam'âtki Prikarpattâ ì Volinì dobi bronzi ta rann'ogo zalìza, Kiïv, 1982.
19.
Dąbrowski, J., Hensel, Z., Epineolityczne materiały ze Strzyżowa, woj. Zamość, Sprawozdania Archeologiczne XXXV, 1983, s. 69–85.
20.
Fischer, U., Die Gräber der Steinzeit im Saalegebiet, Vorgeschichtliche Forschungen 15, Berlin, 1956.
21.
Fitzke, J., Cmentarzysko kultury strzyżowskiej w Torczynie pod Łuckiem na Wołyniu, Wiadomości Archeologiczne XL/1, 1975, s. 53–62.
22.
Gajewski, L., Zabytki ze zniszczonego grobu (?) kurhanowego z miejscowości Ostrówek, pow. Lubartów, Wiadomości Archeologiczne XXXVII/2, 1972, s. 226–227.
23.
Gałasińska-Pomykoł, I., Szewko-Szwaykowska, I., Ludzkie szczątki kostne z wczesnej epoki brązu z grobów w Gródku Nadbużnym, pow. Hrubieszów, Materiały Starożytne XI, 1968, s. 115–123.
24.
Gardawski, A., Plemiona kultury trzcinieckiej w Polsce, Materiały Starożytne V, 1959, s. 7–189.
25.
Gedl, M., Epoka brązu i wczesna epoka żelaza, [w:] Archeologia pierwotna i wczesnośredniowieczna. Część III, Kraków, 1980.
26.
Gedl, M., Wczesna epoka brązu, [w:] Pradzieje ziem polskich, tom I: Od paleolitu do środkowego okresu lateńskiego, część 2: Epoka brązu i początki epoki żelaza (red. J. Kmieciński), Warszawa, 1989, s. 393–487.
27.
Gładykowska-Rzeczycka. J., Próba przedstawienia problematyki paleodemograficznej na terenie Polski od czasów najdawniejszych do V w. n. e., Archeologia Polski XVIII, 1973, s. 279–327.
28.
Głosik, J., Groby kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Gródek Nadbużny, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne XXV/1–2, 1958, s. 160–164.
29.
Głosik, J., Nowy grób kultury ceramiki sznurowej w Gródku Nadbużnym, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne XXV/4, 1958, s. 382–384.
30.
Głosik, J., Osada kultury ceramiki sznurowej w Strzyżowie pow. Hrubieszów, w świetle badań w latach 1935–37 i 39, Materiały Starożytne VII, 1961, s. 111–163.
31.
Głosik, J., Wołyńsko-podolskie materiały z epoki kamiennej i wczesnej epoki brązu w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie, Materiały Starożytne VIII, 1962, s. 125–216.
33.
Głosik, J., Z problematyki kultury strzyżowskiej, [w:] Przez pradzieje i wczesne średniowiecze. Księga jubileuszowa na siedemdziesiąte piąte urodziny docenta doktora Jana Gurby (red. J. Libera, A. Zakościelna), Lublin, 2004, s. 159–168.
34.
Głosik, J., Gurba, J., Ogólne wyniki prac archeologicznych w Strzyżowie, pow. Hrubieszów w 1961 r., Sprawozdania Archeologiczne XV, 1963, s. 358–365.
35.
Gurba, J., Zakościelna, A., Badania wykopaliskowe na terenie Strzyżowa i okolic w roku 1994, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1994, Zamość, 1995, s. 9–13.
36.
Havel, J., Pohřební ritus kultury zvoncovitých pohárů v Čechách a na Moravě, Praehistorica VII, Praha, 1978, s. 91–115.
37.
Häusler, A., Die Gräber der älteren Ockegrabkultur zwischen Ural und Dnepr, Berlin, 1974.
39.
Hensel, W., Tabaczyński, S., Rewolucja neolityczna i jej znaczenie dla rozwoju kultury europejskiej, Warszawa, 1978.
40.
Hensel, Z., Zabytki metalowe z cmentarzyska kultury mierzanowickiej na stanowisku Babia Góra w Iwanowicach w świetle analiz chemicznych, [w:] S. Kadrow, A. i J. Machnikowie, Iwanowice, stanowisko Babia Góra, Część II. Cmentarzysko z wczesnego okresu epoki brązu, Kraków, 1992, s. 104–107.
41.
Kadrow, S., Iwanowice, stanowisko Babia Góra, Część I. Rozwój przestrzenny osady z wczesnego okresu epoki brązu, Kraków, 1991.
42.
Kadrow, S., Chronologia wczesnej epoki brązu. Stanowisko Babia Góra w Iwanowicach, [w:] Schyłek neolitu i wczesna epoka brązu w Polsce środkowowschodniej (materiały z konferencji) (red. J. Gurba), Lubelskie Materiały Archeologiczne VI, Lublin, 1991, s. 91–101.
43.
Kadrow, S., U progu nowej epoki. Gospodarka i społeczeństwo wczesnego okresu epoki brązu w Europie Środkowej, Kraków, 2001.
44.
Kadrow, S., Machnik, J., Kultura mierzanowicka. Chronologia, taksonomia i rozwój przestrzenny, Kraków, 1997.
45.
Kadrow, S., Machnikowie, A. i J., Iwanowice, stanowisko Babia Góra, Część II. Cmentarzysko z wczesnego okresu epoki brązu, Kraków, 1992.
46.
Kadrow, S., Peleščyšyn M. A., Materiały kultury mierzanowickiej z dorzecza górnego Bugu, Sprawozdnia Archeologiczne 51, 1991, s. 191– 210.
47.
Kempisty A., Schyłek neolitu i początki epoki brązu na Wyżynie Małopolskiej w świetle badań nad kopcami, Warszawa, 1978.
48.
Kempisty A., Europa od schyłku V do początków II tysiąclecia p.n.e., [w:] Kultury i ludy dawnej Europy (red. S. K. Kozłowski), Warszawa, 1981, s. 71–110.
49.
Kokowski, A., Badania wykopaliskowe w roku 1987, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w 1987 roku, Zamość, 1987, s. 17–23.
50.
Koman, W., Husynne Kolonia, stan. 6, gm. Hrubieszów, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1987, Zamość, 1987, s. 23–25.
51.
Koman, W., Hrebenne stan. 31, gm. Horodło – grób kultury strzyżowskiej, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1991, Zamość, 1991, s. 13–14.
52.
Koman, W., Badania ratownicze na Grzędzie Horodelskiej, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1992, Zamość, 1992, s. 22–26.
53.
Koman, W., Hrebenne, stan. 31, gm. Horodło, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1993, Zamość, 1994, s. 21–22.
54.
Koman, W., Zniszczony grób kultury strzyżowskiej z Horodła, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1993, Zamość, 1994, s. 19–20.
55.
Kopacz, J., Valde-Nowak, P., Episznurowy przykarpacki krąg kulturowy w świetle materiałów kamiennych, Archeologia Polski XXXII, 1987, s. 55–92.
56.
Kowalczyk, J., Zagadnienia kultury mierzanowickiej zwanej także tomaszowską, Wiadomości Archeologiczne XXVI/1, 1959, s. 1–8.
57.
Kowalczyk, J., Z zagadnień kultury ceramiki sznurowej, [w:] Liber Iosepho Kostrzewski octogenario a veneratoribus dicatus (red. K. Jażdżewski), Wrocław, 1968, s. 117–123.
58.
Kozak-Zychman, W., Materiały antropologiczne z wczesnej epoki brązu z Lubelszczyzny, [w:] Schyłek neolitu i wczesna epoka brązu w Polsce środkowowschodniej (materiały z konferencji) (red. J. Gurba), Lubelskie Materiały Archeologiczne VI, Lublin, 1991, s. 355–376.
59.
Kozak-Zychman, W., Tajer, A., Analiza antropologiczna materiałów kostnych z grobów kultury strzyżowskiej na stanowisku 27 i 28 w Strzyżowie, woj. zamojskie, Archeologia Polski Środkowowschodniej II, Lublin-Chełm-Zamość, 1997, s. 269–272.
60.
Kozłowski, J. K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), [w:] Wielka historia Polski, tom 1, (red. P. Kaczanowski, J. K. Kozłowski), Kraków, 1998, s. 9–164.
61.
Kraussowie, J. i A., Cmentarzysko kultury mierzanowickiej w Świniarach Starych, pow. Sandomierz, Materiały Archeologiczne XII, 1971, s. 109–136.
62.
Kutyłowscy, I. i A., Materiały kultury wstęgowej malowanej i kultury strzyżowskiej z miejscowości Nieledew, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne XXXV/3, 1970, s. 327–339.
63.
Libera, J., Najważniejsze odkrycia archeologiczne w Polsce środkowowschodniej w 1986 roku. Katalog wystawy, Lublin, 1986.
64.
Libera, J., Krzemienne formy bifacjalne na terenie Polski i zachodniej Ukrainy (od środkowego neolitu do wczesnej epoki żelaza), Lublin, 2001.
65.
Machnik, J., Wczesny okres epoki brązu, [w:] A. Gardawski, J. Kowalczyk (red.), Prahistoria ziem polskich III: Wczesna epoka brązu, Wrocław, 1978, s. 9–136.
66.
Machnik, J., Uwagi o wyrobach metalowych z początku epoki brązu w południowowschodniej Polsce, Pamiętnik Muzeum Miedzi I, 1982, s. 79–100.
67.
Matoušek, V., Pohřební ritus rané únětické kultury v Čechách, Praehistorica X, Praha, 1982, s. 33–52.
68.
Nogaj, J., Najważniejsze odkrycia archeologiczne w Polsce środkowowschodniej w 1987 roku. Katalog wystawy, Lublin, 1988.
69.
Nosek, S., Materiały do badań nad historią starożytną i wczesnośredniowieczną międzyrzecza Wisły i Bugu, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F, vol. VI (1951), 1957.
70.
Nosek, S., Le début de l’âge du bronze en Pologne, Archaeologia Polona 6, 1964, s. 7–64.
71.
Panasiewicz, W., Grób kultury strzyżowskiej z Gródka nad Bugiem, gm. Hrubieszów, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1994, Zamość, 1995, s. 6–8.
72.
Panasiewicz, W., Grób z wczesnego okresu epoki brązu z Moroczyna, gm. Hrubieszów, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1994, Zamość, 1995, s. 71–72.
74.
Piasecki, E. Cmentarzyska w aspekcie demograficznym, Przegląd Archeologiczny 37, 1990, s. 5–51.
75.
Podkowińska, Z., Wykopaliska w Strzyżowie, przeprowadzone w lecie 1935 roku, Z otchłani wieków XI, 1936, s. 72–77.
76.
Podkowińska, Z., Nowe znaleziska w Strzyżowie, w pow. hrubieszowskim, Z otchłani wieków XI, 1936, s. 160.
77.
Podkowińska, Z., Badania w Strzyżowie, pow. Hrubieszów, woj. Lublin w latach 1935–1937 i 1939, Archeologia Polski V, 1960, s. 39–80.
78.
Polańska, M., Badania wykopaliskowe w Raciborowicach Kolonii, gm. Białopole, [w:] Najważniejsze odkrycia archeologiczne w Polsce środkowowschodniej w 1986 roku (Wystawa: Lublin, Zamość, Chełm), Informator o badaniach archeolo¬gicznych w województwie chełmskim w roku 1986, Chełm, 1987, s. 4–6.
79.
Polańska, M., Raciborowice Kolonia, gm. Białopole, woj. chełmskie, Informator Archeologiczny 1986, 1987, s. 32.
80.
Polańska, M., Raciborowice Kolonia, gm. Białopole, woj. chełmskie, Informator Archeologiczny 1987, 1988, s. 40–41.
81.
Polańska, M., Badania na stanowiskach 2 i 4 w Raciborowicach Kolonii, gm. Białopole, Informator o badaniach archeologicznych w województwie chełmskim w 1987–1988 roku. Nr III, Chełm, 1994, s. 18–19.
82.
Polańska, M., Wyniki badań ratowniczych na stan. 6 w Husynnem Kolonii, gm. Hrubieszów, [w:] Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1993, Zamość, 1994, s. 16–18.
83.
Polańska, M., Badania ratownicze cmentarzysk kultury strzyżowskiej w Hrebennem, Archeologia Polski Środkowowschodniej III, Lublin-Chełm-Zamość, 1998, s. 78–85.
84.
Sulimirski, T., Polska przedhistoryczna, cz. II: II tysiąclecie przed Chr., Londyn, 1957–1959.
85.
Svêšnìkov, Ì. K, Pamâtniki kul'tury šnurovoj keramiki u sela Zdolbica, KSIA 85, 1961, s. 55–65.
86.
I. K. Swiesznikow, Ze studiów nad kulturą ceramiki sznurowej na Wołyniu, Podkarpaciu i Podolu, Sprawozdania z posiedzeń Komisji Oddziału PAN w Krakowie, styczeń–czerwiec 1966, s. 15–18.
87.
I. K. Swiesznikow, Krzemieniarstwo kultury ceramiki sznurowej na Wołyniu, Z otchłani Wieków XXXIII, 1967, s. 222–226.
88.
Svêšnìkov, Ì. K, Ìstorìâ naselenniâ Peredkarpattâ, Podìllâ ì Volinì v kìncì III – na počatku II tisâčolìěttâ do naŝoї eri, Kiïv, 1974.
89.
I. K. Svešnikov, Gorodoksko-zdolbickaâ kul'tura na Volyni, [w:] Arheologiâ Ukrainskoj SSR, t. 1, Pervobytnaâ arheologiâ (red. D. Â. Telegin), Kiev, 1985, s. 381–384.
90.
I. K. Svešnikov, Počapskaâ gruppa na Podolii, [w:] Arheologiâ Ukrainskoj SSR, t. 1, Pervobytnaâ arheologiâ (red. D. Â. Telegin), Kiev, 1985, s. 380–381.
91.
I. K. Svešnikov, Stžižovskaâ kul'tura, [w:] Arheologiâ Ukrainskoj SSR, t. 1, Pervobytnaâ arheologiâ (red. D. Â. Telegin), Kiev, 1985, s. 384–391.
92.
Svêšnìkov, Ì. K, Rannij period bronzovogo veka Prikarpat'â i Volyni, [w:] Arheologiâ Prikarpat'â, Volyni i Zakarpat'â, Kiev, 1990, s. 59––63.
93.
Svêšnìkov, Ì. K, Počapskaâ gruppa kul'tury Hlopice-Vesele, [w:] Arheologiâ Prikarpat'â, Volyni i Zakarpat'â, Kiev, 1990, s. 63–68.
94.
Svêšnìkov, Ì. K, Stžižovskaâ kul'tura, [w:] Arheologiâ Prikarpat'â, Volyni i Zakarpat'â, Kiev, 1990, s. 68–78.
95.
Svêšnìkov, Ì. K, Novì pohovannâ počatku bronzovoï dobi na Zahìdnìj Volinì, „Studia Arhaeologica” (L'vìv) 1, 1993, s. 23–31.
96.
Ścibior, J. M., Ścibior, J., Obiekt grobowy z Nikisiałki Dużej, gm. Opatów, Sprawozdania Archeologiczne XXXVIII, 1986, s. 129–138.
97.
Ślusarski, Z., Cmentarzysko kultury mierzanowickiej w miejscowości Skomorochy Małe, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne XXIII/1, 1956, s. 97––100.
98.
Ślusarski, Z., Dépôt de perles de faïence, Horodysko, dist. de Chełm, Inventaria Archaeologica XXV, 1970, tabl. 159.
99.
Ślusarski, Z., Ślusarska-Polańska, M., Badania stanowisk kultury strzyżowskiej w Raciborowicach Kolonii, woj. Chełm, w latach 1956, 1958 i 1959, Sprawozdania Archeologiczne XL, 1989, s. 167–196.
100.
Tajer, A., Obrządek pogrzebowy kultury strzyżowskiej i mierzanowickiej, m-pis pracy magisterskiej w Instytucie Archeologii UMCS, Lublin, 1996.
102.
Wróbel, H., Najważniejsze odkrycia archeologiczne w Polsce środkowowschodniej w 1988 roku. Katalog wystawy, Lublin, 1988.
103.
Wyszomirski, M., Scandinavian Flint Daggers in the Southern and Eastern Region of the Baltic, Meddelanden från Lunds universitets historiska museum 1973–74, Lund, 1974, s. 75–100.
104.
Zaharuk, Û. N., Pogrebeniâ v kamennyh grobnicah okolo s. Popovcev, ternopol'skoj oblasti, KSIA 8, 1959, s. 129–132.
105.
Zakościelna, A., Krzemieniarstwo kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej, Lublin, 1996.
106.
Zakościelna, A., Taras, H., Badania ratownicze cmentarzysk kultury strzyżowskiej na Grzędzie Horodelskiej, Archeologia Polski Środkowowschodniej I, Lublin-Chełm-Zamość, 1996, s. 49–57.
107.
Żółkowski, S., Parczew, woj. bialskopodlaskie, stan. 6, Informator Archeologiczny 1987, 1988, s. 67.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| ISSN: | 0043-5082 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
