PL EN
DISCOVERIES
An Unusual (Grave?) Find from Western Roztocze
 
More details
Hide details
1
Instytut Archeologii, Uniwersytet im. Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Instytut Archeologii, Polska
 
2
xxx, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Polska
 
 
Submission date: 2022-05-09
 
 
Final revision date: 2022-06-06
 
 
Acceptance date: 2022-07-07
 
 
Online publication date: 2022-12-01
 
 
Publication date: 2022-12-31
 
 
Corresponding author
Jerzy Libera   

Instytut Archeologii, Uniwersytet im. Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Instytut Archeologii, Lublin, Polska
 
 
Wiadomości Archeologiczne 2022;LXXIII(73):235-240
 
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
During agricultural works on one of the loess humps of Western Roztocze, in the village of Kondraty, Biłgoraj County, SE Poland (Fig. 1), three objects were found close to each other on the surface: a five-sided axe made of amphibolite, a quadrangular axe made of Volhynian flint and a sea urchin fossil (Fig. 2−4).

The discovery of such specific lithic items in one place may indicate that they came from a destroyed prehistoric grave. Both Neolithic and Bronze Age/Early Iron Age communities manufactured stone and flint axes. Stone axes are primarily attributed to the Corded Ware and Lusatian Cultures, and, to a limited extent, to the Mierzanowice Culture and possibly the Trzciniec Culture, while flint axes are also linked to the Funnel Beaker Culture and the Globular Amphora Culture. On the basis of a typological and comparative analysis, bearing in mind the taxonomic units distinguished in the interfluve of the Middle Vistula and Bug Rivers, the closest analogies for both the axe forms are found among grave goods of the Corded Ware Culture. In the classification of P. WŁODARCZAK (2006), the stone axe bears resemblance to type C, and the flint axe finds analogies among some of the specimens of variants A/B/D of type I. Although no co-occurrence of objects comparable to the Kondraty artefacts, as well as the presence of the fossil, is yet to be recorded in a single feature, the analysed material should be dated within the range of phases II−IIIB in the periodization of P. WŁODARCZAK (2006), i.e., around 2700/2650−2300/2250 BCE. The reference point are the radiocarbon dates determined for two graves: for the flint axe – Łapszów, barrow, grave 1: C14 3870 ± 35 BP; for the stone axe – Wola Węgierska 3, barrow 1: C14 3920 ± 80 BP and 3860 ± 70 BP.
REFERENCES (44)
1.
ANTONIEWICZ W. 1959: Neolithisches Hügelgrab im Dorf Zakłodzie, Kreis Zamość, Woiwodschaft Lublin – Polen, „Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae” IX/1–4, 69–82.
 
2.
BALCER B. 1975: Krzemień świeciechowski w kulturze pucharów lejkowatych. Eksploatacja, obróbka i rozprzestrzenienie, Wrocław.
 
3.
BALCER B., MACHNIK J., SITEK J. 2002: Z pradziejów Roztocza na ziemi zamojskiej, Kraków.
 
4.
BARGIEŁ B., LIBERA J. 1990: Dwie kolekcje zabytków archeologicznych z okolic Beszowej i Turobina, Lubelskie Materiały Archeologiczne III, Lublin, 113–150.
 
5.
BĄBEL J.T. 2013a: Cmentarzyska społeczności kultury mierzanowickiej na Wyżynie Sandomierskiej. Część 1. Obrządek pogrzebowy, Collectio Archaeologica Ressoviensis XXIV/1, Rzeszów.
 
6.
BĄBEL J.T. 2013b: Cmentarzyska społeczności kultury mierzanowickiej na Wyżynie Sandomierskiej. Część 2. Źródła, Col-lectio Archaeologica Ressoviensis XXIV/2, Rzeszów.
 
7.
BOROŃ T WŁODARCZAK P. 2019: Obiekt 15: konstrukcja i wyposażenie, [w:] P. Włodarczak (red.), Wilczyce, stanowisko 10. Norma i precedens w rytuale pogrzebowym małopolskiej kultury ceramiki sznurowej, Ocalone Dziedzictwo Ar-cheologiczne 9, Kraków-Niepołomice-Pękowice, 17–29.
 
8.
BRONICKI A. 2016: Obrządek pogrzebowy społeczności kultury amfor kulistych na Wyżynie Lubelskiej, [w:] P. Jarosz, J. Libera, P. Włodarczak (red.), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej, Kraków, 45–256.
 
9.
BUKO A., ŚCIBIOR J. 1991: Zespół grobowy starszej fazy kultury ceramiki sznurowej z Kleczanowa koło Sandomierza, SprArch. XLIII, 115–126.
 
10.
GALIŃSKI T. 2002: Społeczeństwa mezolityczne. Osadnictwo, gospodarka, kultura ludów łowieckich w VIII–IV tysiącleciu p.n.e. na terenie Europy, Biblioteka Naukowa Muzeum Narodowego w Szczecinie. Seria Archeologiczna, Szcze-cin.
 
11.
GAZDA L. 2009: Analiza zabytków kamiennych z grobów podkurhanowych na Grzędzie Sokalskiej, [w:] J. Machnik, J. Bagińska, W. Koman 2009, 303–308.
 
12.
GŁOSIK J. 1975: Katalog materiałów wykopaliskowych Pogotowia Archeologicznego za lata 1963–1970, MSiW III, 423–468.
 
13.
GRABA-ŁĘCKA-PADEREWSKA L. 1963: Osadnictwo neolityczne nad dolną Nidą, [w:] J. Charzewska et alii, Badania ar-cheologiczne w okolicy Wiślicy, Rozprawy Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem Uniwersytetu Warszaw-skiego i Politechniki Warszawskiej II, Warszawa, 7–135.
 
14.
GUMIŃSKI W. 2014: Wyposażenie symboliczne w grobach łowców-zbieraczy epoki kamienia na cmentarzysku Dudka na Mazurach, APolski LIX/1–2, 121–186.
 
15.
GURBA J., LIBERA J. 2011: W pradziejach, [w:] J. Buraczyński, Roztocze. Dzieje osadnictwa, Lublin2, 39–66.
 
16.
HUBER M. 2016: Charakterystyka petrologiczna schyłkowoneolitycznych toporów kamiennych z Lubelszczyzny, [w:] P. Jarosz, J. Libera, P. Włodarczak (red.), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej, Kraków, 455–478.
 
17.
JAROSZ P. 2016: Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Lubelskiej i terenach przyległych, [w:] P. Jarosz, J. Libera, P. Włodarczak (red.), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej, Kraków, 509–536.
 
18.
JAROSZ P., LIBERA J. 2022: Stone battle-axes in graves of the Mierzanowice culture in Vistula and Bug rivers basin, [w:] M. Dębiec et alii (red.), From Farmers to Heroes? Archaeological Studies in Honor of Sławomir Kadrow, Mainz am Rhein (w druku).
 
19.
JAROSZ P., MAZUREK M. 2020: Stanowiska 24, 25 i 27 w Mirocinie, gm. Przeworsk. Osadnictwo z wczesnego okresu epoki brązu, Via Archaeologica Ressoviensia XVI, Rzeszów.
 
20.
JAROSZ P., MAZUREK M., SZCZEPANEK A. 2018: Dobkowice, stanowiska 37 i 39, woj. podkarpackie. Osady kultury mie-rzanowickiej na Podgórzu Rzeszowskim, Via Archaeologica Ressoviensia XIV, Rzeszów.
 
21.
JĘDRYSIK J. 2018: Osadnictwo na Wyżynie Olkuskiej w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza, Kraków. dostęp: https://www.academia.edu/35180... (dostęp 15.12.2021).
 
22.
KEMPISTY A. 1978: Schyłek neolitu i początek epoki brązu na Wyżynie Małopolskiej w świetle badań nad kopcami, Roz-prawy Uniwersytetu Warszawskiego 121, Warszawa.
 
23.
KOMAN W. ET ALII 2021: W Koman, G. Mączka, Ł. Miechowicz, B. Niezabitowska-Wiśniewska, H. Taras, Katalog za-bytków, [w:] G. Mączka (red.), Kurhany na Roztoczu, Skarby z Przeszłości XXII, Lublin, 29–201.
 
24.
KOPACZ J. 1986: Cmentarzysko kultury ceramiki sznurowej w Wójeczce, woj. Kielce, SprArch. XXXVIII, 139–151.
 
25.
KUBERA M., ZAWIŚLAK P. 2016: Grób kultury ceramiki sznurowej na stanowisku 10 w Łagiewnikach, pow. lubelski, [w:] P. Jarosz, J. Libera, P. Włodarczak (red.), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej, Kraków, 349–358.
 
26.
KULCZYCKA-LECIEJEWICZOWA A. 2002: Zawarża. Osiedle neolityczne w południowopolskiej strefie lessowej, Wrocław.
 
27.
LIBERA J. 2009: Czy siekiery krzemienne mogą być wyznacznikiem kultury amfor kulistych?, [w:] H. Taras, A. Zakościelna (red.), Hereditas praeteriti. Additamenta archaeologica et historica dedicata Ioanni Gurba Octogesimo Anno Nas-cendi, Lublin, 169–179.
 
28.
LIBERA J. 2022: Grobowe inwentarze kamienne ludności kultury ceramiki sznurowej na obszarze Małopolski, [w:] A. Szcze-panek et alii (red.), Społeczności schyłkowego eneolitu w południowo-wschodniej Polsce w świetle badań archeolo-gicznych i interdyscyplinarnych analiz, Kraków (w druku).
 
29.
LIBERA J., SOBIERAJ J. 2016: Topory kamienne jako identyfikatory kultury ceramiki sznurowej w środkowej i północnej części Lubelszczyzny, [w:] P. Jarosz, J. Libera, P. Włodarczak (red.), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubelskiej, Kra-ków, 411–454.
 
30.
LIBERA J., ZAKOŚCIELNA A. 2006: Inwentarze krzemienne z grobów grupy południowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych, [w:] J. Libera, K. Tunia (red.), Idea megalityczna w obrządku pogrzebowym kultury pucharów lejkowa-tych, Lublin-Kraków, 135–169.
 
31.
MACHNIK J., BAGIŃSKA J., KOMAN W. 2009: Neolityczne kurhany na Grzędzie Sokalskiej w świetle badań archeologicz-nych w latach 1988–2006, Kraków.
 
32.
MĄCZKA G. 2020: Katalog zabytków, [w:] G. Mączka (red.), Kurhany na Wyżynie Lubelskiej, Skarby z Przeszłości XXI, Lublin, 59–241.
 
33.
NIEZABITOWSKA-WIŚNIEWSKA B. 2010: Kompleks osadniczy w Ulowie, pow. tomaszowski – wstępne podsumowanie sze-ścioletnich badań wykopaliskowych, APS X (2008), 67–93.
 
34.
NOSEK S. 1957: Materiały do badań nad historią starożytną i wczesnośredniowieczną międzyrzecza Wisły i Bugu, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F: Nauki filozoficzne i humanistyczne VI (1951), Lublin-Kraków.
 
35.
PODGÓRSKA-CZOPEK J., CZOPEK S. 1985: Zabytki kultury ceramiki sznurowej z Markowej, woj. Rzeszów, SprArch. XXXVII, 51–54.
 
36.
PYŻEWICZ K. 2017: Use-ear analysis of flint artefacts from the barrows of the Corded Ware culture in Ulów, „Folia Qua-ternaria” 85, 117–134.
 
37.
RUDNICKI M., WŁODARCZAK P. 2007: Graves of the Corded Ware culture at the multicultural site 6 in Pełczyska, district of Pińczów / Groby kultury ceramiki sznurowej z wielokulturowego stanowiska 6 w Pełczyskach, pow. pińczowski, SprArch. LIX, 219–249/250–266.
 
38.
SOCHACKI Z. 1966: Grób z wczesnego okresu epoki brązu we wsi Mokrelipie, pow. Zamość, WA XXXI/2–3 (1965), 174––178.
 
39.
SOLON J. ET ALII 2018: J. Solon, J. Borzyszkowski, M. Bidłasik, A. Richling, K. Badora, J. Balon, T. Brzezińska-Wójcik, Ł. Chabudziński, R. Dobrowolski, I. Grzegorczyk, M. Jodłowski, M. Kistowski, R. Kot, P. Krąż, J. Lechnio, A. Ma-cias, A. Majchrowska, E. Malinowska, P. Migoń, U. Myga-Piątek, J. Nita, E. Papińska, J. Rodzik, M. Strzyż, S. Terpiłowski, W. Ziaja, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica” 91/2, 143–170.
 
40.
SULIMIRSKI T. 1968: Corded Ware and Globular Amphorae North-East of the Carpathians, London.
 
41.
ŚCIBIOR J. 1990: Znalezisko grobowe kultury ceramiki sznurowej z Kobieli, woj. Kielce, SprArch. XLII, 141–149.
 
42.
TUNIA K. 1997: Groby kultury ceramiki sznurowej w Krzyżu, woj. Kielce, SprArch. XLIX, 181–190.
 
43.
WŁODARCZAK E., WŁODARCZAK P. 2012: Brzezie 17, gm. Kłaj, woj. małopolskie, tom II: Epoka Brązu, cz. 1: Osada kultu-ry mierzanowickiej, mps w archiwum Krakowskiego Zespołu do Badań Autostrad, Kraków.
 
44.
WŁODARCZAK P. 2006: Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej, Kraków.
 
ISSN:0043-5082
Journals System - logo
Scroll to top