ODKRYCIA
Nowe znalezisko złotego wisiorka kulistego z Węgrowa, pow. loco
Więcej
Ukryj
1
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, ul. Długa 52, 00-241 Warszawa
2
Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie, Liw, ul. S. Batorego 2, 07-100 Węgrów
Data publikacji: 31-12-2012
Wiadomości Archeologiczne 2012;LXIII(63):227-231
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Several Roman Period artefacts were discovered in the spring of 2010 on the outskirts of Węgrów (Fig. 1) and submitted to the Museum Armoury housed in the Gothic castle at Liw. One of these finds is a slightly damaged ball-like pendant made of gold foil without any additional decorative details (Fig. 1:1, 2). Similar forms are encountered in grave inventories of female and male burials in cemeteries of Wielbark Culture (phases B1a–C1) and Przeworsk Culture (phases B2–C1). At the same time, in the region of Mazowsze currently they are known only from a small number of Przeworsk graves datable to phase B2 (Fig. 3): Grodzisk Mazowiecki, distr. loco, grave 23 (B. Barankiewicz 1959, p. 204, pl. VII:24), Kamieńczyk, distr. Wyszków, grave 63 (T. Dąbrowska 1997, p. 22, 86, pl. XXX/63:4), and Oblin, distr. Garwolin, grave 26b (K. Czarnecka 2007, p. 17, 78, pl. XXIV/26b:1). An exceptional ball pendant decorated with filigree and granulation was discovered at Nadkole 2, distr. Wyszków, grave 121 (J. Andrzejowski 1998, p. 45, 65, pl. LXXV/121:2). This suggests that the pendant from Węgrów has a similar dating and is associated with Przeworsk Culture. The same location also yielded two denarius coins: a Vespasian and a Faustina the Younger and, at a distance of about 200 m, a damaged bronze crossbow tendril fibula, type A.161–162, decorated on its head and at spring terminals with knobs (Fig. 1:2–4). An indentation visible on the Vespasian coin suggests an attempt made to pierce the denarius and use it for a pendant. The condition of the fibula (its strongly bent shape – evidence of intentional destruction?) suggests that originally it was an element of an inventory of a Wielbark Culture cremation burial. The finds from Węgrów presumably derive from an as yet unidentified archaeological site of Roman Period date. Numerous finds of Roman coins recorded in the area around Węgrów and the nearby Liw, a hoard of Roman coins from the vicinity of the village of Jarnice, the presumed burial mound of Wielbark Culture at Liw and the long-lived burial grounds at Stara Wieś and Jartypory a few kilometres to the north, document the existence during the Roman Period of a settlement concentration which survived in the region until the Early Migration Period (cf. J. Andrzejowski 2005, p. 242, fig. 4, 5, 9, 12).
REFERENCJE (25)
1.
Almgren, O., Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussischen Formen, Mannus-Bibliothek 32, Leipzig, 1923.
2.
Andrzejowski, J., Nadkole 2. A Cemetery of the Przeworsk Culture in Eastern Poland, Monumenta Archaeologica Barbarica V, Kraków, 1998.
3.
Andrzejowski, J., Wschodnia strefa kultury przeworskiej – próba definicji, WA LIV (1995–1998), 2001, s. 59–87.
4.
Andrzejowski, J., Archeologia śmietniskowa, czyli dole i niedole starożytności jartyporskich, Z Otchłani Wieków 56/1–2, 2001, s. 52–58.
5.
Andrzejowski, J., Liwiec river as axis of local settlement structures of the Przeworsk and Wielbark Cultures, [w:] Wasserwege: Lebensadern – Trennungslinien (wyd. C. von Carnap-Bornheim, H. Friesinger), Schriften des Archäologischen Landesmuseums, Ergänzungsreihe 3, Neumünster, 2005, s. 231–252.
6.
Andrzejowski, J., Rakowski, T., Watemborska, K., Emaliowana zapinka tarczowata z Jartyporów nad Liwcem, [w:] Terra Barbarica. Studia ofiarowane Magdalenie Mączyńskiej w 65. rocznice urodzin (red. A. Urbaniak, R. Prochowicz, I. Jakubczyk, M. Levada, J. Schuster), Monumenta Archaeologica Barbarica, Series Gemina II, Łódź-Warszawa, 2010, s. 133–153.
7.
Barankiewicz, R., Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Grodzisku Mazowieckim, Materiały Starożytne V, 1959, s. 191–231.
8.
Bursche, A., Dalsze monety ze skarbu w Liwie, powiat Węgrów. Trzeciowieczne denary na terenach Barbaricum, [w:] W. Kaczanowicz (red.), Studia z dziejów antyku. Pamięci Profesora Andrzeja Kunisza, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 2166, Katowice, 2004, s. 192–205.
9.
Bursche, A., Roszyk, W., Monety rzymskie znalezione na osadzie kultury łużyckiej w miejscowości Liw, st. 4, woj. mazowieckie, „Światowit” I (XLII), fasc. B, 1999, s. 46–50.
10.
Czarnecka, K., Oblin. Ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur in Südmasowien, Monumenta Archaeologica Barbarica XIII, Warszawa, 2007.
11.
Dąbrowska, T., Nowe materiały z cmentarzyska w Starej Wsi, pow. Węgrów, WA XXXVII/4 (1972), 1973, s. 484–503.
12.
Dąbrowska, T., Kamieńczyk. Ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur in Ostmasowien, Monumenta Archaeologica Barbarica III, Kraków, 1997.
13.
Głosik, J. Józef Mikulski, Wiadomości Archeologiczne XXXV/2, 1970, s. 267–268.
14.
Godłowski, K., Chronologia okresu późnorzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów w Polsce północno-wschodniej, RB XII, 1974, s. 9–109.
15.
Jaskanis, J., Cecele. Ein Gräberfeld der Wielbark-Kultur in Ostpolen, Monumenta Archaeologica Barbarica II, Kraków, 1996.
16.
Kokowski, A., Grób wojownika kultury przeworskiej z Orońska w woj. radomskim, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 12, 1991, s. 105–135.
17.
Kropotkin, W., Skarb denarów rzymskich (I–II w.) z Jarnic (woj. warszawskie), „Wiadomości Numizmatyczne” 15/1, 1971, s. 31–38.
18.
Kubiak, S., Znaleziska monet rzymskich z Mazowsza i Podlasia, Wrocław, 1979.
19.
Liana, T., Znaleziska z okresu późnolateńskiego i rzymskiego z terenów między Wisłą a dolnym Bugiem, Materiały Starożytne VII, 1961, s. 215–222.
20.
Madyda-Legutko, R., Rodzińska-Nowak, J., Zagórska-Telega, J., Złote wisiorki z cmentarzyska ludności kultury przeworskiej w Prusieku, stan. 25, gm. Sanok, [w:] Terra Barbarica. Studia ofiarowane Magdalenie Mączyńskiej w 65. rocznice urodzin (red. A. Urbaniak, R. Prochowicz, I. Jakubczyk, M. Levada, J. Schuster), Monumenta Archaeologica Barbarica, Series Gemina II, Łódź-Warszawa, 2010, s. 387–395.
21.
von Müller, A., Die birnen- und kugelförmigen Anhänger der älteren römischen Kaiserzeit, Offa15, 1956, s. 93–114.
22.
Radig, W., Das ostgermanische Gräberfeld von Stara Wieś, Kreis Sokolow, Die Burg 3/2, 1942, s. 179–224.
23.
Romanowski, A., Die Fundmünzen der Römischen Zeit in Polen. Rechtsufriges Masowien und Podlachien, Collection Moneta 84, Wetteren, 2008.
24.
Schuster, J., Lübsow. Älterkaiserzeitliche Fürstengrab im nördlichen Mitteleuropa, Bonner Beiträge zur Vor- und Frühgeschichtlichen Archäologie 12, Bonn, 2010.
25.
Ziemlińska-Odojowa, W., Niedanowo. Ein Gräberfeld der Przeworsk- und Wielbark -Kultur in Nordmasowien, Monumenta Archaeologica Barbarica VII, Kraków, 1999.