MISCELLANEA
Kamienie probiercze z wczesnośredniowiecznych grobów w zbiorach Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie
Więcej
Ukryj
1
Archeologický ústav AV ČR, Letenská 4, CZ 11801 Praha
Data publikacji: 31-12-2013
Wiadomości Archeologiczne 2013;LXIV(64):147-152
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Częstymi elementami wyposażeń grobowych z okresu wczesnośredniowiecznego są przedmioty kamienne, które powszechnie uznaje się za osełki. Użycie mikroskopu elektronowego pozwoliło na wielu z nich zidentyfikować ślady metali nieżelaznych, w tym metali szlachetnych. Przedmioty te służyć zatem musiały jako kamienie probiercze. Obecność takich przedmiotów w wyposażeniach grobowych jest wskaźnikiem pozycji społecznej zmarłego. Taka interpretacja kamieni probierczych ma szczególne znaczenie w wypadkach, w których w grobie nie znaleziono innych przedmiotów mogących wskazać status społeczny osoby w nim pochowanej. Obecność kamieni pobierczych w grobach dziecięcych uznajemy za przejaw niespełnionych nadziei rodziców.
W porównaniu z innymi tego rodzaju znaleziskami z Europy, analizowane przedmioty z zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie różnią się między innymi nieobecnością śladów mosiądzu. Obecny stan badań nie pozwala na ostateczne wyjaśnienie tego faktu, tym bardziej, że każda nowa analiza może zmienić ten stan rzeczy. Liczne ślady metali szlachetnych stwierdzono na przedmiotach znalezionych na cmentarzysku w Pokrzywnicy Wielkiej, pow. nidzicki, leżącej na północnych rubieżach Mazowsza, podobnie jak na niektórych kamieniach probierczych z dwóch innych stanowisk z północnego Mazowsza: Łączyna Starego, pow. przasnyski, i z Korzybia Małego, pow. płoński. Na pozostałych analizowanych przedmiotach stwierdzono ślady testowania przedmiotów wykonanych z innych metali nieżelaznych.
REFERENCJE (13)
1.
Bartys, J., Wczesnohistoryczne cmentarzysko szkieletowe we wsi Samborzec, pow. Sandomierz, Przegląd Archeologiczny V, 1933–1936 (1936), p. 171–178.
2.
Dąmbski, J., Szczątki kostne ludzkie z cmentarzyska w Końskich z XI wieku, Materiały Strożytne II, 1950 (1952), p. 177–200.
3.
Gąssowski, J., Cmentarzysko w Końskich na tle zagadnienia południowej granicy Mazowsza we wczesnym średniowieczu, Materiały Strożytne II, 1950 (1952), p. 71–175.
4.
Ježek, M., Prubířský kámen raně středověké společnosti, Archeologické rozhledy 63, 2012, p. 26–58.
5.
Ježek, M., Krzyszowski, A., Zavřel, J., Touchstones from Sowinki, Greater Poland, Germania 91, 2013.
6.
Ježek, M., Płociński, T., Touchstones from early medieval burials in the collection of the State Archaeological Museum, Wiadomości Archeologiczne LXIV, 2013, s. 137–145.
7.
Ježek, M., Zavřel, J., Prubířské kameny mezi archeologickými nálezy, Archeologické rozhledy 62, 2010, p. 608–628.
8.
Ježek, M., Zavřel, J., Probiersteine als Prüfstein der Archäologie. Nachweis und Kontexte eines Hilfsmittels zur Metallanalyse im Mittelalter, Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 39, 2011, p. 125–160.
9.
Ježek, M., Zavřel, J., Touchstones in graves of the Avar and Great Moravian periods, Archäologisches Korrespondenzblatt 43, 2013, p. 117–129.
10.
Rauhut, L., Wczesnośredniowieczne cmentarzyska w obudowie kamiennej na Mazowszu i Podlasiu, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne I, 1971, p. 435–656.
11.
Rauhut, L., Długopolska, L., Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w obu¬dowie kamiennej w Pokrzywnicy Wielkiej, pow. Nidzica, Wiadomości Archeologiczne A XXXVI/3, 1971 (1972), p. 292–353.
12.
Rauhut, L., Długopolska, L., Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w obudowie kamiennej w Łączynie Starym, pow. Przasnysz, Wiadomości Archeologiczne XXXVII/3, 1972 (1973), p. 320–393.
13.
Rauhut, L., Długopolska, L., Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w obudowie kamiennej w Tańsku-Przedborach, pow. Przasnysz, Wiadomości Archeologiczne XXXVIII/3–4, 1973 (1974), p. 384–441.