PL EN
ODKRYCIA
Unikatowa pochwa miecza z cmentarzyska kultury przeworskiej w Orenicach, pow. łęczycki
 
Więcej
Ukryj
1
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, ul. Długa 52, 00-241 Warszawa
 
2
Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Plac Wolności 14, 91-415 Łódź
 
 
Data publikacji: 31-12-2015
 
 
Wiadomości Archeologiczne 2015;LXVI(66):320-330
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
A remarkable sword scabbard surfaced in a cremation burial excavated on the cemetery at Orenice in 2012 by the team from the Museum of Archaeology and Ethnography in Łódź led by W. Siciński PhD. The scabbard, made of two pieces of brass sheet, had been destroyed deliberately. Its mouth is bell-shaped. Originally, the upper part of the scabbard was provided with a decorative plate in an openwork design, now surviving only in fragments, but the very distinct impression left by the now missing fragments permit a fairly accurate reconstruction (Fig. 5, 6). The lower plate of the suspension loop, rectangular of shape, passed to a long, narrow gutter fixed with rivets (Fig. 7), similarly as in specimens from Witaszewice, Łęczyca County, grave 147/1937, or Zemplín, Trebišov County, grave 108 (cf. K. Czarnecka 2014, fig. 1, 3:2, 4). The most remarkable element of the scabbard is its triangular chape, ending in a massive, lightly flattened knob, H. 1 cm, D. 1.5 cm (Fig. 6:2). Chapes with a knob, characteristic for swords type Mainz and a little later, for type Pompeii, were mounted onto the base of scabbards made of organic materials (M. Biborski 1999, fig. 13; C. Miks 2007, p. 222–228; L. Pernet 2011, p. 102, 104, fig. 124). Scabbards of this form were part of the Roman Republican army equipment. At the same time, metal scabbards with openwork plating, but with a different form of chape, appear among the Celtic military gear. The combination of these two evidently divergent traditions and techniques of scabbard making in the specimen from Orenice is unprecedented. The dating of the grave inventory is problematic. Most of the grave goods: spur, knife with a clamp (Fig. 4:5.12) and scabbard, date to the close of phase A3, possibly the onset of phase B1. At the same time, the inventory features a brooch, variant K (Fig. 4:2), datable to phase A2. This chronological discrepancy may be explained in two ways: the brooch could have entered the assemblage by accident or a no longer recoverable cut had been made into an earlier grave.
REFERENCJE (21)
1.
Biborski, M., Typologische Differenzierung der Schwerter und ihrer Scheiden im europaischen Barbaricum in der ersten Hälfte des 1 Jh. n.Chr., [w:] J. Andrzejowski (red.), Comhlan. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, 1999, s. 81–107.
 
2.
Böhme-Schönberger, A., Das Grab eines vornehmen Kriegers der Spätlatènezeit aus Badenheim, Germania 76, 1998, s. 217–256.
 
3.
Czarnecka, K., O pozornej niezgodności stratygraficznej. Dwa ciekawe groby z cmentarzyska kultury przeworskiej w Oblinie, pow. garwoliński, [w:] J. Andrzejowski (red.), Comhlan. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, 1999, s. 165–177.
 
4.
Czarnecka, K., Nieznane materiały z cmentarzyska kultury przeworskiej w Wólce Domaniowskiej, w pow. radomskim, Wiadomości Archeologiczne LVII (2004–2005), 2005, s. 67–72.
 
5.
Czarnecka, K., Oblin. Ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur in Südmasowien, Monumenta Archaeologica Barbarica XIII, Warszawa, 2007.
 
6.
Czarnecka, K., Pochwa z ażurową okładziną z Witaszewic – szczególny import ze środkowej Polski, [w:] J. Andrzejowski (red.), In medio Poloniae Barbaricae. Agnieszka Urbaniak in memoriam, Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina III, Warszawa, 2014, s. 65–78.
 
7.
Czarnecka, K., Kontny, B.,, Traces of combat or traces of ritual destruction? The damage to weapons in the Przeworsk culture, Xantener Berichte 16, 2009, s. 29–40.
 
8.
Dąbrowska, T., O pozornej niezgodności chronologicznej inwentarzy niektórych grobów kultury przeworskiej, Wiadomości Archeologiczne XLIV/2 (1979), 1980, s. 144–155.
 
9.
Dąbrowska, T., Młodszy okres przedrzymski na Mazowszu i zachodnim Podlasiu. Zarys kulturowo-chronologiczny, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne VII, Warszawa, 2008.
 
10.
Ginalski, J., Ostrogi kabłąkowe kultury przeworskiej. Klasyfikacja typologiczna, Przegląd Archeologiczny 38, 1991, s. 53–84.
 
11.
Guštin, M., Posočje in der jüngeren Eisenzeit, Narodni muzej, Catalogi et monographiae 27, Ljubljana, 1991.
 
12.
Harasim, P., Rzadkie metody rytualnego niszczenia militariów kultury oksywskiej, [w:] J. Andrzejowski (red.), In medio Poloniae Barbaricae. Agnieszka Urbaniak in memoriam, Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina III, Warszawa, 2014, s. 91–98.
 
13.
Istenič, J., Late La Tène scabbards with non-ferrous openwork plates, Arheološki vestnik 61, 2010, s. 121–164.
 
14.
Kontny, B., Znaleziska toków z obszaru kultury przeworskiej, Światowit 1 (XLII), fasc. B, 1999, s. 128–137.
 
15.
Kostrzewski, J., Die ostgermanische Kultur der Spätlatènezeit, Mannus-Bibliothek 18–19, Leipzig-Würzburg, 1919.
 
16.
Maheo, N., Fourreau de poignard romain à Amiens, Cahiers archéologiques de Picardie 6, 1979, s. 230–232.
 
17.
Metzler, J., Gaeng, C., Goeblange-Nospelt, une nécropole aristocratique trévire, Dossiers d’archéologie du Musée national d’histoire et d’art 13, Luxembourg, 2009.
 
18.
Miks, C., Studien zur römischen Schwertbewaffnung in der Kaiserzeit, Kölner Studien zur Archäologie der römischen Provinzen 8, Rahden/Westph., 2007.
 
19.
Miks, C., Eine späteisenzeitliche Spatha in des Kaisers Diensten? Zur Wechselwirkung der Schwerttraditionen am Beginn der Kaiserzeit, [w:] P. Henrich, Ch. Miks, J. Obmann, M. Wieland (red.), NON SOLUM ... SED ETIAM. Festschrift für Thomas Fischer zum 65. Geburtstag, Rahden/Westf., 2015, s. 285–299.
 
20.
Pernet, L., Armement et auxiliaires gaulois (IIe et Ier siècles avant notre ère), Protohistoire européenne 12, Montagnac, 2011.
 
21.
Quesada Sanz, F., Gladius Hispaniensis: an archaeological view from Iberia, „Journal of Roman Military Equipment Studies” 8, 1997, s. 251–270.
 
ISSN:0043-5082
Journals System - logo
Scroll to top