DISCOVERIES
Unique sanguisuga-type brooch from former Prussia-Museum
1
Dział Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Polska
2
Katedra Archeologii Barbaricum i Prowincji Rzymskich, Wydział Archeologii, Uniwersytet Warszawski, Polska
Submission date: 2022-04-04
Final revision date: 2022-06-08
Acceptance date: 2022-07-21
Online publication date: 2022-10-20
Publication date: 2022-12-31
Corresponding author
Bartłomiej Zygmunt Kaczyński
Dział Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Długa 52, 00-241, Warszawa, Polska
Dział Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Długa 52, 00-241, Warszawa, Polska
Wiadomości Archeologiczne 2022;LXXIII(73):245-252
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
The paper presents a North Italian bronze sanguisuga-type brooch, with a long foot and coral insets, dated to the Golasecca IIB phase. The brooch belonged to the collection of Pastor Sylwester Suszczyński, of the former Groß Rosinsko in Masuria. After his death in 1885, it ended up in the collection of the Prussia-Museum in Königsberg, and its fragments are now in the collection of the Museum für Vor- und Frühgeschichte in Berlin. It seems quite likely that this brooch (and a second identical one, now lost) came from Greater Poland, where Suszczyński, then a Catholic priest, worked between 1852 and 1875. It would therefore be one of the extremely rare North Italian imports in Central Europe from the younger stage of the HaD2 phase and the older and middle stage of the HaD3 phase.
FUNDING
Państwowe Muzeum Archeologiczne
Wydział Archeologii Uniwersytet Warszawski
Wydział Archeologii Uniwersytet Warszawski
REFERENCES (52)
1.
BEZZENBERGER A. 1895: Accesionen des Prussia-Museums in der Zeit vom 7. August 1893 bis 20. Februar 1895, Prussia 19 (1893/1895), 235–267.
2.
BITNER-WRÓBLEWSKA A. 1996: Losy materiałów bałtyjskich z b. Prus Wschodnich na przykładzie naczynia z miejscowo-ści Elanovka (b. Wackern), [in:] W. Nowakowski (ed.), CONCORDIA. Studia ofiarowane Jerzemu Okuliczowi-Kozarynowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, Warszawa, 29–31.
3.
BITNER-WRÓBLEWSKA A. 2008: Śladami kolekcji Prussia-Museum (1943–2008) / Auf den Spuren der Kollektion des Prus-sia-Museums (1943–2008) / По следам коллекции музея «Пруссия» (1943–2008), [in:] A. Bitner-Wróblewska (ed.), Archeologiczne księgi inwentarzowe dawnego Prussia-Museum / Die archäologischen Inventarbücher aus dem ehemaligen Prussia-Museum / Археологические инвентарные книги бывшего музея «Пруссия», Aestiorum He-reditas I, Olsztyn, 46–61.
4.
BUJACK G. 1880: Das Gräberfeld zu Reussen, Kr. Angerburg und zu Lehlesken, Kr. Ortelsburg, Prussia 6 (1879–1880), 19–33.
5.
CASSINI S., CHAUME B. 2014: Indices de mobilité au premier âge du fer entre le sud et le nord des Alpes, [in:] Ph. Barral et alii (eds), Les Celtes et le Nord de l’Italie Premier et Second Âges du fer, Actes du XXXVIe colloque international de l’AFEAF, Vérone (17–20 mai 2012), Dijon, 231–250.
6.
CICOLANI V. 2013: Les petits objets métalliques de la culture de Golasecca: des marqueurs culturels et anthropologiques pour l’étude de relations transalpines au Premier âge du Fer, [in:] A. Colin, F. Verdin (eds), L’âge du Fer en Aquitaine et ses marges. Mobilité des hommes, diffusion des idées, circulation des biens dans l’espace européen à l’âge du Fer, Actes du 35e colloque international de l’AFEAF (Bordeaux, 2–5 juin 2011) = Aquitania Suppl. 30, Bordeaux, 459–478.
7.
CICOLANI V. 2017: Passeurs des Alpes. La culture de Golasecca: entre Méditerranée et Europe continentale à l’âge du fer, Paris.
8.
CICOLANI V., TRIBOUILLARD É. 2018: Analyse exploratoire des relations transalpines au premier âge du Fer: les cartes de chaleur et la BaseFer, [in:] E. Hiriart et alii (eds), Monnaies et archéologie en Europe celtique. Mélanges en l’honneur de Katherine Gruel, Collection Bibracte 29, Glux-en-Glenne, 81–86.
9.
DE MARINIS R.C. 1981: Il periodo Golasecca III A in Lombardia, “Studi Archeologici” I, 41–284/303.
10.
DE MARINIS R.C., GAMBARI F.M. 2005: La cultura di Golasecca dal X agli inizi del VII secolo a. C.: cronologia relativa e correlazioni con altre aree culturali, [in:] G. Bartoloni, F. Delpino (eds), Oriente e Occidente: metodi e discipline a confronto. Riflessioni sulla cronologia dell’età del Ferro in Italia. Atti dell’Incontro di studi. Roma, 30–31 ottobre 2003, Mediterranea 1, Roma, 197–225.
11.
VON ELES MASI P. 1984: Le fibule dell’Italia settentrionale, Prähistorische Bronzefunde XIV/5, München.
12.
ETTEL P. 2005: Aufnahme der italischen Fibelmode in der älteren Eisenzeit nordwärts der Alpen und Italisches in Thürin-gen, “Alt-Thüringen” 38 (Festschrift 75 Jahre Steinsburgmuseum), 119–142.
13.
FAUDINO V. ET ALII 2014: V. Faudino, L. Ferrero, M. Giaretti, M. Venturiono-Gambari, Celti e Liguri. Rapporti trala cultura di Golasecca e la Liguria interna nella prima età del ferro, [in:] P. Barral et alii (eds), Les Celtes et le Nord de l’Italie Premier et Second Âges du fer, Actes du XXXVIecolloque international de l’AFEAF, Vérone (17–20 mai 2012), Dijon, 125–144.
14.
FREY O.H. 1969: Die Entstehung der Situlenkunst. Studien zur figürlich verzierten Toreutik von Este, Römisch-Germanische Forschungen 31, Berlin.
15.
GEDL M. 1991: Die Hallstatteinflüsse auf den polnischen Gebieten in der Früheisenzeit, ZNUJ CMLXIX = Prace Archeo-logiczne 48, Warszawa-Kraków.
17.
HOFFMANN M.J. 2000: Kultura i osadnictwo południowo-wschodniej strefy nadbałtyckiej w I tysiącleciu p.n.e., Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie 191, Olsztyn.
18.
HUBATSCH W. 1968: Geschichte der evangelischen Kirche Ostpreussens, vol. I, Göttingen.
19.
JAHN CH., SZTER I. 2018: Archaeological research in former Kreis Lötzen (pow. Giżycko) before 1945: the finds from the Prussia collection in Berlin and Kaliningrad, [in:] S. Wadyl, M. Karczewski, M. Hoffmann (eds), Materiały do Ar-cheologii Warmii i Mazur, tom 2, Warszawa-Białystok-Olsztyn, 301–341.
20.
JASIŃSKI G. 1998: Nadzwyczajna wizytacja szkolna na Mazurach w 1884 roku, “Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1998/3 (221), 433–458.
21.
JASIŃSKI G. 2015: Słownik duchownych ewangelickich na Mazurach w XIX wieku (1817–1914), Dąbrówno-Olsztyn.
22.
JODKOWSKI M. 2018: Działalność Kościoła ewangelickiego w Prusach Wschodnich w czasie I wojny światowej, “Teologia i Człowiek” 43/3, 47–63.
23.
JODKOWSKI M. 2021: U progu nowoczesności. 1806–1914, [in:] A. Karwowska (ed), Pisz. Historia miasta, tom 1, Pisz, 261–380.
24.
JUGA-SZYMAŃSKA A. 2014: Kontakty Pojezierza Mazurskiego ze wschodnią strefą Bałtyku w okresie wpływów rzymskich na przykładzie szpil, Seminarium Bałtyjskie III, Warszawa.
25.
KACZYŃSKI B. 2017: Ponownie odkryta szpila z tarczowatą główką z Siedlimowa, pow. mogileński, WA LXVIII, 240–247.
26.
KACZYŃSKI B. 2019: Kolekcja zabytków archeologicznych profesora Jana Kasprowicza w świetle kartoteki profesora Józefa Kostrzewskiego, “Ziemia Kujawska” XXVII, 49–70.
27.
KATALOG 1897: Katalog des Prussia Museums im Nordflügel des Königlichen Schlosses zu Königsberg i.Pr., Teil II. Die Funde aus der Zeit der heidnischen Gräberfelder (von Christi Geburt bis zur Einführung des Christentums), Kö-nigsberg.
28.
KŁOSIŃSKA E.M. 2014: Unikatowa fibula brązowa z terenu Lubelszczyzny, MSROA XXXV, 263–267.
29.
KOBYLIŃSKA U. 2014: Zabytki wydzielone / Small finds, [in:] Z. Kobyliński (ed.), Kontekstualizacja skarbu z Vettersfel-de/Witaszkowa: badania archeologiczne na st. 2 w Kozowie w Ziemi Lubuskiej / Contextualisation of the Hoard from Vettersfelde/Witaszkowo: archaeological excavation at Kozów, site 2 in the Lubusz Land, Zielona Góra, 383–405.
30.
KOPICZKO A. 2018: Old Catholic Church in East Prussia (1871–1944), “Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2018/4 (302), 642–676.
31.
KOSTRZEWSKI J. 1936: Datowana urna twarzowa z Rzadkowa w pow. chodzieskim, “Z otchłani wieków” XI/4–5, 53–58.
32.
KÖNIGSBERGER... 1916: Nachruf für Superintendent Skierlo-Johannesburg, “Königsberger Hartungsche Zeitung” 121 (12.03.1916), [1059].
33.
MANSFELD G. 1973: Die Fibeln der Heuneburg 1950–1966. Beitrag zur Geschichte der Späthallstattfibeln, Heuneburgstu-dien II = Römisch-Germanische Forschungen 33, Berlin.
34.
MARCHESETTI C. 1893: Scavi nella necropoli di S. Lucia presso Tolmino (1885–1892), Trieste.
35.
MICHALAK A., JASZEWSKA A. 2011: Katalog zabytków metalowych, [in:] A. Jaszewska (red.), Wicina. Katalog zabytków metalowych, Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 5, Zielona Góra, 55–292.
36.
NOWAKOWSKI W. 1986: Stan i potrzeby badań nad zachodniobałtyjskim kręgiem kulturowym na terenie Polski, ze szcze-gólnym uwzględnieniem kultury bogaczewskiej, (w:) K. Godłowski, R. Madyda-Legutko (red.), Stan i potrzeby ba-dań nad młodszym okresem przedrzymskim i okresem wpływów rzymskich w Polsce. Materiały z konferencji, Kraków, 14–16 listopad 1984, Kraków, 375–393.
37.
PAULI L. 1971a: Studien zur Golasecca-Kultur, Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts. Römische Abtei-lung 19, Heidelberg.
38.
PAULI L. 1971b: Die Golasecca-Kultur und Mitteleuropa. Ein Beitrag zur Geschichte des Handels über die Alpen, Ham-burger Beiträge zur Archäologie I/1, Hamburg.
39.
PIOTROWSKA M., KOT K. 2016: Zapinka italskiego pochodzenia ze zbiorów Seweryna Tymienieckiego, [in:] L. Domańska et alii (eds), Archeologia et Pomerania. Studia ofiarowane prof. Tadeuszowi Grabarczykowi w 70. rocznicę urodzin i 45-lecie pracy naukowo-dydaktycznej, Łódź, 215–220.
40.
POZARZYCKA-URBAŃSKA A. 1978: Zabytki pochodzenia celtyckiego na obszarach zachodniobałtyjskich, WA XLIII/2, 155–163.
41.
PRIMAS M. 1970: Die Südschweizerischen Grabfunde der älteren Eisenzeit und ihre Chronologie, Monographien zur Ur- und Frühgeschichte der Schweiz 16, Basel.
42.
REICH CH. 2005: Die Prussia-Sammlung im Museum für Vor- und Frühgeschichte, [in:] W. Menghin (ed.), Das Berliner Museum für Vor- und Frühgeschichte. Festschrift zum 175-jährigen Bestehen (1829–2004), “Acta Praehistorica et Archaeologica” 36/37 (2004/2005), 343–354.
43.
REICH CH., MENGHIN W. 2008: Prussia-Sammlung w Museum für Vor- und Frühgeschichte w Berlinie / Die Prussia-Sammlung im Museum für Vor- und Frühgeschichte, Berlin / Коллекция «Пруссия» (Prussia-Sammlung) в берлинском Museum für Vor- und Frühgeschichte, [in:] A. Bitner-Wróblewska (ed.), Archeologiczne księgi in-wentarzowe dawnego Prussia-Museum / Die archäologischen Inventarbücher aus dem ehemaligen Prussia-Museum / Археологические инвентарные книги бывшего музея «Пруссия», Aestiorum Hereditas I, Olsztyn, 68–97.
44.
RUDNICKI M. 2018: The Olsztyn Group in the Early Medieval Archaeology of the Baltic Region. The Cemetery at Leleszki, East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450–1450 (52), Leiden.
45.
RZESZOTARSKA-NOWAKIEWICZ A. 2008: Prussia-Museum w Królewcu / Das Prussia-Museum in Königsberg / Музей «Пруссия» в Крулевце, [in:] A. Bitner-Wróblewska (ed.), Archeologiczne księgi inwentarzowe dawnego Prussia-Museum / Die archäologischen Inventarbücher aus dem ehemaligen Prussia-Museum / Археологические инвентарные книги бывшего музея «Пруссия», Aestiorum Hereditas I, Olsztyn, 32–45.
46.
SCHINDLER M.P. 1998: Der Depotfund von Arbedo TI und die Bronzedepotfunde des Alpenraumes von 6. bis zum Begin des 4. Jh. v. Ch., Antiqua 30, Basel.
47.
SCHMID-SIKIMIĆ B. 2000: An den Wegen über die Alpen. Minusio und Mesocco: Referenzorte der älteren Eisenzeit in der Südschweiz, [in:] R.C. De Marinis, S. Biaggio Simona (eds), I Leponti tra mito e realtà, Raccolta di saggi in occasi-one della mostra, vol. 1, Locarno, 215–243.
48.
TRACHSEL M. 2004: Untersuchungen zur relativen und absoluten Chronologie der Hallstattzeit, vol. I & II, Univer-sitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie 104, Bonn.
49.
VERGER S. 2006: À propos des vieux bronzes du dépôt d’Arbedo: essai de séquençage d’un ensemble complexe, [in:] G. Ba-taille, J.-P. Guillaumet (eds), Les dépôts métalliques au second âge du Fer en Europe tempérée. Actes de la table ronde organisée par L’UMR 5594CNRS – Culture – université de Bourgogne. Archéologie, cultures et société en Bourgogne et en France orientale. Équipe 3: la société gauloise, Collection Bibracte 11, Glux-en-Glenne, 23–55.
50.
WAGNER W.D. 2019: Die Altertumsgesellschaft Prussia. Einblicke in ein Jahrhundert Geschichtsverein, Archäologie und Museumswesen in Ostpreußen (1844–1945), Prussia-Schriftenreihe, Husum.
51.
WALUŚ A. 2014: Zabytki metalowe kultury kurhanów zachodniobałtyjskich wczesnej epoki żelaza, ŚWIATOWIT Suppl. Series B: Barbaricum 10, Warszawa, 9–197.
52.
WOŹNIAK Z. 2010: Kontakty mieszkańców ziem polskich ze światem celtyckim u schyłku okresu halsztackiego i we wcze-snym okresie lateńskim, PArch. 58, 39–104.
Share
RELATED ARTICLE
| ISSN: | 0043-5082 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
