ODKRYCIA
Od Malchina do Gródka nad Bugiem
1
Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej
Plac Marii Curie-Skłodowskiej 4
PL 20-031 Lublin
Data publikacji: 31-12-2018
Wiadomości Archeologiczne 2018;LXIX(69):208-211
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
W roku 1990 na wielokulturowym stanowisku 1C w Gródku nad Bugiem znaleziono przedmiot wykonany ze stopu miedzi (Ryc. 1:a). Niemal identyczny zabytek odkryto w 1979 roku koło miejscowości Malchin w Meklemburgii, na powierzchni osady słowiańskiej na stan. 9 – Grimmort (Ryc. 1:b).
Pomimo braku dokładnych analogii ustalono, że najprawdopodobniej są to elementy ogłowia uprzęży końskiej. W archeologii polskiej brakuje opracowania znalezisk tego typu, najpewniej jednak mamy tu do czynienia z munsztukiem, którego konstrukcja wymagała użycia pary wodzy. Najstarsze dla ziem polskich jego wyobrażenie jest na pieczęci księcia mazowieckiego Konrada I z 1222/1223 roku. W zachodniej Europie znajomość tej konstrukcji potwierdzona jest już w wiekach XI i XII. Oznacza to, że znaleziska z Malchina i Gródka nad Bugiem należą do najstarszych zabytków tego typu w Europie, a być może – z uwagi na surowiec, z jakiego je wykonano – należały do uprzęży o charakterze paradnym. Prawdopodobna jest sugestia o normańskim pochodzeniu obu zabytków, gdyż w północnych Niemczech znaleziska wikińskie występują masowo, a dla Gródka nad Bugiem potwierdzone są w znaczącej liczbie. Trudno więc sobie wyobrazić inny sposobu dotarcia fragmentu munsztuka nad rzekę Bug w czasach, gdy funkcjonowała tutaj istotna politycznie i gospodarczo strefa o swoistej autonomii, nazywana Grodami Czerwieńskimi, która była naturalnym magnesem przyciągającym uwagę kupców z różnych stron ówczesnego świata (Ryc. 2).
REFERENCJE (21)
1.
Bagińska J., Piotrowski M., Wołoszyn M., (Hrsg.) Czerwień – gród między Wschodem a Zachodem. Katalog wystawy / Červen’ – eine Burg zwischen Ost und West. Ausstellungskatalog / Červen’ – un castrum tra Oriente e Occidente. Catalogo della mostra / Червень – град між Сходом і Заходом. Каталог Виставки, Tomaszów Lubelski-Leipzig-Lublin-Rzeszów, 2012.
2.
Boruch P., Ceramika toczona z osady z okresu wpływów rzymskich w Gródku nad Bugiem, woj. zamojskie z badań 1982 1983 r., Lubelskie Materiały Archeologiczne I, Lublin, 1985, S. 103–108.
3.
Dulinicz M., Frühe Slawen im Gebiet zwischen unterer Weichsel und Elbe. Eine archäologische Studie, Studien zur Siedlungsgeschichte und Archäologie der Ostseegebiete 7, Neumünster, 2006.
4.
Eggers H.-J., Funde der wenedisch-wikingischen Zeit in Pommern, Kiel-Rantzaubau, 1978.
5.
Eggers H.-J., Graue J., Funde der wenedisch-wikingischen Zeit in Pommern, Kiel-Rantzaubau, 1985.
6.
Gładysz M., Brązowa plakietka z wizerunkiem twarzy kobiecej z Gródka nad Bugiem, stan. 6 pow. Hrubieszów. In: J. Kolendo, A. Bursche, B. Paszkiewicz (Hrsg.), Nowe znaleziska importów rzymskich z ziem Polski II, Corpus der römischen Funde im europäischen Barbaricum Polen, Suplement 2, Warszawa, 2001, S. 21–26.
7.
Kirpičnikov A. N. (Кирпичников А. Н.), Snarâženie vsadnika i verhovogo konâ na Rusi IX–XIII vv., Arheologiâ SSSR. Svod arheologičeskih istočnikov E1-36, Leningrad, 1973.
8.
Kokowska E., Kokowski A., Przyczynek do studiów nad kontaktami Grodów Czerwieńskich ze Skandynawią. In: J. Olczak (Hrsg.), Studia z archeologii, historii i historii architektury, Archaeologia Historica Polona 13, Toruń, 2003, S. 155–166.
9.
Kokowski A., Gródek nad Bugiem. Cmentarzysko grupy masłomęckiej, tom I–III, Lublin, 1993.
10.
Kokowski A., Prowincjonalnorzymska fibula (typ Böhme 29) z Gródka nad Bugiem, Studia Gothica 2, Lublin, 1998, S. 231–236.
11.
Lau N., Die Pferdegeschirre. Germanische Zaumzeuge und Sattelgeschirr als Zeugnisse kriegerischer Reiterei im mittel- und nordeuropäischen Barbaricum, Das Thorsberger Moor 1, Schleswig, 2014.
12.
Liana T., Dąbrowska T., Osada z okresu wpływów rzymskich w Gródku Nadbużnym, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne XXV/4 (1958), 1959, S. 373–382.
13.
Niedźwiedź J., Panasiewicz W., Badania na osadzie wielokulturowej w Gródku nad Bugiem, stan. 6, In: Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w 1995 roku, Zamość, 1995, S. 15–18.
14.
Nowakowski P. A., W sprawie datowania munsztuków z ziem polskich, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej LI/1, 2003, S. 41––48.
15.
Schanz E., Malchin, Lkr. Demmin, Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 1997, 1998, S. 420–421.
16.
Schanz E., Malchin, Lkr. Demmin, Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 1999, 2000, S. 472.
17.
Schanz E., Malchin, Lkr. Demmin, Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 2000, 2001, S. 483–484.
18.
Schanz E., Malchin, Lkr. Mecklenburgische Seenplatte, Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 2016, S. 306.
19.
Schoknecht U., Kurze Fundberichte 1979, Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 1979, S. 339–412.
20.
Uzarowiczowa A., Wyniki badań we wsi Gródek Nadbużny, pow. Hrubieszów, w 1961 roku, Wiadomości Archeologiczne XXX/3–4 (1964), 1965, S. 429–460.
21.
Zawadzka-Antosik B., Materiały wczesnośredniowieczne z osady w Gródku Nadbużnym, pow. Hrubieszów, Wiadomości Archeologiczne XXXIII/3–4, 1968, S. 355–361.
| ISSN: | 0043-5082 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
