" /> Pierwsze groby kultur ceramik wstęgowych w Polsce. Groby kultury lubelsko-wołyńskiej ze stanowiska Złota "Grodzisko I" i "Grodzisko II
PL EN
MATERIAŁY
Pierwsze groby kultur ceramik wstęgowych w Polsce. Groby kultury lubelsko-wołyńskiej ze stanowiska Złota "Grodzisko I" i "Grodzisko II
 
Więcej
Ukryj
1
Państwowe Muzeum Archeologiczne, ul. Długa 52, 00-241 Warszawa
 
2
Instytut Archeologii UMCS w Lublinie, pl. M. Curie-Skłodowskiej 4, 20-031 Lublin
 
 
Data publikacji: 31-12-2007
 
 
Wiadomości Archeologiczne 2007;LIX(59):77-114
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
The first regular rescue excavation at Złota, comm. Samborzec, distr. Sandomierz, woj. świętokrzyskie, was carried out (1926–1930) under supervision of the State Archaeological Museum in Warsaw (J. Żurowski 1934, p. 31; 1935, p. 291) and focused on several archaeological sites identified in the area (Fig. 1–6); rich remains of settlements and cemeteries were discovered, dating from the Neolithic to early Medieval Period (J. Żurowski 1929, p. 4–9; 1934). To verify these findings site ‘Grodzisko II’ at Złota was revisited in 1956 and 1958 by a team from the Institute of the History of Material Culture of the Polish Academy of Sciences in Warsaw (Fig. 7; Z. Podkowińska, D. Rauhut, Z. Krzak 1959a, p. 237, 239; 1959b, p. 20–21). Investigation at Złota uncovered ie a large settlement (more than one?) of Lublin-Volhynian Culture (LVC) and a number of graves associated with this archaeological unit (Fig. 8–10); these findings are discussed in the present study: grave 390 – Złota, ‘Grodzisko I’ (the 1929 investigation); graves 27, 101, 121, 122 – Złota, ‘Grodzisko II’ (in 1930), and a burial discovered inside a storage pit no. 16 (1956). Grave 390 was situated in W part of the site, between ditches V/3 and II/5, close to a strip of ground dividing ditches V/3 and V/4, in the neighbourhood of storage pit no. 264 associated with LVC (Fig. 8). A 220×160 cm sub-oval grave pit held the remains of an adultus/maturus woman lying in contracted position on her left side, head W (Fig. 11, 12). Grave goods included three vessels set above her head, two copper earrings, a necklace of five Glycymeris and two Veneridae shells found around her cranium, a pendant of a wild pig lower canine, several hundred Cerithium shells, also resting around the skull, and several score Naticidae shells discovered at the left wrist (Fig. 12–16). Finally, a vessel base was found by the right thigh bone. Grave 27, identified in SE region of the investigated area (Fig. 8), was a partly destroyed double burial of an adultus female and child (infans II) discovered at the depth of 30 cm. The woman rested in an extended supine position, head W. Her cranium was sharply twisted back and rested on its left cheek. Arms were flexed at the elbows, forearms upraised, left hand extended towards the child’s knees and the leg bones crossed at the ankles. The child lay in a contracted position on its right side, aligned S (head) – N (legs). It is possible that in this grave the principal burial had been that of the child (a boy – resting on his right side, in this tradition reserved for males), and the woman (mother?) had been placed in the grave with her feet bound. The arrangement of her remains gives the impression that at the time of burial she was still alive and had tried to turn towards (get closer to) the child whose body lay over her head (Fig. 17). According to the field diary of J. Żurowski a vessel (now lost) which had stood by the woman’s right had had a white painted ornament. Grave 101 was discovered in the NW area of the site, in a group with graves 121 and 122 (Fig. 8). Its rectangular 215×95 pit held the remains of an adultus/maturus male resting in contracted position on his right side, head to SW (Fig. 18, 19). Grave goods included fifteen vessels set in two groups: group A (7 vessels) standing before the dead man, set along the E wall of the grave pit, in a line from his head to hips, in the following order: amphora, cup, larger cup, with smaller cup inside, large cup, amphora, amphora. Group B (8 vessels) set at the man’s feet forming the border of the grave pit on its NW side included a pot with four smaller containers within (in the following order: bowl with perpendicular walls, bowl with rounded walls, oval bow, cup), a cup, a bowl with a cup inside (Fig. 20, 21:9.12–15). Other objects included a bracelet of copper wire with a circular pendant of the same material (Fig. 21:16.17) surviving on the man’s left forearm, an antler axe behind the man’s back, an ornamented bone dagger, which presumably originally rested inside the man’s belt (Fig. 21:27), and a set of eleven flint artefacts: five blades, retouched blade, endscraper, retouched truncation, perforator and two trapezes (Fig. 21:18–26). Apart from the trapezes which lay under a vessel in group B all other flints formed a concentration near the man’s left hip, seven of them clustering within a splotch of red pigment (ochre) which has been interpreted as the remains of a container (pouch) of organic material painted red (Fig. 19). The dead man had been provided with beef (a slab of ribs placed in line with the vessel group A) and from a number of animals of undetermined species. The trunk and feet of the man were strewn about with a large quantity of Cerithium shells (Fig. 22); finally, red pigment (presumably ochre) was observed under the skeleton – at cranium, pelvis and feet (Fig. 19). Grave 121, largely lost to ploughing, held the remains of two individuals. In the surviving NE section were found lower limb bones (skeleton A) and a concentration of three vessels. From the arrangement of bones it is possible to determine the position of only the skeleton A, which presumably rested on its right side (male?), head to SE. The arrangement of quite mixed up bones of skeleton B (shin and thigh bones) suggests that it also had rested on its right side (Fig. 23, 24). The vessel concentration resting at the thigh and knees of skeleton A included a large cup within which were found a smaller cup and an amphora (Fig. 25). Grave 122 produced no human remains but held eleven vessels as well as flint objects and some animal bones (Fig. 26–28), resting in an arrangement similar as in grave 101. In SE part of the grave was found a concentration of four vessels: a wide-necked pot containing a hollow--footed beaker, a small cup, and an amphora. In N and NW area of the grave was a second concentration of seven vessels: an amphora with a small cup inside, another amphora, large cup, large cup, amphora, and smaller cup (Fig. 29). Flint finds included three blades, a retouched truncation and a retouched blade (Fig. 30); animal bones included ribs of a horse, lying in the same line as the vessel concentration in the SE part of the grave, and a pile of sheep/goat, pig, cattle and bird bones found by the second vessel group; the entire grave was strewn about with Cerithium shells (Fig. 27, 28). Storage pit no. 16 held a skeleton of a woman (early adultus) lying in a contracted position on her left side, head to S (Fig. 32). There were no grave furnishings. The fill of the pit overlying the skeleton produced fragments of LVC pottery. Out of all post-linear groups in Poland LVC is represented by the largest number of human burials which provide a substantial basis for reconstructing the funerary rite. Jointly with graves discovered in Volhynia and Podolia (Ukraine) some 140 or so burials of this culture unit are recorded (A. Zakościelna 2006b, p. 89). The graves recorded at Złota were richly furnished with diverse goods (Table 1), which is consistent with the burial rite noted in LVC. At the same time the inventory produced by grave 101 is of unprecedented richness. This burial of an adult male was accompanied by a set of no less than thirty items, seven categories of raw material in all: 15 pottery vessels, 11 flint objects, bone dagger, antler axe, two copper objects, abundant Cerithium shells and ochre. Another comparatively richly furnished grave is no 122 – a cenotaph – which judging by the presence of exceptionally fine flint objects may also be interpreted as a male ‘burial’. The female grave 390, although furnished with a smaller inventory, cannot be said to be poor either. This is mainly because of the presence in this burial of exotic imported shells. Their value and nature of a status symbol is indicated by the fact that so far such shells have not been recorded in any other grave in LVC. Their presence testifies to wide-ranging contacts of LVC communities with the environment of Eneolithic cultures on the Black Sea. Such links may also be indicated by the cenotaph no. 122, a form of burial very rage in LVC. At the present stage of analysis of Eneolithic evidence from Złota it is extremely difficult to undertake clarification and interpretation of many questions relating to the grave assemblages presented here. One of such issues is the location of the graves in relation to storage pits in LVC settlement/settlements. To all appearances feature 390 at ‘Grodzisko I’ was a solitary grave situated within the settlement. Grave 390 (and possibly, other, no longer existing graves) in this part of the site are attributed to the classic phase, presumably the period of liveliest settlement activity by LVC people. Similar dating should be given also to grave 27 and the burial inside pit 16 at ‘Grodzisko II’, and also to solitary graves discovered in proximity of settlement features. The cemetery (ie graves 101, 121 and 122) would have been established at the onset of phase III (late phase) on the margin of the settlement catchment at a time when the settlement was on the way to decline. More far-reaching conclusions will have to wait until the evidence from Złota has been analysed in full and the chronology of spatial development of the settlement reconstructed. From evidence published so far in piecemeal fashion it is known that the settlement had been of substantial duration. Some of the material recovered so far is quite early and may be linked to phase I (pre-classic) (Z. Podkowińska 1953, pl. VII:2.3), followed by material – apparently the most abundant – from the classic phase (Z. Podkowińska 1953, pl. I–III); late phase is represented by the presence in the pottery of eg Scheibenhenkel handles (J. Kamieńska, J. K. Kozłowski 1990, pl. 31:1.4). Typical for phase B in Bodrogkeresztúr Culture (cf M. Kaczanowska 1986, p. 43, 46), Scheibenhenkel handles noted in LVC deposits probably correspond to horizon IIIb. It would appear that at Złota we have the complete developmental sequence of LVC culture. All the graves from Złota were provided with radiocarbon determinations (Table 2, fig. 33). The date obtained for the burial in storage pit no. 16 (5500±40 BP) fits within the range of 4370–4320 BC (52.5%, for sigma 1) and 4450–4310 BC (83.0% for sigma 2). These values may correspond in relative chronology to early phase of LVC (S. Kadrow, A. Zakościelna 2000, fig. 44; A. Zakościelna 2006, p. 89). The only problem is that featuring no grave goods the burial is linked to LVC only on the basis of materials associated with this culture discovered within the layer overlying the skeleton (Z. Podkowińska 1959b, p. 15–17). As such culture attribution of this burial is at once plausible but problematic. The radiocarbon date matches the upper chronological confines of the classic phase of Malice Culture (S. Kadrow 1996, p. 68), also documented at Złota in the form of settlement remains. On the other hand there is evidence to postulate very early settlement of LVC at the site basing on the presence of pestle-like vessels in pits 40 and 129a at ‘Grodzisko I’ (Z. Podkowińska 1953, Pl. VII:2.3); these forms are parallel to ceramic forms noted in the Transylvanian group Iclod (Gh. Lazarovici 1991, p. 31). Radiocarbon dates obtained for grave 27 (5270±40 BP) are 4170–4090 BC (27.6% for sigma 1) and 4180–3980 BC (78.9% for sigma 2). This corresponds to the chronology of (classic) phase II in LVC (S. Kadrow, A. Zakościelna 2000, fig. 44; A. Zakościelna 2006, p. 90). Unfortunately, also in case of this grave the dating cannot be corroborated by material finds as its grave furniture has yet to be discovered. Graves 390 (5170±40 BP), 101 (5060±30 BP), and 122 (5020±40 BP) survive complete with intact set of grave furnishings. The result obtained for grave 390 is 4000–3950 BC (50.7% for sigma 1) and 4050–3930 BC (86.3% for sigma 2). This value of radiocarbon dating places this feature in phase II of development of LVC, which is consistent with the dating of the grave inventory and the location of the burial within the settlement. The determination obtained for grave 101 is 3950–3830 BC (54.1% for sigma 1) and 3960–3780 BC (95.4% for sigma 2) whereas grave 122 in its neighbourhood produced the following respective values: 3940–3870 BC (33.7% for sigma 1) and 3950–3700 BC (95.4% for sigma 2). These determinations suggest that both features should be placed late in phase II of LVC, while the formal and stylistic attributes of their ceramics recall similarity with material noted in phase A in Bodrogkeresztúr Culture, which corresponds to horizon IIIa of late phase of LVC. As such, the dates obtained would be too early. Grave assemblages discussed here represent but a small fragment of the history of human settlement in sites ‘Grodzisko I’ and ‘II’ at Złota. A staggering amount of archaeological material still awaits analysis and interpretation, in particular, rich evidence on multiple stages of occupation by Danubian folk, first of all, the fortified settlement of LVC. Over long decades this record has continued to be known only from a small number of finds which had been published at random when they were needed to support diverse concepts. Comprehensive analysis and publication of the material from Złota is urgently needed as it represents a vast body of data which could prove of key importance for resolving many vital issues related to the Neolithic and Eneolithic in Poland.
REFERENCJE (107)
1.
Abramowicz, A., Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek, Warszawa, 1991.
 
2.
Antoniewicz, W., Eneolityczne groby szkieletowe we wsi Złota w pow. sandomierskim, Wiadomości Archeologiczne IX, 1925, s. 191–245.
 
3.
Bazielich, M., Z dziejów Oddziału Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie z siedzibą w Nowej Hucie, Wiadomości Archeologiczne XLVIII/2 (1983), 1987 s. 211–221.
 
4.
Bąbel, J. T., Obrządek pogrzebowy we wczesnej epoce brązu na Wyżynie Sandomierskiej, m-pis rozprawy doktorskiej w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, 1987.
 
5.
Bender, W., Rybno – ośrodek Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wiadomości Archeologiczne LIII/2 (1993–1994), 1997, s. 3–17.
 
6.
Bognár-Kutzián, I., The Copper Age Cemetery of Tiszapolgár-Basatanya, Archaeologia Hungarica XLII, Budapest, 1963.
 
7.
Bronicki, A., Kadrow, S., Zakościelna, A., Radiocarbon Dating of the Neolithic Settlement in Zimne, Volhynia, in Light of the Chronology of the Lublin-Volhynia Culture and the South-Eastern Group of the Funnel Beaker Culture, Baltic-Pontic Studies 12: The Foundations of Radiocarbon Chronology of Cultures between the Vistula and Dnieper: 4000–1000 BC, Poznań, 2003, s. 22–66.
 
8.
Bronicki, A., Kadrow, S., Zakościelna, A., Uwagi na temat wzajemnych relacji chronologicznych późnej fazy kultury lubelsko-wołyńskiej oraz kultury pucharów lejkowatych w uwzględnieniem najnowszych wyników badań w Zimnem, [w:] Przez pradzieje i wczesne średniowiecze. Księga jubileuszowa na siedemdziesiąte piąte urodziny docenta doktora Jana Gurby (red. J. Libera, A. Zakościelna), Lublin, 2004, s. 101–125.
 
9.
Dudek, A., Osada kultury przeworskiej i kultury wczesnosłowiańskiej na stanowisku 3, pow. Sandomierz, m-pis rozprawy doktorskiej w Instytucie Archeologii UŁ w Łodzim 2002.
 
10.
Dziekoński, T., Metalurgia miedzi w osadzie kultury ceramiki wstęgowej malowanej w Złotej, pow. Sandomierz, oraz próba ustalenia pochodzenia przerabianego tam surowca, Studia z Dziejów Górnictwa i Hutnictwa VII, 1962, s. 7–125.
 
11.
Florek, M., Zakościelna, A., „Na żabę” – niezwykły pochówek z początków epoki brązu ze Złotej k. Sandomierza, Z otchłani wieków 60/1–4: Archeologia Ziemi Sandomierskiej, 2005, s. 65–70.
 
12.
Florek, M., Zakościelna, A., Wyniki badań ratowniczych na stanowisku 6 w Złotej, pow. sandomierski w latach 2002–2004, Archeologia Polski Środkowowschodniej VIII, 2006 s. 27–42.
 
13.
Friedberg, W., Mięczaki mioceńskie ziem polskich, część 1, z. 3, Poznań, 1914.
 
14.
Gajewski, L., Grób szkieletowy z młodszej epoki kamiennej w miejscowości Igołomia pow. Proszowice, Wiadomości Archeologiczne XXVI/3–4 (1959), 1960, s. 322–324.
 
15.
Gauda, E., Obrządek pogrzebowy ludności kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej z Lubelszczyzny, m-pis pracy magisterskiej w Instytucie Archeologii UMCS w Lublinie, 1996.
 
16.
Gąssowski, J., Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Złotej pod Sandomierzem, Wiadomości Archeologiczne XIX, 1953, s. 80–92.
 
17.
Gąssowski, J., Materiały do osadnictwa wczesnośredniowiecznego Sandomierszczyzny, Materiały Wczesnośredniowieczne VI, 1969, s. 303–473.
 
18.
Gurba, J., Wyniki prac ratowniczych 1962 r. w Strzyżowie, pow. Hrubieszów, Sprawozdania Archeologiczne XVI, 1964, s. 56–58.
 
19.
Gurba, J., Kutyłowski, A., Sépulture á inhumation N°3, Strzyżów 2A, distr. de Hrubieszów, Inventaria Archaeologica XXV, 1970, tabl. 151.
 
20.
Gurba, J., Kutyłowski, A., Sépulture á inhumation N°5, Strzyżów 2A, distr. de Hrubieszów, Inventaria Archaeologica XXV, 1970, tabl. 153.
 
21.
Hadaczek, K., Neolityczne cmentarzysko we wsi Złotej w Sandomierskiem, Materiały Archeologiczno-Antropologiczne i Etnograficzne IX, 1907, s. 3–10.
 
22.
Hoyer, H., Czaszki rogiego i bezrogiego bydła z młodszej epoki kamiennej, Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego PAU 22, seria III, dz. A/B, 1923, s. 273–288.
 
23.
Ivanov, I. S., Der Bestattungsritus in der chalkolithischen Nekropole von Varna (mit einem Katalog der wichtigsten Gräber), [w:] Die Kupferzeit als historische Epoche. Symposium Saarbrücken und Otzenhausen 6.–13.11.1988 (red. J. Lichardus), Bonn, 1991, s. 125–155.
 
24.
Jakimowicz, R., Zbiór wykopalisk przedhistorycznych w Muzeum Diecezjalnym w Sandomierzu, Wiadomośc Archeologiczne V, 1920, s. 213–214.
 
25.
Jakimowicz, R., Sprawozdanie z działalności Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Prehistorycznych z okręgu warszawskiego za lata 1924–1926, Wiadomości Archeologiczne X, 1929, s. 271–280.
 
26.
Jakimowicz, R., Sprawozdanie z działalności Państwowego Muzeum Archeologicznego za 1927 rok, Wiadomości Archeologiczne XIII, 1935, s. 213–232.
 
27.
Jakimowicz, R., Sprawozdanie z działalności Państwowego Muzeum Archeologicznego za 1928 rok, Wiadomości Archeologiczne XIII, 1935, s. 232–279.
 
28.
Jakimowicz, R., Józef Żurowski, Wiadomości Archeologiczne XIV, 1936, s. 1–14.
 
29.
Jakimowiczowa, Z., Wykopaliska archeologiczne w Złotej w 1926 r., Ziemia 12/10, 1927, s. 151–153.
 
30.
Jakimowiczowa, Z., Groby zwierzęce w Złotej pod Sandomierzem, Z otchłani wieków II, 1927, s. 33–37.
 
31.
Jaworski, Z., Czaszki świń z osady młodszej epoki kamiennej we wsi Złota, Wiadomości Archeologiczne XV, 1938, s. 187–201.
 
32.
Jażdżewski, K., Cmentarzyska kultury ceramiki wstęgowej i związane z nimi ślady osadnictwa w Brześciu Kujawskim, Wiadomości Archeologiczne XV, 1938, s. 1–105.
 
33.
Jażdżewski, K., Pamiętniki. Wspomnienia polskiego archeologa z XX wieku, Łódź, 1995.
 
34.
Kaczanowska, M., Uwagi o surowcach, technice i typologii przemysłu krzemiennego kultury bodrogkereszturskiej i grupy Lažňany, Acta Archaeologica Carpathica XX, 1980, s. 19–56.
 
35.
Kaczanowska, M., Materiały typu „Scheibenhenkel” w Krakowie-Nowej Hucie-Mogile (stan. 55), Materiały Archeologiczne Nowej Huty X, 1986, s. 43–47.
 
36.
Kadrow, S., Faza rzeszowska kultury malickiej, [w:] Kultura malicka. Drugi etap adaptacji naddunajskich wzorców kulturowych w neolicie północnej części środkowej Europy (red. J. K. Kozłowski), Kraków, 1996, s. 51–70.
 
37.
Kadrow, S., Zakościelna, A., An Outline of the Evolution of Danubian Cultures in Małopolska and Western Ukraine, Baltic-Pontic Studies 9: The Western Border Area of the Tripolye Culture, Poznań, 2000, s. 187–255.
 
38.
Kamieńska, J., Kozłowski, J. K., Lengyel and Tisza Cultures, [w:] Neolithic in Poland (red. T. Wiślański), Wrocław, 1970, s. 76–143.
 
39.
Kamieńska, J., Kozłowski, J. K., Entwicklung und Gliederung der Lengyel- und Polgar-Kulturgruppen in Polen, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego CMXXV, Prace Archeologiczne 46, Kraków, 1990.
 
40.
Kokowski, A., Ścibiorowie, J. i J., Dziesiąty grób kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej ze stanowiska 1C w Gródku nad Bugiem, woj. zamojskie, Sprawozdania z badań terenowych Katedry Archeologii UMCS w 1993 roku, 1994, s. 15–19.
 
41.
Kostrzewski, J., Gospodarka niemiecka w poznańskim Muzeum Prehistorycznym, Z otchłani wieków XV/1–2, 1946, s. 4–9.
 
42.
Kowalewska-Marszałek, H., Osadnictwo neolityczne na Wyżynie Sandomierskiej, m-pis rozprawy doktorskiej w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, 1992.
 
43.
Krenz-Niedbała, M., Biologiczne i kulturowe skutki neolityzacji w populacjach ludzkich na ziemiach polskich, Monografie Instytutu Antropologii UAM 8, Poznań, 2000.
 
44.
Kruk, J. Milisauskas, S., Bronocice. Osiedle obronne ludności kultury lubelsko-wołyńskiej (2800–2700 lat p.n.e.), Wrocław, 1985.
 
45.
Krysiak, K., Lasota-Moskalewska, A., Groby zwierzęce na „Gajowiźnie”, [w:] Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej Sandomierskiej (red. J. Kowalczyk), Wrocław, 1977, s. 83–96.
 
46.
Krzak, Z., Cmentarzysko kultury złockiej na stanowisku „Grodzisko II” we wsi Złota, pow. Sandomierz, Archeologia Polski II, 1958, s. 229–388.
 
47.
Krzak, Z., Materiały do znajomości kultury złockiej, Wrocław, 1961.
 
48.
Krzak, Z., Cmentarzysko kultury złockiej „Nad Wawrem” w Złotej, Wrocław, 1970.
 
49.
Krzak, Z., Dokumenty wykopalisk w Złotej Sandomierskiej, Archeologia Polski XVIII, 1973, s. 329–335.
 
50.
Krzak, Z., The Złota culture, Wrocław, 1976.
 
51.
Krzak, Z., Cmentarzysko na „Gajowiźnie” pod względem archeologicznym, [w:] Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej Sandomierskiej (red. J. Kowalczyk), Wrocław, 1977, s. 9–82.
 
52.
Kulczycka-Leciejewiczowa, A., Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kultury kręgu naddunajskiego, [w:] W. Hensel, T. Wiślański (red.) Prahistoria ziem polskich II: Neolit, Wrocław, 1979, s. 19–164.
 
53.
Kutyłowski, A., Cmentarzysko kultury wstęgowej ceramiki malowanej w Strzyżowie, pow. Hrubieszów, m-pis pracy magisterskiej w Instytucie Archeologii UMCS w Lublinie.
 
54.
Kwiatkowska, B., Studia osadnicze nad neolitem lessowej terasy Wisły w rejonie Sandomierz – Trzebiesławice, m-pis pracy magisterskiej w Instytucie Archeologii UJ w Krakowie, 1986.
 
55.
Lasota-Moskalewska, A., Ocena morfologiczna kości bydlęcych z „Gajowizny”, [w:] Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej Sandomierskiej (red. J. Kowalczyk), Wrocław, 1977, s. 97–132.
 
56.
Lazarovici, Gh., Grupul şi staţiunea Iclod, Cluj-Napoca, 1991.
 
57.
Lencewicz, S., Szkielety skurczone z grobów neolitycznych w Złotej pod Sandomierzem, Światowit X (1912), 1913, s. 53–63.
 
58.
Majewski, E. Dwa groby ze szkieletami skurczonemi w Beszowie i Dziesławicach w Stopnickiem, Światowit X (1912), 1913, s. 49–51.
 
59.
Matraszek, B., Przedwojenne archeologiczne badania inwestycyjne w Złotej sandomierskiej, Z otchłani wieków 55/2: Archeologia na dużych inwestycjach w Polsce, 2000, s. 50–55.
 
60.
Matraszek, B., Osada kultury pucharów lejkowatych ze stan. „Nad Wawrem” w Złotej, gm. Samborzec, woj. świętokrzyskie, Wiadomości Archeologiczne LV (1999–2001), 2001, s. 123–174.
 
61.
Matraszek, B., Początki warszawskiego muzealnictwa archeologicznego, [w:] 200 lat muzealnictwa warszawskiego. Dzieje i perspektywy. Materiały Sesji Naukowej. Zamek Królewski w Warszawie 16–17 listopada 2005 roku, Warszawa, 2006, s. 307–324.
 
62.
Marciniak, J., Przyczynki do zagadnienia ciągłości osadnictwa na ziemiach polskich w świetle badań wykopaliskowych w Złotej w powiecie sandomierskim, Wiadomości Archeologiczne XVI (1939), 1948, s. 234–258.
 
63.
Miszkiewicz, B., Crania Polonica. Neolityczne cmentarzysko w Złotej, Materiały i Prace Antropologiczne 16, 1958, s. 1–68.
 
64.
Miszkiewicz, B., Analiza antropologiczna kości z „Gajowizny”, [w:] Cmentarzysko kultury amfor kulistych w Złotej Sandomierskiej (red. J. Kowalczyk), Wrocław, 1977, s. 133–153.
 
65.
Nikolov, V., Zur Interpretation der Spätneolithischen Nekropole von Varna, [w:] Die Kupferzeit als historische Epoche. Symposium Saarbrücken und Otzenhausen 6.–13.11.1988 (red. J. Lichardus), Bonn (1991), 1999, s. 157–166.
 
66.
Patay, P., Die hochkupferzeitliche Bodrogkeresztúr-Kultur, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 55/I (1974), 1975, s. 1–71.
 
67.
Pietraszewski, J., Notatki archeologiczne z ziemi sandomierskiej, Wiadomości Archeologiczne IX (1924), 1925, s. 120–124.
 
68.
Piotrowska, D., Z dziejów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wiadomości Archeologiczne LVI (2002–2003), 2003, s. 13–35.
 
69.
Podkowińska, Z., Zbiór wykopalisk Muzeum Ziemi Sandomierskiej Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Sandomierzu, Wiadomości Archeologiczne VIII, 1923, s. 29–48.
 
70.
Podkowińska, Z., Pierwsza charakterystyka stanowiska eneolitycznego na polu Grodzisko I we wsi Złota, pow. Sandomierz, Wiadomości Archeologiczne XIX, 1953, s. 1–53.
 
71.
Podkowińska, Z., Badania w Strzyżowie, pow. Hrubieszów, woj. Lublin, w latach 1935–1937 oraz 1939, Archeologia Polski V/1, 1960, s. 39–80.
 
72.
Podkowińska, Z., Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na Grodzisku II w Złotej, pow. Sandomierz, w 1958 r., Sprawozdania Archeologiczne XI, 1960, s. 9–20.
 
73.
Podkowińska, Z., Rauhut, D., Excavations of Neolithic Settlements on Uplands in Southern Poland, Archaeologia Polona III, 1960, s. 194–215.
 
74.
Podkowińska, Z., Rauhut, D., Krzak, Z., Osadnictwo eneolityczne na Grodzisku II w Złotej, pow. Sandomierz, Archeologia Polski III/2, 1959, s. 235–278.
 
75.
Podkowińska, Z., Rauhut, D., Krzak, Z., Sprawozdanie z badań na Grodzisku II w Złotej, pow. Sandomierz, w r. 1956, Sprawozdania Archeologiczne V, 1959, s. 19–29.
 
76.
Rajewski, Z., Państwowe Muzeum Archeologiczne w latach 1923–1968, Wiadomości Archeologiczne XXXIII/3–4, 1968, s. 255–294.
 
77.
Rauhut, D., Grób kultury ceramiki sznurowej (grupa złocka) znaleziony na stanowisku Pole Grodzisko we wsi Złota, pow. Sandomierz, Wiadomości Archeologiczne XIX, 1953, s. 54–79.
 
78.
Rauhut, D., Settlements and Cemeteries at Złota District Sandomierz, Voivodship Kielce, Archeologia Polona IV, 1962, s. 152–164.
 
79.
Rauhut, D., Życie codzienne w neolicie. Wieś na wysokim brzegu Wisły, Z otchłani wieków XLI/4, 1975, s. 209–232.
 
80.
Rosiński, B., Studia nad czaszkami neolitycznymi znalezionemi w Polsce cz. II: Czaszki neolityczne ze Złotej (pow. sandomierski), Wiadomości Archeologiczne IX, 1924, s. 41–49.
 
81.
Stolpiak, B., Rozwój prahistorii polskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego, Poznań, 1984.
 
82.
Ścibior, J., Ścibior, J. M., Grób kultury ceramiki sznurowej (KCS) na stanowisku 59 w Złotej, Sprawozdania Archeologiczne XLIV, 1992, s. 99–108.
 
83.
Todorova, H., Die Mollusken in Gräberfeldern von Durankulak, [w:] Durankulak, t. II: Die Prähistorischen Gräberfeldre von Durankulak, cz. I (red. H. Todorova), Sofia-Berlin, 2002, s. 177–186.
 
84.
Wawrzeniecki, M., Zbiory wykopalisk przedhistorycznych przy Muzeum Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Kielcach, Pamiętnik Fizyjograficzny XXII, dział V, 1914, s. 1–11.
 
85.
Wilk, S., Graves of the Lublin-Volhynian Culture at Site 2 in Książnice, District of Busko Zdrój. 2001/2002, 2003 Exploration Seasons /Groby kultury lubelsko-wołyńskiej ze stanowiska 2 w Książnicach, powiat Busko Zdrój. Badania 2001/2002, 2003 r./, Sprawozdania Archeologiczne 56, 2004, s. 223–245 /246–260/.
 
86.
Wilk, S., Graves of the Lublin-Volhynian Culture at Site 2 in Książnice, District of Busko Zdrój. 2004 Exploration Season /Groby kultury lubelsko-wołyńskiej ze stanowiska 2 w Książnicach, powiat Busko Zdrój. Badania 2004 r./, Sprawozdania Archeologiczne 58, 2006, s. 247–261 /261–270/.
 
87.
Wodzicki, K., Przyczynek do znajomości neolitycznych i średniowiecznych kóz Polski, Sprawozdania z czynności i posiedzeń Komisji Archeologicznej PAU w Krakowie XXXVIII/4, 1933, s. 16–17.
 
88.
Wodzicki, K., Studja nad prehistorycznemi psami Polski, Wiadomości Archeologiczne XIII, 1935, s. 1–75.
 
89.
Zakościelna, A., Nowe materiały do rekonstrukcji obrządku pogrzebowego kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej, Archeologia Polski Środkowowschodniej I, 1996, s. 175–186.
 
90.
Zakościelna, A., Krzemieniarstwo kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej, Lubelskie Materiały Archeologiczne X, Lublin, 1996.
 
91.
Zakościelna, A., Badania cmentarzyska kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej na stanowisku 26 w Strzyżowie, woj. zamojskie, Archeologia Polski Środkowowschodniej II, 1997, s. 11–15.
 
92.
Zakościelna, A., Flint Inventory of Grave 5 of the Lublin-Volhynia Cultures on Site 2 in Książnice, Busko Zdrój District /Inwentarz krzemienny grobu nr 5 kultury lubelsko-wołyńskiej ze stanowiska 2 w Książnicach, pow. Busko Zdrój/, Sprawozdania Archeologiczne LVIII, s. 271–285 /286–292/.
 
93.
Zakościelna, A., Kultura lubelsko-wołyńska. Zagadnienia jej genezy, periodyzacji i chronologii/The Lublin-Volhynian Culture. The Problems of its Origin, Periodization and Chronology, [w:] M. Kaczanowska (red.), Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi (The Danubian Heritage: Lesser Poland at the Turn of the Stone and Cooper Ages), Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie I, Kraków, 2006, s. 77–94.
 
94.
Zakościelna, A., Obrządek pogrzebowy kultury lubelsko-wołyńskiej, [w:] A. Czekaj-Zastawny (red.), Obrządek pogrzebowy kultur pochodzenia naddunajskiego w neolicie Polski południowo-wschodniej (5600/5500–2900 BC) / The funenary Rite of the Danubian Cultures in the neolithic of Southeastern Poland (5600/5500–2900 BC), Kraków, 2009, 107–154.
 
95.
Zakościelna, A., Gurba, J., Badania cmentarzysk kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej na Grzędzie Horodelskiej, „Sprawozdania z badań terenowych Katedry Archeologii UMCS w 1994 r., 1995, s. 3–7.
 
96.
Zakościelna, A., Gurba, J., Badania cmentarzysk kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej na Grzędzie Horodelskiej, Archeologia Polski Środkowowschodniej I, 1996, s. 9–16.
 
97.
Zakościelna, A., Prusicka-Kołcon, E., Grób kultury lubelsko-wołyńskiej ze stanowiska 1 w Gozdowie, pow. Hrubieszów Archeologia Polski Środkowowschodniej VIII, 2007, s. 237–245.
 
98.
Zarzycka, B., Szczątki kostne ludzkie ze Złotej z XI–XII w., Wiadomości Archeologiczne XIX, 1953, s. 93–104.
 
99.
Żurowski, J., Z badań archeologicznych w Złotej koło Sandomierza w latach 1927 i 1928, Z otchłani wieków IV, 1929, s. 1–9.
 
100.
Żurowski, J., Dwa groby kultury złockiej, [w:] Księga pamiątkowa ku czci prof. dr. Włodzimierza Demetrykiewicza, Poznań, 1930, s. 151–176.
 
101.
Żurowski, J., Neue Ergebnisse der neolithischen Forschung im südwestpolnischen Löβgebiet, Praehistorische Zeitschrift XXI, 1930, s. 1–20.
 
102.
Żurowski, J., Pierwsze groby kultur ceramik wstęgowych w Polsce, Sprawozdania z czynności i posiedzeń Komisji Archeologicznej PAU w Krakowie XXXV/6, 1930, s. 29–31.
 
103.
Żurowski, J., Pierwsze ślady kultury pucharów dzwonowatych w Polsce, Wiadomości Archeologiczne XI, 1931, s. 117–153.
 
104.
Żurowski, J., Pierwsze groby kultur ceramik wstęgowych w Polsce II, Sprawozdania z czynności i posiedzeń Komisji Archeologicznej PAU w Krakowie XXXVII/9, 1932, s. 40–41.
 
105.
Żurowski, J., Rzut oka na badania archeologiczne w Sandomierskiem lat ostatnich, [w:] Sandomierskie. Wydawnictwo jubileuszowe Powszechnego Uniwersytetu Regionalnego im. Stanisława Konarskiego z.n.p. (red. W. S. Laskowski), Sandomierz, 1933, s. 5–16.
 
106.
Żurowski, J., Ogólne wyniki badań archeologicznych w Złotej, pow. Sandomierz, w latach 1926–1930, Sprawozdania z czynności i posiedzeń Komisji Archeologicznej PAU w Krakowie XXXIX/5, 1934, s. 31–35.
 
107.
Żurowski, J., Sprawozdanie z działalności konserwatora zabytków przedhistorycznych okręgu zachodnio-małopolskiego i śląskiego, za lata 1927 i 1928, Wiadomości Archeologiczne XIII, 1935, s. 284–294.
 
ISSN:0043-5082
Journals System - logo
Scroll to top